Heerlijke visrechten en de notaris voor de rechter: ‘Als ze me missen, dan ben ik vissen’


Uitspraak Kamer voor het notariaat (ressort Den Bosch, 19 augustus 2019)


In 2005 had de ambtsvoorganger van de notaris ‘de vermeende oud vaderlandse visrechten van [de heer X] op verschillende Nederlandse rivieren vastgelegd en ingeschreven in de openbare registers van het kadaster.’ Nog in hetzelfde jaar maakte deze (tegenwoordig oud-) notaris een proces-verbaal van verbeteringen op in de zin van art. 45 lid 2 WNA (clerical error). Zijn ambtsopvolger verleed in 2013 een akte van levering waarin deze visrechten werden geleverd.


Een deskundige (een hooggeleerde rechtshistoricus) stelt echter, dat de geleverde visrechten niet op de kadastrale percelen (delen van de betreffende rivier) rusten en aldus niet bestaan. In 2017 wordt de notaris aansprakelijk gesteld voor de geleden schade, de verkoper wordt in kort geding gedagvaard, en de notaris op haar beurt verlijdt in deze periode een akte van verjaring en bekrachtiging, bedoeld als een poging om de gebrekkige levering(en) uit het verleden te herstellen. Vervolgens reageert deze notaris niet op e-mails ter zake. Tegen haar wordt door verhuurders van de vermeende visrechten en de belanghebbende visvereniging (nota bene: geen partijen bij de leveringsakte) een tuchtklacht ingediend, inhoudende dat de notaris onzorgvuldig, onnauwkeurig en ondeskundig heeft gehandeld.


Zoals klagers stellen, betreft het een tuchtklacht ‘over een rechtsgebied dat buiten de dagelijkse notariële praktijk ligt, namelijk oud vaderlandse visrechten’. De Kamer voor het notariaat is van oordeel, dat ‘de notaris op verschillende vlakken geen deugdelijk onderzoek heeft verricht’. Het door haar verrichte (titel)onderzoek was gebrekkig, hetgeen onvoldoende zorgvuldig en nauwkeurig van haar was. Door daarna de voormelde akte van verjaring en berusting te verlijden heeft zij ‘de kwestie […] verergerd’. De klachtonderdelen, vijf in getal, zijn alle gegrond; het zesde klachtonderdeel inzake de gebrekkige communicatie door de notaris wordt deels gegrond verklaard.


De notaris heeft de notariële kernwaarden van de onderzoeksplicht, de zorgplicht en de informatieplicht geschonden. De tuchtrechtelijke maatregel van berisping wordt daarom ‘passend en geboden’ geacht. Bovendien volgt voor de notaris een kostenveroordeling van in totaal maar liefst € 4.600.


Conclusie


Ga er als notaris op voorhand maar beter niet van uit, dat u op het gebied van de oude zakelijke rechten en dat van de heerlijke rechten inhoudelijk deskundig bent. Het betreft een specialisme, een niche, ‘een rechtsgebied dat buiten de dagelijkse notariële praktijk ligt’, ‘waarover ook bij het notariaat nauwelijks deskundigheid aanwezig is’. En op datgene waarvan je als notaris geen kaas hebt gegeten (geeft verder niets, je kunt niet alles weten), moet je alert zijn, en blijven. Dit laatste wil vaak al snel zeggen: nader onderzoek verrichten, (rechtshistorische) deskundigheid inhuren en de desbetreffende akte pas passeren nadat de kwestie duidelijk is en derhalve het passeren daarvan verantwoord is. Zowel civielrechtelijke aansprakelijkheid (een schadevergoedingsplicht) als tuchtrechtelijke aansprakelijkheid (een maatregel ex art. 103 WNA) liggen op de loer.


Op datgene waarvan je als


notaris geen kaas hebt gegeten, moet je alert zijn, en blijven.


In de voormelde tuchtzaak zien wij weer eens, dat ontvankelijkheid in de zin van art. 99 lid 1 WNA tegenwoordig tamelijk snel wordt aangenomen: ‘een ieder met enig redelijk belang’ kan (sinds 2013) een notariële tuchtklacht indienen, dus ook een derde (geen partij bij de akte; in casu: verhuurder, en niet verkoper of koper). En we zien ook waar het in zovele zaken steeds weer om draait: een goede communicatie. Het niet-reageren (zoals het niet-beantwoorden van e-mails) siert de notaris maar zelden, en al helemaal niet als de aan de notaris gestelde vragen redelijk zijn en in het geheel geen sprake is van hinderlijk querulantendom.


Interesse in een cursus op het gebied van Onroerendgoedrecht? Binnenkort op de agenda:


Publiekrechtelijke aspecten van onroerend goed en verjaring en de gevolgen daarvan In deze cursus komen de belangrijkste veranderingen voor de notaris aan de orde die de inwerkingtreding van de Omgevingswet met zich brengen. Daarnaast behandelen de docenten overzichtelijk/systematisch de verschillende vormen/termijnen van verjaring, met name ook verjaring bij registergoederen.


4 OKT Utrecht € 550 5 PE fbn.nl/cursussen


fbn.nl/pe-notariaat


9


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40