849 | WEEK 51-01 21 DECEMBER 2016
849 | WEEK 51-01 21 DECEMBER 2016
VRACHTPRIJS NOG NIET IN DE LIFT Binnenvaart trekt aan, economische onzekerheid blijſt
RIDDERKERK Is de binnenvaart in Nederland, maar ook elders in Europa, de crisis te bo- ven? Of gaat ze, met de komst van Donald Trump als president van Amerika, op- nieuw onzekere tijden tegemoet? De CCR- marktobservatie van juni 2016, het laatst verschenen Panteia rapport, het Centraal Planbureau, de Rabobank, ze zijn al- lemaal voorzichtig optimistisch. Ook Wim Onderdelinden, directeur van het Ridderkerkse administratiekantoor Abri,met als specialisme de scheepvaart, is gema- tigd optimistisch. “Ik sta nog niet te juichen, maar het gaat beter in de binnenvaart”, con- stateert hij.
73
17
Panteia stelt dat de binnenvaart het snelst gaat groeien van alle modaliteiten. Rabo Cijfers & Trends
Hoe zat het ook weer? In de zomer van 2007 ontstond in Amerika een hypotheekcri- sis die ontaarde in een kredietcrisis, die wel de grootste economische crisis sinds de ja- ren dertig wordt genoemd. Als gevolg daarvan vielen er banken om en de gevolgen daarvan werden wereldwijd voelbaar. In Nederland en België moesten ook banken overeind worden gehouden. Aandelenkoersen zakten desas- treus, tot een dramatisch dieptepunt in okto- ber 2008. Een wereldwijde recessie was een feit. De binnenvaartvloot was in de jaren voor de crisis fors vernieuwd en vergroot. Banken verleenden graag krediet en soms leek het wel eens of het niet op kon. De klap kwam mede daardoor hard aan, want door de grote inves- teringen stond er bij veel scheepseigenaren geen grote reserve voor slechtere tijden op de rekening. De bomen groeiden immers tot de hemel, de vrachtprijzen waren goed en het vrachtaanbod enorm. Door de crisis nam de vraag naar vervoer echter af, er ontstond over- capaciteit en de waarde van de schepen daal- de flink. Bovendien zakten de vrachtprijzen vele tientallen procenten. Casco’s werden niet meer afgebouwd, binnenvaartondernemers gingen failliet en schepen werden voor een appel en een ei geveild. Of banken schortten betaling van hypotheek en rente op als ze nog brood in de ondernemingen zagen.
Marktobservatie Inmiddels lijkt de binnenvaartmarkt weer redelijk in balans te komen. In de Marktobservatie van juni 2016, samenge- steld door de CCR in samenwerking met de Europese Commissie, wordt gesteld dat de periode 2010-2015 een gemiddeld groeiper- centage van 1,5 procent per jaar over de Rijn en de binnenwateren kon bijschrijven. Wel is er – gemeten over een periode van twintig
CPB
IN NEDERLAND TREKT DE GROEI IN 2017 IETS AAN
OVERCAPACITEIT EN PRIJSDRUK BLIJVEN, ONDANKS DE HUIDIGE GOEDE PERFORMANCE, IN DE BINNENVAART EEN PROMINENT RISICO
jaar – een verschuiving te zien van goederen- soorten. Ertsen, aardolieproducten en bouw- stoff en zijn in dat tijdsbestek met 35 procent afgenomen. Het vervoer van containers, che- mische producten en kolen nam echter met 95 (!) procent toe. Wie terugkijkt naar 2015 ziet het vervoersvolume met 3 procent groeien en de vervoersprestatie ( hoeveelheden-af- stand) met 7 procent. Laagwater in de tweede helſt van het jaar doet deels die groei teniet. Niettemin verwacht de CCR dat in 2016 de vo- lumes met 3 tot 5 procent zijn toegenomen.
Rabo De economen van de Rabo voorspellen in Cijfers & Trends voor de binnenvaart 2017 een gematigde groei voor alle segmenten. Zij stellen dat de groei in 2016 én 2017 broos is. “Overcapaciteit en prijsdruk blijven, ondanks de huidige goede performance, in de binnen- vaart een prominent risico”, stellen deze eco- nomen. “Voor het eerst sinds de crisis zien we in 2015 dat aanbod en vraag matchen en er zelfs een tekort dreigt in perioden van laag water. De tarieven zijn momenteel hoger dan ze in jaren zijn geweest. Echter, het eff ect van laag water is tijdelijk en naar verwachting sta- biliseren de tarieven in 2016 op een lager ni- veau (…)”. Volgens de Rabo neemt de overca- paciteit in de komende jaren verder af. “Onder andere doordat er vanaf 2018 enkel nog dub- belwandige tankers mogen varen en enkel- wandige tankers dus in 2017 uitgefaseerd wor- den. Verdere afbouw van het aanbod is het gevolg van de veel strengere emissie-eisen die in 2019 gaan gelden voor alle nieuwe moto- ren”. Daarnaast ziet men nog steeds verdere consolidatie en schaalvergroting bij verladers en bevrachter. “Dit vergroot hun marktmacht ten opzichte van de individuele schipper, met prijsdruk tot gevolg”. Ook constateert men dat de infrastructuur van kanalen en sluizen niet
voldoende is afgestemd op de groei van de binnenvaart en dat er op termijn een tekort aan kleinere schepen dreigt.
