verbeteraar worden, is nog niet zo mak- kelijk.” Toch gaat hij ervoor. Hij verkoopt de International Academy of Orthopedic Medicine voor ‘behoorlijk geld’ en richt in 2009 de Sea First Foundation op. Het doel van de stichting staat – in biologi- sche inkt – achter op zijn vest gedrukt: educates to protect. “De VN heeft ocean literacy in het onderwijs al tien jaar op de agenda staan, maar we zijn met Sea First de enige in Europa die met interactieve lessen en lespakketten over de oceaan naar scholen gaan.” Dat doen ze koste- loos, met een groep van zes vrijwilligers, in Nederland en België. De ene dag staat Winkel voor groep 7


van een bassischool en krijgt hij ’s avonds een appje van een meisje: ‘Hoi Dos, ik ben vegetarisch geworden. En de juf ook’. De volgende dag bestaat de groep toehoor- ders uit PhD’s mariene biologie of docen- ten biologie, terwijl Winkel óók geregeld lezingen geeft in het bedrijfsleven. “Onze doelgroep is de onwetende carnivoor”, zegt hij. “Hoewel het vegetarisme en veganisme een enorme vlucht hebben genomen, is dat nog steeds een heel grote doelgroep. Veel mensen weten niet dat de zee meer zuurstof produceert dan alle bomen en planten bij elkaar. En dat het plantaardig plankton in de oceaan, het fytoplankton, onze belangrijkste zuur- stofbron is, zeker nu regenwouden met de snelheid van één hectare per seconde verdwijnen.” Nu komt de onderwijzer in hem boven.


Gedreven, in woord en gebaar, toont hij zich bezorgd: “Onze grootste zuurstof- bron is in gevaar. Door opwarming van het zeewater, chemische vervuiling en verzuring van de oceaan als gevolg van de abnormale CO2


‘Met wat stamcellen van één koe kunnen we 100.000


biefstukken maken’


Dat het verkeer inmiddels grotendeels gedwongen stilligt, heeft wél een positie- ve invloed op de luchtkwaliteit, ziet ook Winkel. Vanuit België: “Als je de plaatjes van CO2


- en stikstofuitstoot boven Ant- -uitstoot, verdwijnt op


veel plaatsen het fytoplankton. Grootste boosdoeners zijn de vleesindustrie en de visserij. Koeien en varkens produceren methaan, dat volgens het klimaatorgaan van de VN 86 keer klimaatonvriendelij- ker is dan CO2


. Lachgas, dat in mest zit,


is zelfs 310 keer klimaatonvriendelijker. Vissen zorgen ervoor dat de oceaan niet verzuurt, doordat zij met hun ontlasting kalk uitscheiden die koolstofdioxide aan zich bindt. Maar zij zijn óók in gevaar: al- leen al in Europa zijn negentig vissoorten met uitsterven bedreigd. We moeten dus dringend minder vlees en vis gaan con- sumeren. Dat heeft een grotere positieve invloed op de oceaan en het klimaat, dan het stilleggen van ál het gemotoriseerde verkeer bij elkaar.”


werpen bekijkt, dan weet je niet wat je ziet. Normaal zijn ze knalrood, nu zijn ze blauw, de meest gunstige kleur. Wat níet wegneemt dat de dierenindustrie de grootste vijand van het klimaat en de oceaan is en blijft. En daarmee is deze in- dustrie óók een vijand van onze gezond- heid. Indirect, maar ook direct, dat zien we nu met COVID-19, de zoveelste zoöno- se-uitbraak. Zolang we op grote schaal dieren blijven houden en eten, zullen dit soort uitbraken nooit stoppen. We móe- ten de dierenindustrie decimeren.” Of mensen door deze crisis hun levens-


stijl en eetgewoonten gaan aanpassen, betwijfelt Winkel. In zijn ogen ligt de bal bij de overheid. “Het begint met bewust- wording. De overheid zou subsidie moe- ten geven om oceaangeletterdheid naar alle scholen te brengen. Tegelijkertijd moet zij maatregelen nemen. Denk aan plastic verbieden, maar ook aan accijns heffen op vlees en vis én aan alternatie- ven subsidiëren. Geef boeren een hoge premie om ze uit te kopen. Dat hebben ze verdiend. Of stimuleer ze, óók financi- eel, om over te stappen op biologische landbouw. Laat ze pastinaak, lijnzaad of zoete aardappel verbouwen. Die planten


nemen ook nog eens meer CO2


Interview 033 op dan


maïs en soja.” Een ander alternatief waar Winkel


heilig in gelooft, is stamcelvlees. “Elk jaar worden wereldwijd 87 miljard landbouw- dieren gegeten. Om al die dieren eten te geven, wordt 3,1 miljard hectare gebruikt om gewassen te houden. Dat is 2,8 keer Europa! Én jaarlijks wordt 40 miljard kilo vis in voer verwerkt voor kweekvis, varkens, kippen en pelsdieren. Absurd! Dat zijn dieren die in de natuur nooit vis zouden eten.” Hij laat een stilte vallen om dit te laten doordringen. Dan: “Met een beetje stamcellen van één koe kunnen we 100.000 biefstukken maken. Is nog ge- zonder ook, want deze worden gekweekt op een vegetarische grondstof. Er komt geen antibioticum aan te pas. Professor Mark Post van Maastricht University, dé expert op dit gebied, heeft uitgerekend dat we op deze manier wereldwijd maar 1.000 tot 1.300 dieren nodig hebben om af en toe een prik te geven. En daarna kunnen ze weer de wei in.” Wanneer kunnen we een briefstuk van


stamcelvlees kopen? “Mark Post verwacht het binnen een paar jaar op de markt. Ik kan alleen maar duimen. In de visserij zien we dit trouwens al wel. Capsules met algenolie, gekweekt in steriele omstan- digheden, bestaan al jaren. Die zijn veel beter dan verse vis of visolie, waarbij je allerlei contaminanten binnenkrijgt. Bovendien kunnen vissen zelf helemaal geen Omega-3 maken, die halen ze uit fytoplankton, dus daarvoor heb je helemaal geen vis nodig.” Het is een van de onderwerpen die aan bod komen als Winkel in 2018 een lezing geeft aan Bel- gische medici van wie sommigen tot zijn verbazing nog geregeld vis of visolie aan zwangere vrouwen adviseren. Na deze lezing besluit een aantal van hen tot het oprichten van Artsen voor Duurzaam- heid: een beweging van Vlaamse zorg- professionals die ‘bewust en respectvol gedrag wil bevorderen met als doel een duurzame en gezonde samenleving’. “Ge- weldig initiatief”, zegt Winkel, die nauw betrokken is. “Ik hoop dat dit in Neder- land navolging krijgt. Want artsen en pa- ramedici kunnen een hoofdrol spelen in het consuminderen van vlees en vis. Door hun patiënten aan te raden anders te gaan eten. Ik vind dat zij die verantwoor- delijkheid moeten nemen. Niet alleen voor de patiënten tegenover hen, maar voor de oceaan, het milieu, het klimaat en de gezondheid van ons allemaal.”


<


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76