048 Kunst


Aantrekkelijk palet van


vaak beladen verhalen


Aviwe Plaatjie, We Outside II, 2022, Oil on canvas, 200 x 170 cm. Courtesy the artist and EBONY/ CURATED. Foto: Robin Meyer.


Kudzanai Chiurai, We Live in Silence IV, 2017, 193.5 x 150 cm. Courtesy the artist and Goodman Gallery (Cape Town, Johannesburg, London).


laTerre in Centre Pompidou was in 1989 de allereerste westerse tentoonstelling met Afrikaanse inbreng. Sindsdien volgden presentaties in vrijwel alle grote musea, maar als je het vergelijkt met het totaalaanbod bleef het Afrikaanse aandeel marginaal. Inmiddels heeft het continent echter


zijn eigen galeries, musea en kunstbeur- zen, en hebben ook westerse topgaleries oog voor wat er gebeurt ten zuiden van de Middellandse Zee. Pieter en Carla Schulting zijn ervan overtuigd dat we aan de vooravond staan van een explo- sieve doorbraak naar de mainstream kunstwereld – vandaar de tentoonstel- lingstitel. In relatief korte tijd hebben de Schul-


tings een collectie aangelegd met 170 werken van 154 kunstenaars uit alle windstreken van het continent. Die wordt bijna in zijn geheel getoond in KAdE. Zoals je niet kunt spreken over ‘Afrika’


als je het hebt over de 54 landen die het continent telt, is het ook lastig het over ‘Afrikaanse kunst’ te hebben. Toch zijn er wel wat rode draden te ontdekken. Veel werk is kleurrijk en ademt een


enorme frisheid; een aantrekkelijke palet waarachter vaak beladen verhalen zitten. Zoals in de abstracte wandtapij- ten – vol symbolisch kleurgebruik – van Abdoulaye Konaté, die onderwerpen


Kwesi Botchway, Loyal to self, 2021, Oil on canvas, 80 x 80 cm. Copyright the artist. Courtesy MARUA- NI MERCIER gallery, Belgium.


aansnijdt als aids, mensenrechten en ecologische rampen. Milieu is ook een belangrijk thema


voor Moffat Takadiwa en Sanaa Gateja. De laatstgenoemde verwerkt raffia, bananenblad en zelfs overgebleven verkiezingsposters van Barack Obama uit 2008 tot grote wandtapijten – een knap staaltje artistieke upcycling. Van Taka- diwa is Mr Consumer 2 te zien, een pop met monsterlijk uitpuilende ogen. Deze is gemaakt van oude spuitbussen, plastic draaidoppen en andere residuen van de wegwerpmaatschappij, waarin ‘de ogen vaak groter zijn dan de buik’. Africa Supernova bevat heel veel mens-


figuren, vaak geschilderd en realistischer dan Mr Consumer 2, maar altijd geladen met een boodschap. Die sterke voorkeur voor portretkunst komt deels voort uit een gevoel iets te moeten ‘inhalen’. Eeuwenlang is de schilderkunst gedo- mineerd door witte tronies. Als er al een Afrikaan werd afgebeeld, dan vaak als slaafgemaakte of bediende, en vaak op gekrompen, ondergeschikt formaat – zoals John Chorley in Antelope een slag kleiner is neergezet.


De Zimbabwaanse kunstenaar Kudzanai Chiurai geeft ‘tegengas’ door zijn model- len ten voeten uit af te beelden, iets wat de Oude Meesters deden bij het portrette- ren van de adel. Majestueus zijn Chiurai’s figuren dan ook, van top tot teen gehuld in luipaardvel, het attribuut van het traditionele stamhoofd. Die verheven- heid zie je ook bij Kwesi Botchway, die de zwarte huid van zijn geportretteerden naar paars laat neigen, de kleur die in Afrika wordt geassocieerd met koningen en wijzen. Esiri Erheriene-Essi toont geen royalty,


maar juist de middenklasse. In een licht verbleekt palet, dat doet denken aan oude fotoalbums, schildert zij verjaar- dagsfeestjes met personages in keurige jurkjes en visites in ietwat tuttige woon- kamers. Het zijn huiselijke herinnerin- gen die iedereen kent en herkent – alleen zien we dit soort scènes zelden tot nooit met zwarte hoofdrolspelers. Te lang is de beeldvorming over Afrika


en Afrikanen gedomineerd door stereo- typeringen, waarin ‘arm’, ‘onderontwik- keld’ en ‘gewelddadig’ de sleutelwoorden waren. Maar het verandert. Zanele Muho- li bijvoorbeeld geldt als grote voorvech- ter van queer Zuid-Afrika, dat nog steeds te maken heeft met geweld en discrimi- natie. Met portretfoto’s die de kijker recht in het hart raken, zegt zij: ook wij hebben het recht gezien te worden. Muholi, die ooit begon als kapster,


maakt altijd werk van de kapsels van haar modellen. Maar een nog belang- rijkere rol speelt zwart haar bij Laetitia Ky. Lange tijd verafschuwde zij haar kroeshaar, totdat ze het omarmde als essentieel onderdeel van haar identiteit


<


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84