849 | WEEK 51-01 21 DECEMBER 2016


19


Foto Michael Zapf


OUD HAVENPAKHUIS HERBERGT CONCERTGEBOUW, MUZIEKSCHOOL, HOTEL EN PEPERDURE APPARTEMENTEN Elbphilharmonie straalt aan de oude havenkop


DÜSSELDORF De havenstad Hamburg heeſt een nieuwe aandachttrekker. Het is een monumentaal gebouw op de kop van een havenkade in de oude Speicherstadt (pakhuizenstad). De nieuwe Elbphilharmonie lijkt in het water te staan. Drie zijden grenzen aan de waterkant. Haar bovenbouw stelt een geweldige golf voor, gevormd van kristalachtig glas waarin het echte water wordt gespiegeld. Bij de juiste zoninval reflecteert het hele gebouw zelf ook nog eens in het water van de Elbe. De Elbphilharmonie is een ode aan de locatie. Pal aan het water, pal in de stad en uitkijkend op Duitslands grootste haven. Op 11 januari 2017 wordt haar hartstuk, de grote concertzaal, met een feestelijk concert van het eigen Hamburgse NRD- symfonieorkest geopend.


‘Elphie’ is klaar. De Hamburgers zijn er echt blij mee. Van meet af aan hadden de stadsburgers het project ‘Elbphilharmonie’ in hun harten gesloten. Vandaar de koosnaam die in Hamburg in 2003 gelijk voet vatte, het jaar waarin alles begon. De Hamburgse architect Alexander Gérard en zijn vrouw Jana Marko wilden het verlaten pakhuis in de Speicherstadt tot cultuurcentrum ombouwen. De Speicherstadt had zijn havenfuncties goeddeels aan nieuwe havenkades Elbe- afwaarts verloren. Dit centraal gelegen


stadsdeel wilde Hamburg nu tot hippe woon-, werk- en cultuurwijk omvormen. De oude bakstenen pakhuizen langs de grachtachtige havenbekkens leenden zich er uitstekend voor. Gérard had zijn studiegenoot Pierre de Meuron gevraagd bij het ontwerp te helpen. Met zijn partner Jacques Herzog was de Zwitserse architect al behoorlijk beroemd. Nu, veertien jaar later, is het bureau Herzog de Meuron (HdM) een wereldster op architectuurgebied. In Hamburg kan men zien waarom. Het ontwerp voor de Elbphilharmonie was in 2003 rond. In 2017 is het huis naar dit plan gerealiseerd. Maar niet zonder hindernissen. Er volgden jaren van geldzoekerij, politiek gekijf en vervolgens conflicten tussen bouwbedrijf, HdM en de stad Hamburg. Met als gevolg acht jaren vertraging en een geëxplodeerde geldsom. Die zwol van de oorspronkelijke 189 miljoen maar uiteindelijk 789 miljoen euro. Nu is Elphie klaar. Al het gejammer is vergeten. De Hamburgers vieren en bewonderen hun philharmonie en het fenomenale uitzicht op de Elbe. Dagelijks bezoeken tienduizenden het vrij toegankelijke ‘Stadtplaza’ op de negende verdieping. Het is het platform dat zich tussen het gerenoveerde bakstenen pakhuis uit de zestiger jaren en de majestueuze glazen bovenbouw bevindt.


Kaiserspeicher wordt Kaispeicher A Oorspronkelijk stond op deze plek een klassiek bakstenen pakhuis dat met zijn toren op een kathedraal leek. Het stamde uit 1878. De goederen konden direct van de schepen aan de kade in deze Kaiserspeicher hoog gehesen worden met de hijstouwen die – net als in Amsterdam – aan de gevel waren bevestigd. Toentertijd ging het om ‘koloniale’


importwaren, voornamelijk koffie, thee, tabak en cacao. De Kaiserspeicher werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. De typische toren had de bombardementen weliswaar overleefd. In de Wiederaufbau-tijd van Duitsland was geen plaats voor historisch sentiment. De ruïne en de toren gingen tegen de vlakte. Een modern, robuust pakhuis verrees (1963), eveneens uit baksteen. De nieuwe naam verloor een lettergreep, maar kreeg er een hoofdletter bij: Kaispeicher A. Het gebouw met binnenhof staat op 1111 palen om zijn 30 meter massieve hoogte te kunnen dragen. Het was de enige havenkade in de stadhaven waar grote zeeschepen konden aanleggen.


Elbphilharmonie Nu werden de in zakken en kisten verpakte stukgoederen met rollende kranen direct van het schip in het pakhuis overgeslagen. Ook bij de Kaispeicher ging het vooral om koffie, thee en tabak dat daar vervolgens klaar gemaakt werd voor verdere distributie. Met de komst van de container verloor deze overslagplaats aan betekenis. De waterkant was weliswaar geschikt voor grote schepen. De kade had geen plaats voor containers. Dus vertrok de vracht naar andere delen van de haven. In de tachtiger jaren verkommerde de Kaispeicher net als vele andere locaties in de Speicherstadt. Rond de eeuwwisseling stelde de stad Hamburg voor deze buurt een grand plan op voor grootse renovaties. Het plan werd omgezet. Alle gebouwen vielen onder monumentenzorg. Dus ook de Kaispeicher moest blijven staan. HdM heeſt de buitenmuren behouden. Alles achter de gevels verdween en werd nieuw opgebouwd.


De Elbphilharmonie bestaat bouwtechnisch uit twee gebouwen: het rode, bakstenen huis op zijn 1111 palen en de bovenbouw met zijn eigen fundamenten in de vroegere binnenhof. De Elbphilharmonie is een onbetwistbare verrijking van de hippe wijk Speicherstadt die vorig jaar tot werelderfgoed is benoemd.


Muziekcentrum & luxe verblijven De hoofdfunctie van de Elbphilharmonie is muziekcentrum. Achter de imposante glazen façade bevindt zich een concerthuis met één grote zaal en twee kleine zalen. Voor de ruimtebekleding van deze zalen is ‘s werelds beste akoestiektechnicus van Japan naar Hamburg gehaald. De musici die er oefenen zijn in ieder geval lyrisch over de geluidskwaliteit. Vanaf januari mag het publiek zijn mening geven. Alle concerten voor 2017 zijn inmiddels uitverkocht. In het bakstenen gedeelte huist verder een muziekschool voor jong en oud, en oefenruimtes die muziekmakers kunnen huren. Verder zijn er in het stenen gebouw restaurants, een wellnesscentrum en een parkeergarage. De ‘glazen golf’ huist aan zijn waterzijde een luxehotel met 244 kamers (prijzen variëren tussen de 220 en 3300 euro per nacht) en 45 koopappartementen waarvan de grootste met het mooiste uitzicht voor 12 miljoen euro van de hand zou zijn gedaan. Een blik op het water en de grootste haven van Duitsland is nu eenmaal zijn prijs waard. U, lezer van De Scheepvaartkrant, moet dat weten. U heeſt immers bijna iedere dag vanuit de brug van uw schip vergelijkbare onbetaalbare uitzichten. Dat u dat niet vergeet! Ook u wensen we een feestelijke opening van een succesvol nieuwjaar toe!


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88