Kunst 051


Latere eigenaren van Avercamps werk vonden zijn details soms iets te gewaagd en lieten ze overschilderen. In 1985 kwam bij de schoonmaak van een Avercamp een zogeheten ‘kakkertje’ tevoorschijn; tegen de stadsmuur zit een man doodgemoedereerd zijn be- hoefte te doen, terwijl op de voorgrond volop geschaatst wordt. Collectie Rijksmuseum, foto: Frans Pegt.


met de ijspret en zakte er iemand door het ijs. Avercamp was er dan als de kip- pen bij om het ongeval vast te leggen. In IJsvermaak, dat in het Mauritshuis op zaal hangt, is te zien hoe vier onderkoelde ongeluksvogels uit het water proberen te klimmen. Een vriend schiet te hulp door een ladder op het ijs te leggen.


Blote billen Avercamp verstopte vaker dit soort kleine verhalen in zijn schilderijen, soms met een voyeuristisch tintje. In een hoekje acht een vrijend paartje zich onbespied en vlak bij een brug valt een vrouw voor- over waardoor de blote billen onder haar rok tevoorschijn komen. Latere eigenaren van Avercamps werk vonden deze details soms iets te gewaagd en lieten ze over- schilderen. Zo kwam bij de schoonmaak van een Avercamp uit de Rijksmuseum- collectie in 1985 een zogeheten ‘kakker- tje’ tevoorschijn. Tegen de stadsmuur zit een man doodgemoedereerd en in het open zicht zijn behoefte te doen, terwijl op de voorgrond volop geschaatst wordt. Ondanks of juist dankzij die ondeu-


gende knipoogjes waren Avercamps oer-Hollandse ijsprettafereeltjes extreem populair. De ‘Stomme van Kampen’, zoals hij werd genoemd, genoot bekendheid tot ver voorbij de landsgrenzen. Het zorgen- kind van vroeger deed in niets onder voor zijn broers, van wie er twee apotheker werden en eentje het tot arts schopte. Avercamps stijl en genre kregen zelfs navolging en hij had leerlingen die hij met gebaren en voorbeelden op het juiste pad stuurde. De bekendste van die pupillen was zijn


neef Barend, van wie nu werk te zien is in de tentoonstelling Winterkoorts van


Barend Avercamp, Schaatsers en kolf spelers op het ijs bij de stadswal van Kampen, Courtesy of Dou- wes Fine Art, Amsterdam. Het duurde tot de jaren twintig van de twintigste eeuw dat kunsthistorici zich realiseerden dat er twee schilderende Avercamps waren. En ook Barend schildertje een kakkertje.


het Zuiderzeemuseum. Avercamp wist zijn ideeën zo sterk over te dragen, dat Barends werk lange tijd werd aangezien voor het zijne. Het duurde zelfs tot de jaren twintig van de twintigste eeuw dat kunsthistorici zich realiseerden dat er niet één maar twee schilderende Aver- camps waren. De krakend koude winters die de


Stomme van Kampen vastlegde, zullen we gezien de klimaatverandering waar- schijnlijk nooit meer meemaken. Maar Avercamps levensverhaal is een inspi- ratiebron voor alle tijden. De schilder overwon de beperkingen van zijn han- dicap, leerde zich superieur uitdrukken en bouwde een oeuvre op dat zelfs vijf eeuwen na zijn dood nog steeds springle- vend is. En voor velen het toppunt is van het nostalgische wintergevoel.


< Verloting Musea & boek


De schilderijen van Hendrick Avercamp zijn te zien in diverse Nederlandse musea: het Maurits- huis, het Rijksmuseum en Stedelijk Museum Kampen. Van neef Barend is momenteel werk te bewonderen in de expo Winterkoorts van het Zui- derzeemuseum (nog t/m 13 maart 2022), o.v. van COVID-restricties.


Thea Beckman (1923-2004) schreef in 1992 een jeugdboek over de schilder, getiteld De Stomme van Kampen. Arts en Auto mag 5 exemplaren weg- geven. Kijk op vvaa.nl/ledenvoordeel


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92