CPB
Ook het Centraal Planbureau verwacht eni- ge economische groei voor 2016 en 2017. In de juniraming 2016 wordt 3 procent ge- noemd mondiaal en Europees spreekt men van 1,6 procent in 2016 en 1,7 procent in 2017. Voor Nederland geldt dat de groei in 2016 iets achterblijſt en in 2017 iets aantrekt. De inves- teringen trekken aan ondanks de beperkte kredietmiddelen, evenals de consumptie. De werkloosheid daalt.
Panteia Panteia stelt dat de binnenvaart het snelst gaat groeien van alle modaliteiten. Dit on- derzoeksbureau verwacht tot 2021 een ge- leidelijke stijging met 2,1 procent per jaar, tot 355 miljoen ton vervoerd volume. Met als sterkste groeiers metalen en metaalproduc- ten (6,1 procent) en secundaire grondstof- fen en afval (7,8 procent), containers (4,8 pro- cent). Het kolentransport loopt terug met 2,3 procent.
Waardevermindering Wim Onderdelinden, directeur van het admi- nistratiekantoor Abri,met als specialisme de scheepvaart, is ook gematigd optimistisch. Hij ziet jaarlijks vele boekhoudingen van binnen- vaartondernemers voorbijkomen en kent de financiële ups en downs in dit vakgebied. De meeste jaarrekeningen over 2015 zijn inmid- dels zo goed als verwerkt en de eerste resul- taten over 2016 beginnen zich af te tekenen. “Een klein aantal binnenvaartondernemers ervaart de huidige verbetering ten opzichte van de crisisjaren niet. Wellicht komt dit door de langdurige periode van laagwater in 2015. We hebben dat nog nooit zo langdurig meege- maakt”, aldus Onderdelinden. Laagwater be- tekent niet automatisch voor iedereen meer reizen met minder vracht in het laadruim te- gen betere vrachtprijzen. Vracht gaat in zo’n periode ook vaker over de weg of via het spoor.
In twintig jaar tijd nam het vervoer van containers met 95 procent toe zegt de CCR in de Marktobservatie van juni 2016 .
Foto Lida Saaij
Hij ervaart ook dat niet voor iedereen de na- sleep van de crisis al is afgewikkeld. “Er wor- den nog af en toe faillissementen uitgespro- ken, maar dan is er vrijwel altijd sprake van meervoudige problematiek. Er zijn ook re- latief veel door de bank opgelegde schepen doorverkocht en weer in de vaart gebracht. De binnenvaart heeſt het daardoor toegevoeg- de volume weer geabsorbeerd met natuurlijk ( niet precies berekenbare) gevolgen voor de vrachtprijzen. Wie nu nog omvalt was tien jaar geleden ook omgevallen”, constateert hij. Wat volgens hem blijſt is de frustratie over de rest- schuld waar mensen mee blijven zitten en die vaak behoorlijk hoog is ten opzichte van de waarde van het schip. “Mensen die in de ja- ren vóór de crisis hebben geïnvesteerd en ge- leend, krijgen fors minder voor hun schip dan ze er destijds zelf voor hebben betaald. Dat is ook de grote wanhoop van mensen die om an- dere redenen hun bedrijf willen beëindigen. Het schip waarin in 2005-2006-2007 is geïn- vesteerd is zomaar twee miljoen euro minder waard. De prijzen van de schepen is nog lang niet terug op dat van net voor de crisis. Wie een schip wil kopen moet ook nog eens veel meer eigen geld meenemen dan voorheen.
Foto Lida Saaij
Banken willen niet meer dan 60-70 procent financieren”.
Vrachtprijzen Onderdelinden steekt ook niet de vlag uit waar het de vrachtprijzen betreſt . “Het aan- tal reizen is wellicht terug op het niveau van 2007, de vrachtprijs is dat nog lang niet en ze- ker niet structureel. In 2016 is het geen kom- mer en kwel, maar zeker niet op het niveau van 2015. Het begin van 2016 liet een enorme dip zien na de langdurige laagwaterperiode in het laatste half jaar daarvoor”. En wat we voor volgend jaar kunnen verwachten? “Ik heb niet de illusie dat de vrachttarieven omhoog gaan, anders dan afhankelijk van de waterstand. De vrachtvolumes laten allemaal enkele pro- centen stijging zien. De markt zal dus wel wat aantrekken, dat is positief. Ook tonen de ban- ken weer wat meer vertrouwen, de ergste pa- niek is weg”.
Trump
Nu, tien jaar later, is het weer Amerika dat (mogelijk) een deel van de economie in de binnenvaartlanden bepaalt, nu door het aantreden van Donald Trump als president. Wat dit voor eff ect op de wereldwijde eco- nomie gaat hebben is nog niet te voorspel- len. Onderdelinden: “De invloed van Trump maakt wat onzeker. Hij heeſt de steun van de Republikeinse meerderheid in de Senaat. Je weet niet wat de gevolgen zijn voor de han- delsverdragen. Denk aan zijn voorgestel- de protectionisme. Gaan de grenzen op slot, wordt er minder geïmporteerd vanuit en geëx- porteerd naar Europa? Als zijn beleid duidelijk wordt moeten daar ook weer rekenmodellen voor worden uitgewerkt. Het duurt nog wel even eer we daar meer over weten”.
Wim Onderdelinden
IK STA NOG NIET TE JUICHEN, MAAR HET GAAT BETER IN DE BINNENVAART
Wim Onderdelinden.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88