Bedingen in notariële akten: hoe nietigheid en vernietigbaarheid te voorkomen?
Stap 1: Is art. 3:40 lid 2 BW van toepassing?
Is sprake van: • Strijd met wet in formele zin • Strijd met dwingende wetsbepaling • Aangaan van rechtshandeling
Stap 2 (indien stap 1 n.v.t.): Is art. 3:40 lid 2 BW van toepassing?
• Het gaat om de inhoud of de strekking van de rechtshandeling; • Die in strijd is met de openbare orde (manier waarop de maatschappij is ingericht) of met de goede zeden (moraal)
Zo ja, dan sanctie:
• Hoofdregel: rechtshandeling is nietig (art. 3:40 lid 2 BW)
• Tenzij 1: de wettelijke bepaling beschermt een van beide partijen van een meerzijdige rechts handeling. Dan is de sanctie vaak vernietigbaarheid.
• Tenzij 2: de wet geeft een andere sanctie en heeft een andere strekking. Dan geldt die sanctie.
• Tenzij 3: de betreffende wetsbepaling beoogt geen nietigheid. Dan is de rechtshandeling geldig.
Zo ja, dan zijn drie situaties mogelijk:
• Er is sprake van een verboden prestatie. Dit kan nietigheid opleveren, maar dat is niet altijd het geval.
• Er is sprake van strijd met lagere wetgeving. Dit kan nietigheid opleveren, maar dat is niet altijd het geval. • Er is rechtstreeks strijd met de goede zeden of openbare orde. De rechtshandeling is dan nietig op grond van art. 3:40 lid 1 BW.
uitzonderingen buiten beschouwing gelaten. Het schema maakt duidelijk dat de uitkomst van de toets van art. 3:40 BW genuanceerd is en dat antwoord op de vraag of sprake is van nietigheid lastig is te geven. Niet iedere rechtshandeling in strijd met de wet, de goede zeden of de openbare orde levert de sanctie nietigheid op. Bovendien geldt dat als een beding wel nietig blijkt, art. 3:41 BW en art. 3:42 BW ook een rol kunnen spelen hetgeen kan leiden tot (slechts) gedeeltelijke nietigheid of conversie. Daarnaast kan voor de praktijk van belang zijn dat deze mogelijke sancties bij ongeldige bedingen voornamelijk pas een rol spelen als partijen een beroep op een beding doen. Dat blijkt ook in de hierboven besproken uitspraken. De nietige bedingen in de notariële akten leveren problemen op bij de uitvoering ervan, als partijen nakoming
vorderen. Art. 3:40 BW geeft de grenzen aan om problemen bij de uitvoering van de notariële akte te voorkomen.
De gevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid
Een ongeldig beding kan onder omstandigheden nietig of vernietigbaar zijn. Nietigheid en vernietigbaarheid hebben verschillende rechtsgevolgen.
Rechtsgevolgen nietigheid Bij nietigheid mist een rechtshandeling de door partijen beoogde werking en rechtsgevolgen. De rechtshandeling heeft volgens het recht geen gelding en ook geen gelding gehad.
fbn.nl/pe-notariaat
21
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40
