Wat Cruijff ons kan leren over de Wwft


mr. Anja van meurs is al meer dan 15 jaar werkzaam als zelfstandig notarieel jurist, met als expertisegebieden het ondernemingsrecht en de Wwft. Voor FBN Juristen is Anja de vaste docent voor inhouse-lezingen op notariskantoren op het gebied van de Wwft.


Daarnaast is zij één van de hoofddocenten van de Register Notarisklerkopleiding Ondernemingsrecht.


‘We hebben op kantoor de volgende zaak in behandeling. Een ondernemer (27) koopt een appartement met een koopprijs van € 500.000. Hiervan wordt € 250.000 voldaan met eigen middelen. Hoever moet ik nu gaan met het onderzoek?’


Inmiddels heb ik tijdens (inhouse-)cursussen veel vragen voorbij horen komen. De ‘hoever-moet-ik-gaan-vraag’ staat met stip op nummer één.


Het klinkt flauw, en misschien zelfs teleurstellend, maar mijn antwoord is altijd hetzelfde: ‘geen idee’. Toch is dit het enige juiste antwoord. Althans, voor dat moment.


Hoever moet ik gaan? De ‘hoever-moet-ik-gaan-vraag’ heeft namelijk betrekking op de onderzoeksmaatregelen. Hoever ga je met de controle van de verklaring door de cliënt over de herkomst? Hoe diepgaand? Hoeveel objectieve bronnen zijn nodig? Maar dat is stap twee. Het flauwe antwoord dwingt je om eerst stap één te nemen: welke potentiële risicosignalen spelen er? De onderzoeksmaatregelen worden vervolgens daarop afgestemd. Dat geldt overigens niet alleen voor het onderzoek naar de herkomst van de middelen, maar voor alle onderdelen van het cliëntenonderzoek.


Risicosignalen De notariële praktijk worstelt met stap twee. De echte moeilijkheid zit echter in stap één. Je moet de risicosignalen namelijk wel kennen om deze te kunnen herkennen. Zonder bewustzijn van potentiële risico’s kan stap één niet goed worden genomen. Daarmee evenmin stap twee. En stap drie (de conclusie of het onderzoek al dan niet voldoende was) is dan per definitie niet gebaseerd op een goede onderbouwing.


In de casus van de vraagsteller is het relevant welke bedrijfsactiviteiten deze ondernemer uitoefent. Dat was niet bekend. Navraag leerde dat het een taxibedrijf betrof. Bij de vraagsteller ging geen lampje branden. Dat zij daarin niet alleen staat, blijkt ook uit verschillende tuchtrechtuitspraken, zoals recent Kamer voor het Notariaat Amsterdam (10 maart 2022, ECLI:NL:TNORAMS:2022:8).


Fictieve omzet Een veelvoorkomende witwastactiek is het fingeren van omzet. De opbrengsten uit illegale activiteiten worden als fictieve legale omzet verantwoord. Ook de taxibranche wordt hiervoor misbruikt. Er worden wel taxiritten gereden maar niet zoveel als dat de omzet doet vermoeden…


Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het altijd foute boel is! Daarom is stap twee ook zo belangrijk. Er kan natuurlijk een aannemelijke verklaring zijn voor de herkomst van de € 250.000, ondanks de jonge leeftijd en ondanks de branche.


Er kan natuurlijk een aannemelijke verklaring zijn voor de herkomst van


€ 250.000, ondanks de jonge leeftijd en ondanks de branche


De vraagsteller had de weerstand tegen de Wwft al lang laten varen, wilde haar rol als poortwachter naar behoren vervullen, maar kwam nu tot de conclusie dat zij haar bewustzijn over witwasmethoden en de risicosignalen (verder) moest ontwikkelen. Want: als je de witwastactieken niet kent, kan je het ook niet opmerken wat er werkelijk gebeurt.


Tot slot: de les van Johan De situatie van de vraagsteller vergelijk ik met de keren dat ik een voetbalwedstrijd kijk. Ik doe mijn best om het te volgen. Ik ben goed op de hoogte van de spelregels en ken zelfs de namen van alle spelers. Niet slecht toch? Toch reageren mijn man en kinderen heel anders op bijvoorbeeld passes. Zij herkennen de tactiek en zien daardoor pas écht wat er gebeurt tijdens de wedstrijd.


Kortom: ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt!’


Bekijk hier het schema ‘verhoogd risico branches Wwft’!


24 PE Notariaat 2022/3


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40