Het finaal verrekenbeding nader beschouwd: art. 11 SW en een beetje art. 10 SW


Voor echtgenoten en geregistreerd partners die vermogen willen delen maar geen gemeenschap van goederen wensen, is het verrekenbeding een uitkomst. Als zij gedurende het huwelijk willen verrekenen, is een periodiek verrekenbeding de oplossing en bij het einde van het huwelijk kan dit via het finaal verrekenbeding. In dit artikel staat het finaal verrekenbeding centraal en dan in het bijzonder de fiscale kant daarvan. In het eerste deel van dit artikel wordt kort ingegaan op de civielrechtelijke varianten van het finaal verrekenbeding, waarna de fiscale gevolgen worden beschreven.


Mr. Arco de Vries als fiscalist/estate planner verbonden aan Financial Boardroom Amsterdam, waar hij vermogende particulieren adviseert op gebied van vermogensstructurering en vermogensoverdracht, huwelijkse voorwaarden en testamenten. Daarnaast is Arco auteur van een aantal fiscale hoofdstukken van de Handboeken voor het Notariaat en publiceert hij regelmatig in diverse notariële/fiscale vaktijdschriften.


Civielrechtelijk perspectief


In zijn klassieke vorm houdt een finaal verrekenbeding het volgende in: echtgenoten* komen overeen dat bij het einde van het huwelijk wordt afgerekend alsof tussen hen een algehele gemeenschap van goederen heeft bestaan, welke bij helfte wordt verdeeld. Het effect is dat de echtgenoten hun privévermogens bij elkaar optellen en dan vaststellen welk bedrag de echtgenoot (of diens erfgenamen) die meer dan de helft van het totale vermogen heeft aan de andere echtgenoot (of diens erfgenamen) moet uitkeren. Een finaal verrekenbeding leidt aldus tot een vordering van de ‘arme’ echtgenoot op de ‘rijke’ echtgenoot. Dit is een aanspraak in geld (verbintenisrechtelijke werking) en niet op goederen (geen goederenrechtelijke werking). Anders dan bij een huwelijksgoederengemeenschap is de eigendom van het vermogen daarmee beschermd. Uiteraard kunnen de echtgenoten overeenkomen dat de vordering wordt voldaan door het overdragen van goederen (art. 1:137 BW).


De wettelijke regeling die specifiek gaat over het finaal verrekenbeding is beperkt tot twee wetsartikelen: art. 1:142 BW en art. 1:143 BW. Deze twee artikelen regelen de peildata van de verrekening en de omvang van de verrekeningsvordering. Voor het overige is het aan de echtgenoten om invulling te geven aan het finaal verrekenbeding. Dit betekent dat er dus niet één type finaal verrekenbeding bestaat.


Ter illustratie enkele onderwerpen waaraan kan worden gedacht bij het geven van invulling aan een finaal verrekenbeding:


• De verrekening kan afhankelijk worden gemaakt van een bepaalde voorwaarde, zoals de reden waarom het huwelijk eindigt, bij echtscheiding en/of bij overlijden, maar ook of er al dan niet uit het huwelijk kinderen zijn geboren.


• Welk vermogen wordt in de verrekening betrokken. •


Zijn bepaalde vermogensbestanddelen uitgezonderd van de verrekenplicht?


• Over welke periode wordt verrekend; wordt de voorhuwelijkse periode meegenomen, zodat al het vermogen (dus ook de verkregen erfenissen en schenkingen) verrekend wordt of betreft de periode waarin verrekend wordt de duur van het huwelijk, zodat verrekend wordt hetgeen ‘tijdens de rit’ is opgebouwd, of vindt verrekening slechts in een bepaalde periode plaats?


• De verhouding waarin de verrekening plaatsvindt. Is dit bij helfte, conform het uitgangspunt van de wet, of in een andere verhouding? Of wordt de verrekenvordering gemaximeerd tot een bepaald bedrag?


• Het wel of niet opnemen van een betalingsregeling, dit kan met name wenselijk zijn als het vermogen ‘vastzit’ in een onderneming of in vastgoed.


*Waar in dit artikel wordt gesproken van ‘echtgenoten’ worden daarmee tevens ‘geregistreerd partners’ bedoeld. Waar in dit artikel wordt gesproken van ‘huwelijkse voorwaarden’ worden daaronder ook ‘partnerschapsvoorwaarden’ begrepen.


fbn.nl/pe-notariaat


33


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40