OPENING ▶▶▶


“Het regent geen fusies en ik verwacht niet dat we er nog tien gaan zien dit jaar. Je ziet wel veel en veel meer intensieve en vaak ook ver- schillende vormen van samenwerking.” “Dit jaar aangekondigde fusies als Looije met RedStar, Schenkeveld met De Kabel en Dukker met Zwinkels zijn ook moeilijk te vergelijken”, stelt Van der Vliet. Voor de grote partijen leidt fusie tot een mammoetbedrijf dat een positie op de afzetmarkt kan creëren. De fusie van Zwinkels en Dukker is van een ander formaat en meer een professionalisering. Wel weet Van der Vliet dat clustering meestal de opmaat is tot een nieuwe ronde van clustering, hetzij door verdere samenwerking of opnieuw fusie. “In die zin zal er nog meer in de pijplijn zitten.” Zo’n stap tot clustering of fusie kan het bedrijf ook kwetsbaar maken als het mislukt. Van der Vliet: “Er zijn recent samenwerkingsverbanden gestopt in de tomatensector. Dat was niet om- dat het zo goed ging. Mensen denken wel snel dat iets niet goed is voor het heden, maar de visie van Prominent/DOOR laat zien dat visie er is voor de lange termijn.”


Ultieme samenwerking? “Technisch gezien is een fusie overigens niet altijd de meest ingewikkelde vorm van samen- werking”, relativeert Frank Hollaar van Flynth Accountants en Adviseurs. Er zijn ook fusies die er op neerkomen dat er alleen een aandelen- pakket van eigenaar verandert. De twee fuse- rende bedrijven kunnen dan als werkmaat- schappijen onder een topholding worden gehangen. Ze kunnen hun naam behouden en volledig los van elkaar doorgaan alsof er ver- der niets veranderd is, met hun eigen bezighe- den, hun eigen beleid, hun eigen cultuur. Zo zien de recente fusies van middelgrote en


Het nieuwe motto is: echt samenwerken doe je alleen met een gedeelde portemonnee (en een gedeelde sleutelbos).


8


grote tomatenbedrijven er zeker níet uit. Neem de aankondiging eind augustus door de fami- lies Dukker en Zwinkels dat hun bedrijven sa- men verder gaan. Een fusie die per 1 januari 2019 tot één nieuwe organisatie gaat leiden tussen twee familiebedrijven, die binnen Pro- minent en afzetcoöperatie DOOR elkaar al door en door hebben kunnen leren kennen. Het nieuwe bedrijf krijgt één geheel nieuwe naam en een meerhoofdige leiding waarbin- nen leden van beide families zijn vertegen- woordigd. Als accountant van beide bedrijven is Flynth bij deze samenwerking nauw betrokken. “Een fusie is een middel en geen doel op zich. Wat altijd vooraf moet gaan aan een proces als dit is een gedegen strategische oriëntatie door de bedrijven in kwestie zelf”, stelt Hollaar voorop. “Daarin stel je doelen, zoals interessant blijven als werkgever van jonge professionals, groei kunnen realiseren, financierbaar blijven, of het regelen van de opvolging in het familiebedrijf.” Een fusie kan dan een antwoord zijn. Maar als een ondernemer het eigenaarschap van het ei- gen bedrijf het belangrijkste vindt, dan zal het deel uitmaken van een groter geheel in coöpe- raties als Harvest House of The Greenery, voor zo’n ondernemer wellicht de meest verregaan- de vorm van samenwerking blijven. Een stap verder gaat bijvoorbeeld het samen- werkingsstreven binnen telersverenging Pro- minent, zoals opgenomen in het plan Promi- nent 2.0. “Dat kan voor een teler ook goed voelen. Je kunt er nog kapitein op eigen schip blijven, maar ondertussen zijn die kapiteins en die schepen zo goed opgelijnd dat de vloot naar buiten toe als één bedrijf kan werken. Die samenwerking, bijna als een soort franchi- se-model, kan voor de tuinder, die versterking zoekt bijvoorbeeld om mee te kunnen blijven gaan in alle technologische ontwikkelingen rond klimaatneutraal telen en eisen rond traceability, zelfs verder gaan dan een fusie die alleen gaat over overname van een aandelen- pakket. Het gaat er uiteindelijk om of je met je bedrijf en je product een goede partner bent en kunt blijven voor je afnemers en je toeleve- ranciers. En de samenwerkingsstructuur volgt dan de samenwerkingsstrategie.” Afgezet tegen een bredere maatschappelijke ontwikkeling ziet Hollaar dat een nieuwe ge- neratie ondernemers in de tuinbouw de opti- male bedrijfsstructuur afmeet aan andere cri-


▶GROENTEN & FRUIT | 14 september 2018


teria. “Bezit is voor ondernemers minder belangrijk aan het worden. Vastzitten aan je ei- gen winkeltje kan afremmend of zelfs verlam- mend werken in de realisatie van je strategi- sche doelen.”


Waken voor hype


De vraag die zich bij menig tuinder zal opdrin- gen: “Moet ik nou ook op zoek naar een fusie- partner?” “Laten we waken voor een hype”, waarschuw- de tomatentuinder Richard Hartensveld op een bijeenkomst van de Federatie Vrucht- groenteOrganisaties en de Rabobank onlangs. Opmerkelijk, uit de mond van een tuinder die middenin het fusieproces van zijn Kwekerij De Kabel met Schenkeveld Tomaten zit. Met een bedrijf van 5,5 hectare kijkt tomaten- teler Tom Ammerlaan zeker ook naar alle mo- gelijke soorten van samenwerking. Onder druk gezet voelt hij zich niet, maar “het is wel een zoekplaatje.” En: “We hebben het er in het be- drijf vaak over.” Het bedrijf dat hij runt met zijn vader Theo maakt als lid van coöperatie Coforta en The Greenery al deel uit van een groter geheel. Maar dat neemt niet weg dat Ammerlaan er van overtuigd is dat over een paar jaar de pro- ductie van tomaten in handen zal zijn van nog maar een paar grote partijen. Met daarnaast misschien nog plaats voor wat kleinere teelt- bedrijven die echt iets speciaals hebben. “Hoe wij in dat toekomstplaatje passen, of wij dan bij een van die grote teeltpartijen zijn aan- gehaakt, daar kijken we natuurlijk serieus naar. En iedereen weet dat je alleen echt samen- werkt met een gedeelde portemonnee.” Serieus kijken betekent alle opties openhou- den. Tot een overstap naar een andere teelt aan toe. Waarbij het moment naderbij om te besluiten welke stappen wel of niet te onder- zoeken elke dag een dag dichterbij komt.


Afwachtende houding Het hierboven al aangehaalde project Promi- nent 2.0 over verdergaande samenwerking via fusie of door op te gaan in Prominent, blijkt ook in het Westland bij vooral de kleinere be- drijven nog wat koudwatervrees te geven. “Opvallend is dat juist de grotere bedrijven met fusieplannen zijn gekomen”, constateert Prominent-voorzitter Jack Groenewegen. En er zijn meer bedrijven die gesprekken voeren.


FOTO: BERT JANSEN


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48