Winstbewijzen in de praktijk


Winstbewijzen komen in de praktijk niet veel voor. En dat terwijl het een figuur is die, door veel contractuele vrijheid en weinig beperkingen in de vorm van wettelijke regelingen, in de praktijk breed inzetbaar is. Zo zijn winstbewijzen een bijzonder geschikt instrument voor werknemersparticipatie. In dit PEN-artikel wordt een overzicht gegeven van de juridische structurering en invulling van winstbewijzen in de praktijk.


mr. F.A. (Frederieke) Baggerman heeft inmiddels meer dan 11 jaar werkervaring op ondernemingsrechtsgebied en werkt als interim corporate counsel/notarieel jurist. Ook geeft zij cursussen en trainingen op het gebied van ondernemingsrecht, compliance of corporate governance.


1. Definitie en verhouding tot aandelen


Er bestaat geen wettelijke definitie van de term ‘winstbewijs’. Een treffende definitie is de volgende:


‘Effecten – al dan niet in een papier belichaamd – die de houder jegens de uitgevende vennootschap aanspraak geven op uitkering van een deel van de vennootschappelijke winst en/of het liquidatiesaldo en die niet zijn aandelen in het kapitaal van de betreffende vennootschap.’


Bij deze definitie kunnen twee kanttekeningen geplaatst worden: a. de term ‘effect’ zou tot de aanname kunnen leiden dat winstbewijzen verhandelbaar zouden moeten zijn (zie art. 1:1 Wft). De verhandelbaarheid kan echter worden beperkt of uitgesloten (zie hierna). De term ‘effect’ is wel toepasselijk, alleen dan in de ruime zin, zijnde de verzamelnaam voor allerlei soorten waardebewijzen. b. er moet onderscheid worden gemaakt tussen rechten die recht geven op een deel van de winst en rechten die recht geven op een bedrag gelijk aan een deel van de winst (denk hierbij aan bonussen, winstdelende geldleningen etc.). Het verschil is essentieel, omdat op de eerste categorie de wettelijke bepalingen omtrent het doen van uitkeringen van toepassing zijn, art. 2:216 BW. De tweede categorie loopt via de winst- en verliesrekening, en valt niet onder de definitie van een winstbewijs.


Verschijningsvormen van winstbewijzen


Door de vrijheid waarmee het winstbewijs kan worden ingericht, bestaat een grote diversiteit aan soorten winstbewijzen. Ze zijn niet, zoals aandelen, in vastomlijnde types met bijbehorende eigenschappen onder te verdelen. Het is daarom lastig een


overzicht te geven van soorten winstbewijzen. Desalniettemin is hieronder een overzicht opgenomen van veelvoorkomende soorten winstbewijzen, die naar hun soort ook weer op diverse manieren kunnen worden ingericht: • Een oprichtersbewijs dat aan de oprichters van de vennootschap wordt gegeven. Dit kan bijvoorbeeld ook bij uittreding of na een overname worden ingezet, waarbij afspraken kunnen worden gemaakt over een periode na de overname waarin de oprichters nog aanblijven om bepaalde targets te kunnen halen;


• Een participatiebewijs: daarop moet doorgaans een storting plaatsvinden;


• Een restantbewijs: een winstbewijs waarmee de houder ervan meestal slechts een aanspraak krijgt op een aandeel in het liquidatieoverschot;


• Een amortisatiebewijs: een winstbewijs dat recht geeft op één (slot)uitkering. Dit kan bijvoorbeeld worden toegekend bij een (financiële) herstructurering, waarbij afstand van rechten is gedaan;


• Tot slot, niet officieel een winstbewijs, maar wel belangrijk om te noemen: een winstdelende bonus. Deze bonus wordt vaak niet vormgegeven als winstbewijs, en geeft slechts recht op een bedrag gelijk aan een gedeelte van de winst, bijvoorbeeld omdat geen sprake is van een uitgiftebesluit (zie hieronder). Dit valt onder categorie b. zoals hierboven omschreven.


De contractuele vrijheid bij het invullen van een winstbewijs is – zoals gezegd - groot en aan de winstbewijshouder kunnen dan ook meerdere verplichtingen worden toegekend. Afhankelijk van de participatievorm kunnen dit bijvoorbeeld bepaalde (winst)targets zijn, het storten van een bepaald bedrag of het aanblijven als werknemer van de vennootschap voor een bepaalde tijd.


fbn.nl/pe-notariaat 19


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48