023 Inzet van tolken


men onbedoeld aan de veronderstelde cultuur van het land van herkomst van patiënten.” Als Hoff er voor het eerst voor een


groep (para)medici staat, verwachten de meesten dat hij gaat uitleggen welke nor- men, waarden, gewoonten en gebruiken dé Marokkaan, dé Turk en dé Surina- mer erop nahouden. “Maar migranten vormen geen homogene groepen. Onder Surinaamse Nederlanders bevinden zich Afro-Surinamers, maar ook Javanen en Hindoestanen. Die kun je niet over één kam scheren. En een eerstegeneratie- migrant is niet te vergelij ken met iemand uit de derde generatie. Cultuursensitief werken gaat niet om weetjes, het gaat om attitude, om interesse, om de patiënt te leren kennen als individu dat functio- neert in zij n culturele leefwereld.” Hoff er gebruikt daarbij het culturele interview, afkomstig uit het DSM-handboek voor de psychiatrie, als houvast. “Dat is een in- strument met vragen die de basis vormen voor een open gesprek dat helpt om beter aansluiting te vinden bij de patiënt.”


Beleid maken Het culturele interview is niet de heilige graal; er zij n meer van dit soort methodie- ken, zoals er ook meerdere theorieboeken en trainingen zij n voor zorgprofessionals die hun cultuursensitieve vaardigheden (verder) willen ontwikkelen. Al vindt Hoff er dat die verantwoordelij kheid niet (alleen) bij de individuele zorgprofessio- nal zou moeten liggen. “Elke zorgorgani- satie zou beleid moeten hebben op dit gebied”, stelt hij . “Zet als organisatie


Een belangrijk onderdeel van cultuursensitieve zorg is het inzetten van talentolken wanneer er sprake is van een taalbarrière. Maar sinds 2012 is de vergoeding van tolken grotendeels komen te vervallen. Sindsdien verschilt het per zorgdomein en deelgebied of en hoe de fi nanciering georganiseerd is. Uit een recent gepubli- ceerde verkenningsstudie rondom de inzet van tolken, uitgevoerd in opdracht van VWS, blijkt dit nadelige gevolgen te hebben. Volgens deze studie ontmoedigt het ontbreken van bekostiging zorgverleners


om een tolk in te zetten. Wanneer het wel mogelijk is om de inzet van een tolk te declareren, komt hier veel administratieve last bij kijken. Dit is met name voor kleine instellingen een probleem. In 43 procent van de gevallen dat er een tolk nodig is, wordt deze ‘nooit ingezet’ en in 29 procent van de gevallen wordt deze ‘zelden ingezet’. Dit heeft volgens ondervraagde zorgverleners ‘regelmatig nadelige consequen- ties voor de kwaliteit van zorg’. Een aparte toeslag bij daadwer- kelijke inzet van een tolk – zoals per 1 januari 2022 geldt voor de ggz – wordt door het ggz-veld als ‘doeltreffend en doelmatig ervaren’.


deskundigen in om de cultuursensitieve vaardigheden is van zorgmedewerkers te trainen. Leg vast hoe je omgaat met de inzet van tolken, kij k wat je met diagnos- tische instrumenten kunt doen. Er zij n bij voorbeeld speciale tests ontwikkeld om dementie bij ouderen met een migra- tie achtergrond beter vast te kunnen stel- len. En zorg dat het personeelsbestand een afspiegeling vormt van de patiënten- populatie die je bedient.” Dat laatste is ook in de ogen van


landelijk beleid van de grond kreeg, gesteund door de overheid, maar na 9/11 en de moord op Theo van Gogh werd het onderwerp naar de zijlijn gemanoeuvreerd. Met de opkomst van Fortuyn en later Wilders en Baudet, die mordicus tegen specifi eke aandacht voor minderheidsgroepen zijn, is dat helemaal omgeslagen. Dat de landelijke fi nancierings regeling voor de inzet van tolken in de zorg in 2012 is afgeschaft (zie kader ‘Inzet van tolken’, red.), is mijns inziens ook een gevolg van die politieke verschuivingen.”


Obihara ontzettend belangrij k. Niet alleen in het directe patiëntcontact, maar ook binnen teams. “Werken er in een team zorgprofessionals met verschillen- de culturele achtergronden, dan kun je elkaar bevragen, spiegelen en feedback geven: hoe ga ik om met deze patiënt? Hoe communiceer ik bij deze patiënt slecht nieuws?” Hoff er plaatst daar een nuance bij : “Je


moet ervoor waken dat je voorbij gaat aan de interne diversiteit van culturen. Je kunt niet aannemen dat een Syrische zorgverlener alles weet over de Syrische cultuur. Bovendien kan het onprettig voor iemand zij n wanneer hij of zij voort- durend als vraagbaak wordt gebruikt vanwege zij n of haar roots.” Daar is Obihara het mee eens, maar als


teams meer divers zij n, zo werpt hij tegen, is er niet één vraagbaak en kunnen meer-


dere perspectieven worden ingebracht. Dat er in Nederland maar zo weinig medisch specialisten met een migratie- achtergrond zij n, was voor de kinderarts reden om in de tweede druk van Intercul- turele communicatie in de zorg een plek in te ruimen voor ‘leaky pipeline’, het verschij n- sel waarbij het aantal mensen met een migratieachtergrond in de academische wereld daalt bij iedere carrièrestap. “Van de geneeskundestudenten heeft 20 tot 30 procent een migratieachtergrond; van de medisch specialisten maar 2 tot 4 procent. Ergens in loop van de coschap- pen verdwij nen de meeste studenten uit beeld.” Volgens Obihara is ook hier sprake


van ‘onbewuste culturele bias’. “Com- missies en opleiders kij ken vanuit hun eigen referentiekader. Is iemand mondig, proactief? Dat kan doorslaggevend zij n in de keuze voor een collega, terwij l mondig en proactief zij n in veel andere culturen juist taboe is. Daarom is het zo belangrij k om je eigen culturele bril af te zetten als je oordeelt over bepaald gedrag van collega’s, coassistenten of patiënten met een andere culturele achtergrond.”


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92