Tekst: Flip Vuijsje Beeld: Karen Robinson/eyevine


043


autonomie, onder een nieuw regime van ziekenhuisbestuurders zonder kennis van de medische praktij k. Teleurstelling is er in Admissions ook


over zij n werk in Oekraïne. Sinds dat eerste bezoek in 1992, kort nadat het land zich vrij maakte van de Sovjet-Unie, ging hij jaarlij ks terug naar Kiev, om pro bono de eerste moderne neurochirurgi- sche kliniek in het land te helpen opbou- wen. Maar de lokale collega met wie hij dit samen deed, is geleidelij k een koers gaan varen waarbij professioneel ego zwaarder weegt dan patiëntveiligheid. En dit is iets dat Marsh enorm dwars zit en dat frontaal botst met zij n taakopvat- ting als arts.


Fouten “Hersenoperaties zij n helemaal niet zo moeilij k. De echte moeilij kheid zit in het beslissen óf je wel moet opereren.” Henry Marsh zegt dit in The English Surgeon, een BBC-productie uit 2007. Zij n eerste boek moet dan nog verschij - nen, maar deze met een Emmy Award bekroonde documentaire geeft hem dan al internationale bekendheid. The English Surgeon focust op Marsh’


werk in Oekraïne, toen nog in harmo- nieuze samenwerking met dokter Igor Kurilets uit Kiev. We volgen de operatie van de 32-jarige jongeman Marian, bij wie Henry en Igor een hersentumor verwij deren. Maar minstens zo veel aandacht krij gt Tanya, een 11-jarig meisje met een hersentumor die zo lastig verwij derbaar is, dat Marsh haar speciaal naar Londen laat komen. Maar daar gaat alles dramatisch mis. Twee opeenvolgende operaties, extreem bloed- verlies, daarna een beroerte. De achttien maanden die Tanya daarna nog leeft, is ze een schim van wie ze vóór de operatie was. Ze kan niet meer lopen, niet meer praten, haar gezicht is zwaar misvormd. “Ik had haar nooit naar Londen moeten halen.” Vandaar ook de titel van Henry Marsh’


eerste boek, Do No Harm, dat in 2014 verschij nt. (In de Nederlandse verta- ling: Allereerst niet schaden.) Een van zij n herinneringen betreft een jonge vrouw die na een ruggenmergoperatie aan één kant verlamd achterblij ft. Wat er nou precies fout ging, weet hij niet. “Ze


zou worden toegevoegd aan de lij st van mij n rampen, de zoveelste grafsteen op dat kerkhof waarvan de Franse chirurg [René] Leriche ooit zei dat alle chirurgen het in hun hart meedragen.” In Do No Harm komt een lange reeks


van hersenoperaties voorbij . Sommige succesvol, maar andere niet, met ook alle mislukkingen openhartig beschre- ven. De keren dat Marsh een echte fout maakte zij n schaars en bleven voor zo ver hij weet zonder dodelij ke afl oop. Voor bij na al zij n disasters geldt dat hij ze alleen had kunnen voorkomen door überhaupt niet te opereren. Maar dit weet je alleen met de kennis achteraf. Dus blij ft er altij d die duivels moeilij ke afweging van tevoren. De afweging tus- sen het risico van schade die de toestand van de patiënt juist verergert, en de nooit exact in te schatten vooruitzichten bij niet-opereren.


‘Voor bijna al zijn disasters geldt dat hij


ze alleen had kunnen voor- komen door


überhaupt niet te opereren’


Alle chirurgen kennen dit dilemma. Maar, schrij ft Henry Marsh, hersenchi- rurgie is een geval apart. Schade na een operatie treedt meteen in werking en is vaak regelrecht catastrofaal: verlamming, verandering van persoonlij kheid, verlies van essentiële functies… Hersenchirurgie vergt daarom vóór alles kunnen omgaan met onzekerheden, en is soms ook een zaak van gewoon pech of geluk. Simpele oplossingen zij n er niet. Wel is Marsh er steeds meer van overtuigd


geraakt dat in hersenchirurgie vaker ten onrechte wordt besloten om wél te opereren dan omgekeerd. Maar dan zij n er nog de patiënten zelf, en hun familie, die een besluit om niet te opereren vaak niet accepteren, hoe irrationeel hun vastklampen aan ongefundeerde hoop ook mag zij n. “Ik ben er niet op uit het gangbare


vertrouwen in hersenchirurgie, of in de medische professie in het algemeen, te ondergraven”, schrij ft Henry Marsh in het voorwoord van Do No Harm. “Maar ik hoop dat mij n boek mensen helpt begrij - pen voor welke problemen – vaak eerder van menselij ke dan van technische aard – artsen zich gesteld zien.”


Bestsellers Do No Harm werd een internationale bestseller. Hoe hoog de ster van Henry Marsh was gestegen, bleek in 2015 toen The New York Times een groot profi el van hem publiceerde, geschreven door nie- mand minder dan de Noorse schrij ver Karl Ove Knausgård. Ook Admissions, Marsh’ follow-upboek


uit 2017, werd een bestseller. In Neder- land uitgebracht als Bekentenissen van een hersenchirurg, is dit minder dan Do No Harm een aaneenrij ging van casuïstiek, en leert het ons ook wat meer over de persoon Henry Marsh. Over zij n door existentiële twij fel geplaagde jeugd, de soms moeizame relatie met zij n ouders en kinderen, zij n relatief late roeping als chirurg, de traumatische misluk- king van zij n eerste huwelij k. Maar ook over zij n passie voor houtbewerken en zij n verknochtheid aan zij n bejaarde Saab. Op 1 september jongstleden verscheen


zij n derde boek. And Finally vertelt het verhaal van Marsh’ prostaatkanker, en hoe hij de omslag beleeft van arts naar patiënt. In een excerpt, gratis te lezen op de website van The Guardian, schat hij medio augustus de kans dat hij over vij f jaar nog leeft op 30 procent. In een last-minute naschrift meldt


de krant: “Henry Marsh’s cancer is now in remission. He is awaiting his next PSA test result to fi nd out if it has returned. He recent- ly travelled to Ukraine to lecture and advise on medical cases. He has a Ukrainian refugee family living with him in London.”<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92