To the Point


aangekomen op de begraafplaats, waar meer dan 125 geallieerden begraven lig- gen, zag ik dat hij een aantal veteranen- broeders en -zusters had meegenomen. Strak en daardoor des te indrukwek- kender betoonden zij hun respect. Ik heb hen daarna namens the RBL, Hol- land Branch, bedankt. Ja, met tranen in mijn ogen. Maar zij vonden het gewoon, normaal om zoiets te doen... Compli- ment dus aan deze Nederlandse vete- ranen die hun zondagmiddag opgaven om bevrijders van ons land die al jaren geleden gestorven zijn, te gedenken.


Elsa van Gelderen, Rotterdam


Eten in oorlogstijd Allereerst bedankt voor de gepubli- ceerde verhalen over het eten (Check- pont 10-2016). Ik heb als 15-jarige de Hongerwinter meegemaakt (gezin zes personen). Door de suikerbieten te koken, kreeg je een soort stroop. Van de rest van de bieten werd een soort koekjes gebakken. Ze werden genuttigd met de stroop. Het geluk bij ons was dat door een ruil acht jute zakken met aardappels en twee jute zakken met een graanproduct in huis kwamen. Dus aardappelpuree vermengd met graan. Dan nog over de voedseldroppings bij de voormalige gemeente Terbregge. Die vonden daar iedere dag plaats. Er staat nu een gedenkteken en jaarlijks vindt er een herdenking plaats. Ik ben op een gegeven moment tewerkgesteld in de lagere school op de hoek van de Ter- bregseweg en voormalige Ommoordse- weg. Daar werden de beschadigde blikken et cetera heengebracht en geselecteerd op inhoud. Daarna werden deze etenswaren zo spoedig mogelijk vervoerd naar ziekenhuizen en andere instellingen.


G. Roozenbeek, Rotterdam


Eten in oorlogstijd (2) In de decembereditie van Checkpoint wordt de expositie Eten in oorlogstijd besproken. Aangezien ik 94 jaar ben, heb ik die tijd bewust en intensief mee- gemaakt. Het bewuste artikel lezend, kom je tot de conclusie dat het allemaal toch wel meeviel. Een paar kantteke- ningen. Het valt op dat niet is vermeld dat in het laatste oorlogsjaar een groot gebrek aan eten was, waardoor ruim twintigduizend mensen van honger omkwamen. Met een hoeveelheid van één dagrantsoen moest de burger een


54 januari-februari 2017


hele week doen. Het was een ramp van ongekende omvang. Als je het hebt over eten in oorlogstijd, kun je hier toch echt niet omheen. De dropping van voedsel vond volgens de expositie plaats ín ‘het laatste oorlogsjaar’. Een onbestemde periode! De werkelijkheid was dat pas in de eerste dagen van mei de droppings plaatsvonden, vlak voor de bevrijding. Het artikel geeft ook aan hoe een ‘lekkere maaltijd’ bereid kan worden. In de oorlog, ook na de drop- ping, was dit absoluut ondenkbaar: het distributiesysteem alleen al maakte een keus onmogelijk. Koken van eten gebeurde primitief, er was geen of zeer beperkt gas en elektriciteit, soms ook geen water. Er werd veelal gekookt op noodkacheltjes, gevoed door (vaak gestolen) hout. Beschietingen, bombar- dementen en razzia’s leidden vaak de keukenwerkzaamheden af. Moeten de gepubliceerde recepten van de expositie de indruk versterken dat het goed eten was in oorlogstijd? Dan moet je inder- daad de Hongerwinter maar vergeten, met dat bizarre aantal gestorvenen. Wat heeft het aanbevolen ‘rustiek brood’ te maken met wat we in de oorlog aten? Misleidend en naïef. Het zou voor de makers van de expositie dienstig zijn geweest eens goed na te lezen wat dr. De Jong over de Hongerwinter schreef in zijn standaardwerk Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereld- oorlog (deel 10b). Vorig jaar verscheen bij de uitgeverij Atlas het boek Oor- logsbrieven. Ad van Liempt schrijft op de achterflap van dit boek onder meer: ‘Brieven van gewone mensen in ongewone omstandigheden, ze brengen ons heel dicht bij de beklemming van


de Hongerwinter.’ Inderdaad, beklem- mend, want je leest hoe langzaam maar heel zeker de honger en de wanhoop daarover toenamen.


Loek Spaanderman, Assen


Geen ‘blauwe hap’ Graag wil ik reageren op het thema- nummer over eten. Ik ben 76 jaar en van 1957 tot 1991 heb ik gediend bij de Koninklijke Marine. Laat ik vooropstel- len dat ik Checkpoint zeer waardeer. In het decembernummmer werd erg vaak de term ‘blauwe hap’ gebezigd. U zult denken: moet daarover geschreven worden? Maar voor sommige mensen is dat toch erg belangrijk. U bedoelt rijsttafel, oftewel Indische rijsttafel, maar in dienst wordt toch vaak ‘blauwe hap’ gezegd. Toen ik in 1957 naar de marine ging, kwamen er ook veel jon- gens uit Indonesië in dienst en heel vaak werden zij aangeduid als ‘blauwe jongen’ in plaats van Indische jongen. Vandaar ook ‘blauwe hap’. Ik zelf heb altijd moeite gehad met deze term, Indische jongen was voor mij normaal, maar ‘blauwe jongen’ ervoer ik als een scheldwoord, al werd het door die- gene die het zei niet als scheldwoord bedoeld. Mijn vraag aan u is, zou u er in de toekomst als redactie rekening mee kunnen houden en rijsttafel kunnen schrijven in plaats van ‘blauwe hap’? Ik weet bijna zeker dat er veel Indische jongens zijn die zich ook gekwetst voe- len door deze term.


H. van Butselaar, Schagerbrug Veteraan in beeld


Blauwe hap tijdens reünie Fak-Fak KL


Op zaterdag 12 november vond de elfde reünie Fak-Fak KL Nederlands Nieuw- Guinea plaats in de Kumpulan van Bronbeek in Arnhem. Fotograaf Gerard Verschooten: “Het was erg gezellig en het eten was lekker! Dat vond iedereen. Maar toen ik vroeg naar goede herinneringen aan die tijd, stelde ik volgens mijn buurvrouw de ver- keerde vraag. Haar man (beiden staan niet op de foto; red.): ‘Als dienstplichtige werd je gewoon aangewezen, je kreeg 1 gulden 15 per dag en de belofte dat er 300 gulden klaarlag als je terugkeerde. Nou, daar zitten we nog allemaal op te wachten. En waarom hè? Allemaal politiek en het was natuurlijk Kennedy’s schuld...’ Vervolgens genoten we allemaal van de satés en de andere gerechten.”


4 december 2016 december 2016 5


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65