FELIX JANS OVERLEEFDE SLAG IN DE JAVAZEE ‘Je leert bidden’
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Slag in de Javazee plaatsvond. Felix Jans diende op
Hr.Ms. Kortenaer, dat als eerste geraakt werd. Hij vertelt over de totale paniek, het ontbreken van leiding en de nacht die hij op een vlot door- bracht tussen de schietende eskaders. “Het was ieder voor zich en God voor ons allen.”
Felix Jans. Foto: Birgit de Roij Door: Gielt Algra
Marine. Jans begon in 1940 aan zijn opleiding bij de Koninklijke Marine in Soerabaja. Hij was opgegroeid in een pleeggezin met een “ontzettend lieve pleegmoeder” en zat op de Koning Willem III school in Batavia, toen hij op zijn 17e voor de marine koos. Nederland was toen al in oor- log met Duitsland en ook in Neder- lands-Indië nam de oorlogsdreiging toe. Jans en zijn kameraden beseften maar al te goed dat de Japanse drei- ging steeds meer naderbij kwam. “Natuurlijk waren we ook bang voor de jappen hoor. Dat kwam ook door- dat ze met vrij groot gemak door dat grote China heenliepen… Toen dachten we: nou! Vervolgens kwa- men ze ook in Thailand en dachten we: ja, nu zijn ze nog dichterbij.” Ondertussen werd Jans klaarge- stoomd voor de dienst op de sche- pen van de Nederlandse marine. Dat gebeurde in de kazerne, maar ook op de voormalige Zeven Provinciën, dat als opleidingsschip dienstdeed. Op zich had hij het wel naar zijn zin, vooral door het kameraadschap- pelijke gevoel dat hij had met zijn maatjes. Toch was het wel een harde opleiding. “Je moest altijd naar de
I 38 januari-februari 2017
k moest nog 18 worden”, begint Felix Jans (93) als hij herinneringen ophaalt aan zijn tijd bij de Koninklijke
ouderen luisteren, die zeiden wat je moest doen en als je niet vlug genoeg deed wat ze zeiden, kreeg je klappen. Dat was hun manier van discipline. Nu of meteen klappen.” Al te moeilijk doet Jans er nu niet over en hij vermoedt dat het alles te maken had met de toenemende druk van de oorlogsdreiging. “Misschien is het wel goed onder die omstan- digheden. Ik ga het niet veroordelen. Ik heb hard leren werken. Vloeren schoonmaken, muren schoon- maken, auto’s, alles, als het maar schoon was, aan boord en aan wal.”
Karel Doorman Aan het eind van 1941 werd het duidelijk dat ook Nederlands-Indië bij de strijd betrokken ging raken. De Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor werd in december 1941 door de Japanners bij verrassing aangevallen en Nederland, dat heel goed wist dat de Japanners zich meester wilden maken van de aardolievelden van Indië, ver- klaarde ook de oorlog aan Japan. De Japanners drongen op richting Singapore, dat door de Britten werd verdedigd, en al snel waren ook met name Nederlandse vliegtuigen en onderzeeboten in de strijd tegen de Japanners verwikkeld. De opmars van Japan leek niet te stuiten en de
Nederlandse marinestaf wist dat een landing op Java op handen was. Behalve de Nederlandse schepen waren er ook andere geallieerde schepen, die onder een gezamen- lijk commando onder leiding van schout-bij-nacht Karel Doorman zouden trachten deze aanval af te slaan voordat ze troepen aan land konden zetten.
Paniek Jans diende op torpedobootjager
Hr.Ms. Kortenaer en maakte zo deel uit van deze vloot. Hij vertelt dat het al een heel angstige periode was voordat ze uitvoeren. “De jap- pen hadden een luchtvloot en wij hadden niks”, zo omschrijft hij de machtsverhoudingen. De verhalen over de verschrikkelijke Japanners waren hen al vooruitgegaan. Jans wist helemaal niet wat er precies ging gebeuren toen ze uitvoeren. “Nee, dat werd niet verteld, ik denk dat er dan een hoop mensen gede- serteerd zouden zijn”, vertelt hij. Achteraf vraagt Jans zich af wat er gebeurd zou zijn als hij zelf was gedeserteerd.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65
