Door Rens Groenendijk Dyneema®
Max Technology, meer dan ijzersterk Doorontwikkelde kunststofvezel DSM nu ook voor staand want
Het Nederlandse chemiebedrijf Koninklijke DSM NV domineert in de zeilracerij met lijnen voor lopend want, gemaakt met Dyneema®
. De deelnemers aan wedstrijden
als de Volvo Ocean Race en The America’s Cup, niemand kan meer om deze lijnen van supersterke kunststofvezel op basis van polyethyleen heen. Voor toepassing bij het staand want had Dyneema nog te veel ‘kruip’. Maar daar is nu verandering in geko- men met het product DM20 gebaseerd op Dyneema Max Technology.
Op de METS (Marine Equipment Trade Show) in de Amsterdamse RAI werd in november 2012 door DSM Dyneema Max Technology gepresenteerd, een meer dan ijzersterke lijn die ook uitermate geschikt voor het staand want en kan moeiteloos concurreren met staal, aramide, polyester en carbon.
4
Kruip, een blijvende vervorming door rek als gevolg van permanente belasting, was tot dusver te groot voor de hoogste kwaliteit Dyneema in staand want. In een berekening voor toepasssing op een achterstag met de ‘best grade’ tot nu toe, Dyneema SK78, zou over een periode van 15 jaar bij 30 graden Celcius en 20 procent van de breakload 19% onomkeerbare kruip optreden en met de revolutionaire DM 20 maar 2%.
Edwin Grootendorst, Global Segment Di- rector van DSM Dyneema, licht de ontwik- keling nader toe. “Na de presentatie op de METS heeft de markt heel goed gereageerd en is deze nieuwe lijn positief opgepakt, zowel door de touwmakers als de pers die zich richt op de zeilwereld. Dyneema Max Technology is een doorbraak, die een nieuwe standaard zet, de grenzen van de mogelijkheden doet verschuiven en nu gebruik in staand want mogelijk maakt.”
Enorme belasting
“Daarnaast zien we toepassing in lange- duur wedstrijden. Bijvoorbeeld de racers in de Volvo Ocean Race varen lange etappes over één boeg, en dat geeft een enorme belasting. De proeven die we hebben gedaan zijn daarom in eerste instantie in de zeilracerij, daar spelen de geringste ver- anderingen een rol. Bij winnen of verliezen draait het soms om seconden. Het is een heel aparte wereld.”
“Via high end toepassingen in de racerij daalt het gebruik ook neer in de recreatie- ve zeilwereld, dat hebben we met eerdere Dyneema-producten ook gezien”, licht Grootendorst toe. “Het is een premium product, maar het is zeker niet voorbehou- den aan de deelnemers van de America’s Cup. Recreatieve zeilers met conventionele jachten kopen ook vaak dingen om het mooi of om iets nieuws te hebben.” De bekendste touwmakers zijn inmiddels volop aan de slag met Dyneema Max Tech- nology , aldus Grootendorst. “Het nieuwe materiaal vraagt geen speciale behande- ling bij de productie van de touwen. Het verwerken van high performance garens vraagt om specifieke knowhow om het beste uit het materiaal te halen. Maar dat is voor onze gelicenseerde touwmakers geen
enkel probleem, want die werken al tien tot vijftien jaar met Dyneema materiaal. “ De touwmakers waren volgens Grooten- dorst nauw bij de lancering van Dyneema Max Technology betrokken om duidelijk te maken hoe het product in de markt gepo- sitioneerd kan worden. “Tijdens de METS hebben we samen met onze touwmakers het product gelanceerd en gepresenteerd aan de riggers en klanten van onze klan- ten”.
America’s Cup Of Dyneema Max Technology ook voor het staand want toegepast zal worden op de racemonsters die dit jaar strijden om de America’s Cup, weet Grootendorst niet.
Dyneema is voor zeer uiteenlopende doeleinden toepasbaar.
Tijdens de trainingen en wedstrijden om de America’s Cup worden materialen tot het uiterste beproefd. Voor het lopende want worden Dyneema-lijnen al volop toegepast. De grote vraag is of dat ook voor het staand want zal gaan gelden.
Foto ACEA 2013/Gilles Martin-Raget.
“Wij wachten af. Onze ervaring is dat bij vorige edities van deze zeilwedstrijd op vrij- wel alle boten lijnen met Dyneema werden gebruikt.” De commerciële belangen bij de America’s Cup worden door de organisatie goed afgeschermd, alleen sponsors worden met naam genoemd. De Nederlandse zeilers die deelnamen aan de Olympische Spelen, gebruikten overigens voor het lopend want allemaal Dyneema. DSM was als partner van NOC*NSF ook betrokken bij de ontwikkeling van composiet voor rompen van zeilboten. Dyneema Max Technology is overigens niet in eerste instantie ontwikkeld voor de zeilsport. Op nummer één staat de olie- en gaswinning in de offshore, waar enorme kansen liggen en Nederlandse contrac- tors en leveranciers een belangrijke rol spelen. In mei 2012 werd Dyneema Max Technology geïntroduceerd op de Offshore Technology Conference in het Amerikaanse Houston, de grootste beurs ter wereld op dit terrein. Dyneema Max Technology is volgens DSM het ideale materiaal voor
Jachtbouw Nederland 2
april 2013
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52