Tekst: Edo Dijksterhuis


065


Leiko Ikemura, Sleep II, 2020, gegoten glas, 12 × 27,5 × 19,5 cm, Editie 1/5 + 1AP, courtesy de kunstenaar en Tim van Laere Gallery


Bekhbaatar Enkhtur, Untitled (detail), 2023, hooi, touw, bijenwas, courtesy de kunstenaar en Matèria, Roma


Andy Warhol, Sleep, 1963, 16 mm-fi lm, zwart-wit, geluidloos, 5’ 21” bij 16 beelden per seconde, Collectie Andy Warhol Museum, Pittsburgh, bruikleen Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc.


Yasmijn & Merel Karhof, 2016, multimedia- installatie, HD-fi lm loop 10’00”, plaid, boek en soundtrack 20’00”, courtesy de kunstenaars


Zoiets prikkelt de artistieke verbeelding die op niet-wetenschappelij ke wij ze het onbekende en onkenbare, het cognitieve niemandsland van het onderbewuste, probeert in te vullen. De tentoonstelling in KAdE is geor-


dend volgens de vier stadia van slaap. Te beginnen met de sluimertoestand, als de ogen zwaar worden en we, zoals het beeldje van Franz Xaver Messerschmidt, onbedaarlij k gapen. Dit gebeurt meestal op het einde van de dag, als het zonlicht langzaam versterft. In het Frans wordt dit tij dstip l’heure bleue genoemd omdat de schemerende wereld wordt onder- gedompeld in een blauwe tint voordat de duisternis invalt. Yasmij n en Merel Karhof laten bezoekers die kleurervaring op een direct lichamelij ke manier onder- gaan door ze onder een schemerblauwe plaid te laten liggen. Na deze inleidende, kalmerende fase zakt de hartslag en is het tij d om weer wat verder af te dalen naar de lichte slaap. Dat is nog steeds een


De zeven heilige slapers van Efeze, 1800-1825, bruikleen Museum Krona


breekbare staat, zo illustreert Leiko Ike- mura’s transparant glazen hoofdje dat al half door de concrete ondergrond van de wakende wereld lij kt te zij n gezakt, maar nog niet helemaal kopje onder is. De ogen zij n wel dicht, waardoor de andere zintuigen tij delij k zij n aangescherpt. De bij enwasgeur van Bekhbaatar Enkhtur roept allerlei herinneringen en associa- ties op. Zij n beeld van een slapende fi guur is een kopie van het monument in de Mon goolse hoofdstad Ulan Bator dat door Russische troepen is vernield. Door het


opnieuw te maken, en ook nog eens in ex- treem vergankelij k materiaal, benadrukt de kunstenaar hoe het tij dsbesef geduren- de de slaap buitenspel wordt gezet en het verleden ongedaan kan worden gemaakt.


Langslapers Dat geldt zeker voor het stadium waarin je een spreekwoordelij k kanon kunt afschieten: de diepe slaap. Bij de Zeven- slapers van Efeze, de hoofdrolspelers op een vroeg 19e-eeuws icoon, duurde die bij zonder lang. Deze vroege Christenen werden door de Romeinse keizer in een grot ingemetseld. Pas 196 jaar later werd de grot herontdekt en geopend. De zeven geloofsbroeders die in de veronderstelling waren slechts één nacht in het donker te hebben doorgebracht, kwamen fris en fruitig naar buiten. De aanwezigheid van een aureool was aanleiding om hen meteen uit te roepen tot martelaren. Ook iconisch maar op een andere


manier, is Sleep (1964) van Andy Warhol. Voor een van zij n eerste fi lmexperimen- ten richtte de koning van de popart zij n camera op zij n toenmalige geliefde John Giorno terwij l hij lag te slapen. Het lever- de een zwart-witfi lm op van 5 uur en 21 minuten waar vrij weinig in gebeurt. Van de negen mensen die aanwezig waren bij


FOTO: ROBERTO APA


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100