020 Diagnosefouten
Cognitief psycholoog en onderzoeker Laura Zwaan begeleidt Van Sassen bij haar onderzoek. Zelf doet Zwaan al ruim twaalf jaar onderzoek naar diagnostiek en fouten in het diagnostisch proces. “Het is een gevoelig en complex onderwerp”, weet ze als geen ander. “De laatste jaren komt er meer aandacht voor, maar nog steeds is het wereldwijd onderbelicht. In z’n algemeenheid is over fouten praten lastig. En over een complicatie- of sys- teemfout praten, is nog weer eenvoudiger dan over een diagnosefout, want dan kom je dicht bij de hoofdtaak van een arts. En dan de complexiteit: wanneer kun je spreken van een diagnosefout? Soms is er sprake van een delay, maar is het proces wel goed geweest en was het logisch om niet direct díe diagnose te stellen.” Wat het onderwerp nog gecompliceerder maakt, is dat feedback vaak ontbreekt. “Diagnosefouten worden meestal pas later in het proces ontdekt. Vaak hoort de huisarts niet terug dat diens diagnose niet klopte. In ziekenhuizen gebeurt hetzelfde: de SEH-arts stuurt een patiënt
door naar interne geneeskunde, maar daar blijkt de diagnose onjuist. De patiënt gaat door naar cardiologie, maar daar krijgt de SEH-arts niets van mee.” Zwaan pleit ervoor in zo’n situatie
terug te koppelen. “Juist ook als het geen desastreuze gevolgen heeft, want praten over diagnosefouten die niet tot schade hebben geleid, maar waarbij dat wel had gekund, is makkelijker dan wanneer er wel schade is. Breng het zonder verwij- ten, zonder met het vingertje te wijzen, maar zie het allebei als een leerkans. We moeten af van die negatieve connotatie.” Het woord ‘fout’ heeft wel die conno-
tatie. Waarom geen ander woord dan diagnosefout? “Dat is vaak onderwerp van gesprek, ook tijdens internationale meetings. Sommigen spreken over een discrepantie of over een inadequate of onjuiste diagnose, maar het is lastig een alternatief te vinden dat de lading volledig dekt.”
De toon zetten Fout, onjuistheid of discrepantie, welke term ook wordt gebruikt, Zwaan denkt dat het onderzoek óók een bijdrage kan leveren aan die connotatie. “In het onderwijs kun je de toon zetten: een fout, een klacht of een claim is een kans om van te leren.” Daarnaast hopen de onderzoekers dat het te ontwikkelen on- derwijsmateriaal zal bijdragen aan het beter leren inschatten van de eigen diag-
nostische kwaliteiten. Uit Amerikaans onderzoek uit 2008 blijkt namelijk dat artsen zichzelf overschatten wanneer gevraagd wordt naar hun diagnostische kwaliteiten. “‘Overconfidence’ is een menselijke eigenschap, hoor”, nuanceert Zwaan. “Veel mensen overschatten hun prestaties. Vraag je in een groep wie er beter dan gemiddeld kan autorijden, dan wijst 80 procent naar zichzelf. Als je weinig feedback krijgt en het niet hoort wanneer je een onjuiste diagnose hebt gesteld, dan groeit dat vertrouwen in het eigen kunnen alleen maar. Door te horen of te lezen over diagnosefouten die tot een claim hebben geleid, denk je: ja, dat had mij ook kunnen overkomen.”
Nascholingen Zwaan ziet het dan ook zeker zitten om het onderwijsmateriaal, op termijn, te gebruiken voor nascholingen. “Ik denk dat het zelfs leerzaam kan zijn voor ervaren huisartsen en mogelijk kunnen ook andere, beschouwende specialis- men ervan leren.” Maar het onderzoek van Van Sassen richt zich dus in eerste instantie op de huisartsopleiding. “Het is niet de bedoeling de hele opleiding op de schop te gooien”, geeft de promovendus aan. “We willen er wat meer de nadruk op leggen. Als je het te veel over claims hebt, dan zal de emotionele impact die voor een groter leereffect zorgt, ook afnemen.”
<
Voorkomen claims
In 2012 werden tegen bij VvAA verzekerde huisartsen 224 aansprakelijkheidsclaims ingediend. In 2017 waren dat er 348*. Dat betekent een stijging van 55 procent
in vijf jaar tijd. In ruim 60 procent van de gevallen ging het om een vermeende diagnosefout. Lilian Knol, preventiemanager bij VvAA, wijst verschillende oorza- ken aan voor deze stijging. “Maatschappelijke ontwik- kelingen, zoals verschraling van het sociale vangnet en de groeiende groep zzp’ers die vaak helemaal geen vangnet hebben, maken de noodzaak voor patiënten om te claimen groter. Daarnaast neemt de
kans op een diagnosefout toe door de hoge werk- en admi- nistratiedruk en doordat het risicoprofiel van de huisarts is veranderd. Door verschuiving van de tweede naar de eerste lijn en door de vergrijzing ziet de huisarts steeds vaker meer complexe patiënten.” Al deze oorzaken geven
premiedruk, waardoor het voorkomen van claims steeds belangrijker wordt voor het betaalbaar houden van de medische aansprakelijkheid.
“Dat is een van de redenen om de geanonimiseerde da- tabase van VvAA in te zetten voor dit onderzoek”, zegt Knol. “Maar de belangrijkste reden is dat we hopen dat we met deze data op termijn een bijdrage kunnen leveren aan het reduceren van het aantal diagnosefouten en claims, vanwege de enorme impact hiervan op dokter en patiënt.”
*peildatum: 3 september 2018, het betreft hier alle claims.
<
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100
