In Memoriam


PALENSTEIN HELDERMAN


WIM VAN


Op 21 januari 2021, kort na zijn 77ste verjaardag, overleed Wim van Palenstein Helderman.


Een goede en erudiete collega en vriend, met een vrije en


actieve geest. Een tandarts met een breed gezichtsveld, die geïnteresseerd was in kunst en


cultuur en ook zelf schilderde. Hij hield van wandelen, tochten door Schotland, de Alpen, de Himalaya. Wim groeide op in Nederlands- Indië, waar hij graag reisde en ook vaak aan het werk was.


Paradigma’s in de tandheelkunde verleggen was een uitdaging


voor hem. Zo toonde hij aan dat pocketdieptemetingen vaak


gebiasd waren door meetfouten, dat een versleten tandenborstel ook goed reinigde en dat


borstvoeding ook de oorzaak van cariës kon zijn.


1944-2021 N


a zijn militaire dienst waarin hij veel dramatisch slechte gebitten zag, besloot hij zich in te zetten voor de


preventieve tandheelkunde. In 1970 werd hij fulltime wetenschappelijk medewerker Medische Bacteriologie bij professor dr. Klaas Christiaan Winkler. Een keuze die niet door iedereen werd begrepen getuige de opvat- ting van vele jaargenoten waarover Wim zelf zei: “Door mijn jaargenoten werd ik als een sukkel gezien die voor een schamel amb- tenarensalaris als assistent bij Winkler ging werken”. Achteraf kunnen we vaststellen dat dit een besluit was, waardoor het heel veel mensen beter is gegaan. Aanvankelijk koos Wim voor de parodontolo- gie. Hij promoveerde in 1975 op het proef- schrift ‘Gingivitis en subgingivale plaqueflora’ bij de professoren Winkler en Otto Backer Dirks. Die periode in Utrecht was essentieel voor zijn wetenschappelijke vorming. In 1978 vertrok hij voor een jaar naar het Forsyth Dental Centre in Boston voor verdere verdie- ping in de orale microbiologie. In 1979 keerde hij terug in Utrecht bij de afdeling Sociale en Preventieve tandheelkunde. Hij onderzocht veel onderwerpen die verband hielden met


78 NT DENTZ FEBRUARI 2021


de tandheelkundige praktijk. Wim: “Vragen die voorbijkwamen van tandartsen, zoals ‘mijn patiënt heeft een goed gebit en zijn ge- bit is nu is binnen één jaar volledig verwoest door cariës. Wat is er aan de hand?’ Ik ben erin gedoken en ontdekte dat die vorm van agressieve cariës ontstond doordat de pati- ent met Parkinson drogemondklachten kreeg door de medicatie. Zijn huisarts gaf hem het advies om op pepermuntjes te zuigen conform het adviesboekje van de huisarts bij klachten van droge mond. In het nieuwe adviesboekje van de huisarts werd dit scha- delijke advies dus weggelaten.” In deze tijd begeleidde hij ook zijn eerste promovendus bij diens onderzoek naar het patroon van meetverschillen bij duplicaat pocketdiepte- metingen.


De sluiting van de faculteit Tandheelkunde in Utrecht in 1986 was achteraf gezien voor Wim misschien een geluk bij een ongeluk. Hij ging naar Groningen dat echter ook zou sluiten. Maar Wim had het bij het Directoraat Generaal Internationale Samenwerking voor elkaar gekregen uitgezonden te worden naar Dar es Salaam, Tanzania. Een cruciale stap


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80  |  Page 81  |  Page 82  |  Page 83  |  Page 84