22 amsterdam
mensenindebloei vanhun levenkan hetoverkomen. Dinsdag opent koningin Beatrix hetvernieuwde
tekstFRANSBOSMAN foto’s DINGENAMOL
Dementie is niet alleen een ouderdomskwaal.Ook
Alzheimercentrumvan het VU medischcentrum.
entulp siertsindskort het atrium vandepolikliniek vanhet VU medischcen- trum.Eenbloemvantwee verdiepingenhoog. De
doordat
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 2010
bladeren omarmen de patiënten, want in de bloemkroon is eenloun- geruimteingericht. Daar kunnen ze op zachterode bankjesevenbijko- men tussenalle onderzoeken door. Een hapje eten aandegrote tafel of gewoonwatstarennaardevissenin het aquarium. In die geborgenheid kunnen ze samen met partner of fa- milie ook de diagnose alzheimer verwerken . Eenoverdreven staaltje architec-
tuur?“Nee,” zegt professor Philip Scheltens,hoofd vandevernieuw- dekliniek. “Wewillenlatenziendat weonze patiënten koesteren.” HetAlzheimercentrum vandeVU
wordt gerekendtotdetoptienopdit gebied in dewereld.Vanuit heelNe- derland worden de patiënten door- gestuurddoor geriater,psychiater of neuroloog. In eendag doorlopen ze er alle onderzoeken –iets waar anders maandenmee gemoeid zijn. Scheltens:“Een gastheerofgast- vrouwontvangt de patiënten ’s och- tends en legt uit watergaat gebeu- ren. Eenuitgebreid gesprek met de arts,een onderzoek doordeneuro- psycholoog, bloedonderzoek,een ruggenprikvoor hersenvocht, een EEGomdehersengolven te meten en eenMRI-scan. Aanhet einde van de dagvolgt dan nogeen gesprek met de neuroloog.” Deuitslag komteenweek later. “Zorg en wetenschapzijn bij ons
met elkaar verweven,”zegtSchel- tens.Enzokomen er drie dagenper week driepatiënten per dag, zo’n vijfhonderdper jaar,naar het cen- trum. In het Alzheimercentrum gaat het
vooral om jong dementerenden vanaf veertigjaar.“Bij jongere alzheimerpatiëntenzie je de ver- woestende afbraakvan hersencel- lenindezuiverste vorm. Bij tachtig- plussers gaat het proces vaak ge-
Genezen kunnen E
paardmet andereouderdomsafwij- kingen,
bijvoorbeeld
bloedvaten naar of in de hersenen het laten afweten.” De patiënten komenvaak naar het
Alzheimercentrumomdatspecialis- teninhun eigenomgevinggeen diagnosewisten te stellenoftwijfe- len. Scheltens:“Denkaande 51-jari- ge managermet driekinderendie vergeetachtigwordt en geen ant- woordheeft gevondenbij zijn eigen specialist.Erzijn zoveelverschil- lende vormen vandementiedat je echt een expertmoet zijn.” Pas nogkwameen bollenkweker
met zijn59-jarige vrouwlangs. Ze deed de boekhoudingvoor het be- drijf maar dat luktehaar niet meer. Ze konniet meermet de program- ma’s op haar pc uit de voeten. “De huisartsstuurde haar naar de geria- ter.Washet een burn-out of een de- pressie? Ze kwamen er niet uit.We hebben mevrouwhier onderzocht. Hetistriest,maar het blijktalzhei- mer in een beginnend stadium te zijn. Als je brein het laat afweten, moetje steedsmeeropjetenengaan lopen.” Watbetekent zo’ndiagnose? “De
wereld stortniet in als je kijkt naar de dingendie je nogwel kunt doen,” vindtScheltens.“Ga reizen, ga genieten vanwat het levennog weltebieden heeft.” Na de diagnoseheeft een jong de-
menterende nogeen levensver- wachtingvan gemiddeldtien jaar. “Wij blijvenzeper halfjaarvolgen. Zo kunjedeprognose verfijnen en
landmag daarinniet achterblijven. In Frankrijk heeft president Nicolas Sarkozyalzheimer totprioriteit uit- geroepen en een grootonderzoeks- plan gelanceerdvan 1,2 miljardeu- ro in de komendevijf jaar.” Schel- tensmagdaaraanmeewerken. “Ik denk dat we met alzheimernu
‘E
‘De wereld stort nietin; doewat je wélkunt– reis,geniet’
zover zijnals twintigjaar geleden met kanker.Deprioriteit die daar- aan gegevenwerd, heefttot door- braken geleid. Aids hebben we tot chronische ziekteweten om te bui- gen. Zo’n zelfdeinspanningmoeten we bij alzheimerdoen. Er moet een bewustwordingkomen. Liefst met grotevoorbeelden, zoalsFreddy Mercury.” Een vroege diagnosemaakt een
eindeaan alleonzekerheid,zegt Scheltens.“Veel mensen klagen over hun slechte geheugen.Meestal valt dat reuze mee. Pasals andere mensen aandebel trekken, moet je oppassen. Alzheimerpatiënten kla- gennooit uit zichzelf. Anderenkla- gen. Die moet je serieusnemen.”
