023


Mediawijsheid


Eugène Loos, universitair hoofddocent bestuurs- en organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht, doet onderzoek naar de toegankelijkheid van betrouwbare digitale infor- matie en de rol van mediawijsheid daarbij. “Fake news bestrijden is lastig”, beaamt hij. “Daarom is het zo belangrijk burgers te helpen om desinformatie beter te leren herken- nen. Zorgprofessional hebben hier ook een rol in.” Loos juicht initiatieven als Dokters Vandaag van harte toe. Maar hij is wel kritisch over het gebrek aan onderzoek naar de effectiviteit ervan. “Het kanaal lijkt zich erg te verlaten op de kracht van medische autoriteit. Uit onderzoek weten we dat dat één invloedrijke factor is. Maar toon en begrijpelijkheid zijn bijvoorbeeld ook heel belangrijk voor geloofwaardigheid en gedragsverandering. Verder moeten kijkers zich kunnen identifi ceren met de persoon die in een video als expert optreedt. Ik zou het daarom mooi vinden als er verschillende soorten fi lm- pjes worden getest. Verder raad ik de makers aan patiëntenverenigingen te betrekken. Zij weten als geen ander hoe je doelgroepen kunt bereiken.”


gedegen informatie. “Ik verwij s mensen vaak naar thuisarts.nl. In onze zorgbub- bel denken we dat iedereen die site wel kent, maar dat is echt niet zo. Beroeps- verenigingen zouden daar veel meer bekendheid aan mogen geven.” Hebben ze nog tips voor zorgprofes-


roe. Het schrij nende is dat mensen zich vaak van geen kwaad bewust zij n. Ze denken juist dat ze het goede voor hun lichaam doen.” Een grote verandering is volgens hem


dat een hele generatie haar medische informatie tegenwoordig uitsluitend van sociale media haalt. “Veel jongeren zoeken alles op TikTok op, bij uitstek een plek waar infl uencers onzin ver- kondigen. Het is hun enige kennisbron, terwij l daar amper een arts te vinden is. Als zorgprofessionals moeten we ons hier goed bewust van zij n. Ik vind ook dat we er als beroepsverenigingen iets mee moeten. Want iedereen heeft recht op betrouwbare informatie.” En dus neemt Peeters nu elke paar


weken fi lmpjes op voor TikTok. Twee daarvan, over alcohol en prikkelbare- darmsyndroom, hebben elk meer dan een half miljoen views en zij n daarmee de meest bekeken video’s op het ka- naal. “Ze zij n heel statisch. Best saai in vergelij king met andere TikTok-fi lmpjes. Ik vroeg me vooraf af of dat wel zou werken. Maar kennelij k willen mensen een dokter achter zij n bureau zien. Dat


beeld geeft vertrouwen, denk ik. Al weten we natuurlij k niet of de fi lmpjes daadwerkelij k tot andere opvattingen of gedragsverandering leiden.”


Vermijd discussie Zij n al deze online initiatieven geen druppel op een gloeiende plaat? “Dat geloof ik niet”, zegt Peeters. “Voor de duidelij kheid: we gaan de hoeveelheid


‘Het beeld van


een dokter achter zijn bureau geeft vertrouwen’


medische desinformatie met onze activiteiten niet verminderen. Maar dat is ook niet het doel. We willen er meer betrouwbare kennis tegenover zetten en mensen zo weerbaarder maken tegen fake news.” Ook huisarts Kant gelooft dat er nog een wereld te winnen is als het gaat om het gericht aanbieden van


sionals wat online wel en niet te doen? Kant: “Ik kies er bewust voor om niet met infl uencers in discussie te gaan. Dat heeft helemaal geen zin. Omdat ze overtuigd zij n van hun eigen gelij k, maar ook omdat er vaak een verdienmo- del achter hun account zit. Hun fi lmpjes linken bij voorbeeld naar een website waarop ze supplementen verkopen. Pure misleiding. Wat mij betreft zou dat soort medische desinformatie voor eigen gewin zo snel mogelij k verboden moeten worden.” TikTok-expert Scheufl er beves- tigt dat je maar beter weg kunt blij ven van online twistgesprekken. “Aandacht en interactie betekenen op sociale me- dia: een nog groter bereik. Het eff ect is dus vaak averechts.” Internist Peeters raadt collega’s aan


om online vooral zichzelf te blij ven. “Kies een onderwerp dat je na aan het hart ligt en een toon die bij je past. Ik ben ervan overtuigd dat we als zorg- professionals online echt een verschil kunnen maken. Niet bij de infl uencers die — al dan niet met opzet — foutieve informatie verspreiden. Maar wel voor de stille, twij felende volgers die de grote meerderheid vormen.”


<


Op digivaardigindezorg.nl vindt u in het dossier ‘Nepnieuws in de zorg’ handvatten om het gesprek te voeren over desinformatie. Ook op mediawijsheid.nl en isdatechtzo.nl staan veel tips.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84  |  Page 85  |  Page 86  |  Page 87  |  Page 88  |  Page 89  |  Page 90  |  Page 91  |  Page 92  |  Page 93  |  Page 94  |  Page 95  |  Page 96  |  Page 97  |  Page 98  |  Page 99  |  Page 100