1053 | WEEK 44-45 30 OKTOBER 2024


Onderzoek mkb-binnenvaartbedrijven in volle gang Angelique Hubens: ‘Veel reacties binnen, de sector is enthousiast’


Watertransport (SWT). Daarnaast hebben ook Meander, LOVK, ASV, Limena en KBN zich aangesloten. De volgende stap was een literatuurstudie.


“Daarna heb ik een digitale enquête met zestig vragen ontwikkeld, die half septem- ber is verstuurd. Deze enquête kan nog tot 1 november worden ingevuld (zie ook QR-code). Ook hebben de opdrachtgevers ervoor gekozen om naast de digitale en- quête een groot aantal diepte-interviews te houden met de eigenaars van mkb-bin- nenvaartbedrijven. Deze zijn afkomstig uit verschillende categorieën: nieuwko- mers, kantelaars (ondernemingen die op een kantelpunt staan, zoals schaalvergro- ting, grote duurzame investeringen, andere woonvormen enzovoort), mid-lifers en ver- laters.” De reacties op de digitale enquête zijn tot nu toe erg enthousiast. Hubens: “Ik heb ruim vierhonderd reacties binnen, en al zeventig mensen die zich hebben opge- geven voor de interviews. Het leeſt echt in de binnenvaart.”


Het levendige binnenvaarthaventje van Ouderkerk aan den IJssel. Archieffoto


HORNERHEIDE Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt niet meer bij hoeveel binnenvaartbedrijven er precies zijn. En de informatie die er wél is, is verouderd. Hoe groot is nu precies het aandeel varende sche- pen die worden aangestuurd en bemand door familieleden? Floreren deze ondernemingen, of staan ze juist op het punt te verdwijnen? Vragen die Angelique Hubens met haar onderzoek naar de situatie van de mkb-bin- nenvaartbedrijven graag wil beantwoorden.


SANNE VERHOEFF


Economisch geograaf Angelique Hubens heeſt sinds 2000 haar eigen onderzoeks- bureau: AHA DATA. Ze groeide op in de bin- nenvaart en voor het begin van haar stu- die aan de Radboud Universiteit Nijmegen werkte zij als stuurman op een motortank- schip. En gedurende haar studie werkte ze als aflosser op diverse schepen. “Ik vind het heel bijzonder hoe de binnenvaartsector in Nederland behouden is gebleven. De sec- tor doet het goed, maar krijgt nog steeds te weinig aandacht”, aldus Hubens.


Twintig jaar geleden voerde zij ook al een grootschalig onderzoek uit in de binnen- vaart. Het rapport ‘Continuïteit & Ambitie’ voorspelde onder meer dat familiebedrij- ven zullen blijven bestaan. En die voorspel- ling is helemaal uitgekomen. In dit onder- zoek uit 2004 kwam ook naar voren dat veel binnenvaartondernemers problemen er- voeren met het samenwerken met perso- neel. Daarbij had het opleiden van de be- manning voor veel ondernemers nog niet de hoogste prioriteit. “Dat is nu wel anders”, aldus Hubens. Het onderzoek uit 2004 wordt gebruikt als referentiekader om het huidige mkb-bedrijf in de binnenvaart te beschrijven.


In het huidige onderzoek komen meer- dere onderwerpen aan bod: actuele data, opleiding en personeel, schoolgaande kinderen en het sociale leven en tot slot


duurzaamheid. Met betrekking tot oplei- ding en personeel staat de vraag ‘hoe ziet het personeelsbestand van familiebedrijven eruit en welke invloed heeſt dit op het eigen bedrijf en het varende bestaan’ centraal.


Hybride onderwijs Hubens: “Met betrek- king tot het onder- werp schoolgaande kinderen, wordt in dit onderzoek een nieuw idee bevraagd: het LOVK en de inter- naatkoepels Limena en Meander willen la- ten onderzoeken of er behoeſte bestaat onder mkb-binnen- vaartondernemers aan een hybride vorm van onderwijs en wonen na het zevende levensjaar.”


tegenvallen. Daarom wordt deze vraag meegenomen in het onderzoek. Technische mogelijkheden voor afstandsonderwijs zijn er volop.”


Angelique Hubens


'Ik heb ruim vierhonderd reacties binnen en al


zeventig mensen hebben zich opgegeven voor de


interviews. Het leeſt echt in de binnenvaart'


Met betrekking tot het onderwerp duurzaamheid gaat het volgens de on- derzoekster vooral om de vraag naar bewustwording en de bereidheid om duurzaam te gaan ondernemen. Hoe groot is die bewust- wording anno 2024 en in welke mate wordt er nu al duur-


Met hybride wordt bedoeld dat onderwijs en wonen aan de wal gedurende een aan- tal weken per schooljaar kan worden afge- wisseld met afstandsonderwijs en wonen aan boord. Nu is er sprake van een ‘harde knip’ bij de leeſtijd van zes à zeven jaar. Met ingrijpende gevolgen voor het betreffende kind maar ook voor het gezin, de bedrijfs- vorm én scheepexploitatie. Het onderzoek richt zich op de vraag welke impact een hy- bride vorm van onderwijs kan hebben op het welbevinden van het kind en het gezin, evenals op de bedrijfsvoering. Hubens: “In de praktijk blijkt nu dat soms de resulta- ten van kinderen van binnenvaartonderne- mers die op hun zesde naar school gaan,


zaam ondernomen? Welke mogelijkheden en bedreigingen zien de respondenten als zij hun bedrijf verder duurzaam willen ont- wikkelen? “Het wordt geen technisch on- derzoek”, aldus Hubens. Er wordt tevens onderzocht of er verschillen zijn aan te wij- zen tussen bepaalde kenmerken ( zoals vaargebied of ladingsector) en de mate van bereidheid tot een duurzame ontwikkeling.


Kantelaars Hoe begin je nu zo’n grootschalig onder- zoek? Volgens Hubens is de eerste fase het moeilijkst; het bedenken van een voor- stel. “Dit deel heeſt de meeste tijd in be- slag genomen. Hier is een stuurgroep voor ontwikkeld die heeſt meegedacht”. In de stuurgroep zitten vertegenwoordigers vanuit de opdrachtgevers: binnenvaart- coöperaties ELV, NPRC en de Stichting


Actueel beeld Bij het vorige onderzoek, inmiddels dus al- weer twintig jaar geleden, deden uitein- delijk 933 binnenvaartondernemers mee, waarvan 770 gezins- of familiebedrijven. Duurzaamheid was toen nog helemaal geen thema, zegt Hubens. ICT wel. Andere thema’s spelen nog steeds, zoals het tekort aan ligplaatsen en auto-afzetplaatsen.


Hubens: “Toen draaide het onderzoek echt om gezinsbedrijven en het idee dat de man-/vrouwbedrijven zouden gaan ver- dwijnen. Dat is dus twintig jaar later niet het geval gebleken. Met dit onderzoek wil- len we een actueel beeld geven.” De diep- te-interviews zijn inmiddels in volle gang. Het uiteindelijke doel van het onderzoek is aanbevelingen geven aan overheids- en belangenorganisaties, met betrekking tot de toekomst van de Nederlandse binnen- vaart en in het bijzonder dus de gezinsbe- drijven. De eerste resultaten van het on- derzoek worden in het voorjaar van 2025 verwacht.


15


Kijk hier voor de enquête


Angelique Hubens.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64