depatiëntenenhunfamiliebegelei- den.” Maar ookmensen met klachten bij
wienog geen hardediagnose valt te stellen, worden gevolgd bij het cen- trum. “Misschien zitten ze aan de vooravond vandementie.” En zelfs mensen met klachten die nogniets blijken te hebben, wilScheltens na eenjaar nogeen keertjeterugzien. “Quatherapie staanwenogsteeds
met lege handen,” zegt hij.Ener komt,zoals deze week bekend werd,een gigantische stijgingvan het aantal dementerenden aan. In de zorgishet nu nogéén op de acht patiënten, dat zijnerin2050 één op de vijf. Wellicht al eerder.Een half miljoen dus. Wereldwijd groeit dat aantal van36miljoen naar 115mil- joen. Vooral in landen als China en India, die de westerse levenswijze vanvoedingenalcohol overnemen.
en doorbraak is alleenmo- gelijkwanneerjehetonder- zoek intensiveert. Neder-
Ansje(72)enLeoGrootkop(75) A
nsje:“Hoe oud ik ben?” Ze kijktmet een vragende bliknaar Leo. “Ik ben het even kwijt.”
Drie jaar geleden kregenAnsjeenhaarman
te horen dat ze alzheimerheeft. Leo:“Wewoondentoen noginFrankrijk.Ik merkte dat erwatmiswas. Ze maakteopmer- kingendie niet klopten. Ze vergat bij het ko- kenzout in het eten te doen en konandere in- grediënten nietmeervinden.” Hetwaren maar heelkleinedingetjes,maar
begrijpen dedenzehet niet. Ansje: “Zoals net,ikdacht echt dat ik jullie
fotografe kende.” Leo: “Datheeft ze vaker. Dat zemeent dat ze mensenkent.” Ansje:“Gelukkigneemt Leosteeds meer
dingenvanmeover.” Leo: “Jewordt een beetje Onze-Lieve-Heer.
Bijmij zoekt ze houvast.” Haar vader hadhet ook,weetAnsje. Hijwas nogalwegloperigendeed rare dingen. Zo
bracht hij zijn fiets naar boven en zettedie in de huiskamer vanzijn flat op slot omdat hij bangwas dat hij anders gestolenzouworden. Ansje: “Laterwerd hij opgenomen.Danliep
hij in de kleren vanzijn kamergenoot en met eenandere vrouwaan zijn arm. Voor mijn moederwasdat echt shocking.” Leo: “Toenwehet tegenvrienden vertelden, zeiden die: ‘Goh,ikvergeet ookwel eens din- gen’.” Ansje: “Maar bij mij is dat toch anders.” Leo: “Ze houdthet huisbij.Alleen de droog-
trommelkrijgt ze nietmeeraan de praat.Als ik dan komkijken, heeft zewelhaar vingerop de goede knopmaarhoudtzedie ingedrukt.” Haar kortetermijngeheugenlaat het afwe-
ten. Zowarenook het overlijdenendecrema- tie vanhaarmoeder meteenvan de harde schijf gewist,zegtLeo. Ansje:“Wehopensamennogoptwintig
jaar.Het gaat prima. Je moetweleen partner hebben die de dingenvan je overneemt.”
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136 |
Page 137 |
Page 138 |
Page 139 |
Page 140 |
Page 141 |
Page 142 |
Page 143 |
Page 144