Tekst: Emma Bruns Beeld: Nout Steenkamp


Column


Detective


“It is a capital mistake to theorize before you have all the evidence. It biases the judgement.” Deze woorden van Sherlock Holmes gericht aan zijn rechterhand Watson lijken haast geschreven voor deze plek. Terwijl de avondzon de aarde van de oprit van het ziekenhuis dieprood kleurt, zoemen de muggen om mijn muskietennet. Soms lijkt reizen naar een ander land op reizen in de tijd. En daarmee lijken de kwaliteiten van een goede detective in 19de-eeuws Londen op die van een arts-assistent chirurgie in het Saint Francis’ Hospital in Zambia. Het afgelopen jaar werkte ik als arts-assistent chirurgie in het Gelre Ziekenhuis


in Apeldoorn. De vuurdoop in de kliniek was een labyrint van sneltoetsen in computerprogramma’s, onvindbare protocollen en het sociale spel tussen alle betrokkenen bij het klinische proces. Na een jaar had ik veel geleerd, dacht ik. Ik zag patiënten op de spoedeisende hulp, assisteerde bij operaties en liep visite op zaal. De kennis van de chirurgen, met name zij die nog ‘algemeen’ opgeleid waren, was opmerkelijk, van zeer basaal tot gespecialiseerd, maar dat was vooral ervaring, dacht ik. Voor mijn vertrek was ik druk met het evenement ‘Ziekenhuis van de toekomst’.


In Zambia ben ik juist met heel basale zaken bezig. Om kwart over zeven open ik de klapdeuren van ‘Kizito’, de chirurgische mannenzaal waar gemiddeld vijftig mannen liggen. Er zijn geen computers en labwaarden, afgezien van HB en bezinking. We doen het met basale radiologie en een beperkt aantal medicijnen. Daarnaast heb ik een paar bijzonder waardevolle instrumenten: mijn supervisor Robert Bleichrodt, abdominaal chirurg en hoogleraar, en mijn zintuigen. De uitdaging om in een ziekenhuis in de tropen te werken is tweeledig. Ener-


zijds is de pathologie bijna altijd uitzonderlijk en buiten bestek van enig protocol, anderzijds zijn de middelen om tot een diagnose te komen bijzonder gering. Dit vereist een groot improvisatievermogen, wat tegelijkertijd een groot gevaar is. En wel omdat voor elke vorm van creativiteit een enorme hoeveelheid basiskennis van de geneeskunde in de breedste zin en een schat aan ervaring absoluut nood- zakelijk zijn. Improvisatie is niets waard als de ‘creatieve clinicus’ niet weet waar hij van afwijkt. Sinds ik hier ben, besef ik wat een geoliede machine de zorg in Nederland is. Als


beginnend assistent in Apeldoorn heb ik een jaar lang gezweefd op de kennis van verpleegkundigen, collega’s, supervisoren, operatieassistenten, onderzoekers en vele anderen. Als je chirurg wilt worden, begint het bij de basis die in Nederland vanzelfsprekend is geworden, zowel in het klinische onderzoek als in de therapie. Het is een pijnlijke gewaarwording hoe ondermaats mijn kennis is over basale zaken als verbandmateriaal, hechtdraad, vormen van lichamelijk onderzoek en allerlei manoeuvres, geuren en observaties waar ik nog nooit van gehoord had. Is het vermogen om te ausculteren minder belangrijk als je een X-thorax kunt maken? Ik betwijfel het. Hoe leert een arts van de toekomst een onderzoek niet aan te vragen? Het ziekenhuis van de toekomst in Nederland zal onvermijdelijk nog meer


meetinstrumenten en therapeutische mogelijkheden bieden en de gemiddelde assistent zal in staat moeten zijn om in deze tsunami aan informatie de hoofd- van de bijzaken te onderscheiden. Maar net als Sherlock heeft mijn supervisor in de tropen mij een belangrijk ding geleerd over de toekomst. Wil je een lastig klinisch probleem helder houden, dan moet je de kunst bezitten om op basis van kennis alleen dat te doen wat noodzakelijk is.


Improvisatie is niets waard als de ‘creatieve clinicus’ niet weet waar hij van afwijkt


Emma Bruns (28) is arts en publicist. Ze was medeorganisator van het evenement ‘Ziekenhuis van de toekomst’ in september.


ArtsenAuto december 2014 017


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100  |  Page 101  |  Page 102  |  Page 103  |  Page 104  |  Page 105  |  Page 106  |  Page 107  |  Page 108  |  Page 109  |  Page 110  |  Page 111  |  Page 112  |  Page 113  |  Page 114  |  Page 115  |  Page 116  |  Page 117  |  Page 118  |  Page 119  |  Page 120  |  Page 121  |  Page 122  |  Page 123  |  Page 124