MUG MAGAZINE JANUARI 2015 ACHTERGROND 11


In delen van Slotermeer is bijna de helft laaggeletterd


Laaggeletterdheid concentreert zich vooral in drie stadsdelen: Nieuw-West, Noord en Zuidoost. Onder- zoekers van de HvA waarschuwen: ‘Hoogste tijd voor een meer gestructureerde aanpak, om een vicieuze cirkel van armoede, werkloosheid en laaggeletterheid aan te pakken.’ Tekst Arnoud van Soest


In Nieuw-West is 27 procent laaggeletterd, met een uitschieter naar 41 procent in Slotermeer Noord-Oost. Dat blijkt uit onder- zoek van het lectoraat Management van Cultuurverandering van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in opdracht van de Stichting Lezen & Schrijven en in samenwerking met het stadsdeel. Lector dr. Alex Straathof en onderzoeker Samir Achbab (MSc) lieten 130 studenten in totaal 4.300 inwoners een taalvaardigheidstest afnemen. Onderzoeksleider Achbab heeft wel een idee waarom zoveel in- woners van Nieuw-West niet kunnen lezen en schrijven. In heel Amsterdam ligt het percentage laaggeletterden op 16 procent (landelijk op 12 procent). “De precieze reden moe- ten we nog onderzoeken maar feit is dat de werkloosheid in dit deel van Nieuw-West hoog is en dat veel inwoners op latere leeftijd naar Nederland zijn gekomen.” Veel laaggeletterdheid komt verder vooral voor in de stadsde- len Noord en Zuidoost, legt Alex Straathof uit, die nog een mo- gelijke verklaring voor deze concentraties heeft: “We vermoeden dat mensen elkaar helpen. Ze tolken voor elkaar en er is vaak wel iemand die voor iedereen het belastingformulier invult. Dat voldoet maar daarmee houd je het probleem óók in stand. Het is een kwetsbaar systeem want als één zo’n taalvaardig persoon wegvalt, heeft dat grote gevolgen.” Uit het onderzoek blijkt dat de laaggeletterdheid in Nieuw-West het grootst is bij grote gezinnen, bij weduwen en weduwnaren, en bij werkloze mannen. Straathof: “Er zijn natuurlijk ook wer- kenden die laaggeletterd zijn maar als je géén werk hebt, raak je wel méér geïsoleerd.” Het gaat dan niet alleen om lezen en schrijven maar ook om spreken. Het beheersen van de taal is een belangrijke voorwaarde om werk te vinden. “Je kunt werken als je onvoldoende kunt lezen en schrijven maar als je de taal wel machtig bent, heb je een grotere kans op werk. Dat geldt voor Nederlan- ders en dat geldt zeker voor mensen met een niet-Neder- landse achtergrond. Werk is vaak de beste manier om uit de vicieuze cirkel van laaggeletterdheid, werkloosheid en armoede te komen”, doceert Straathof.


De onderzoekers constateren niet alleen dat het probleem groot is maar ook dat de aanpak effectiever kan. Straathof: “In Nieuw- West alleen al houden 50 organisaties zich met laaggeletterdheid bezig, zowel professionals als vrijwilligers. Dat lijkt veel maar je zou eens moeten uitzoeken hoe effectief die brede aanpak is. Uit landelijk onderzoek blijkt dat laaggeletterdheid de laatste twin- tig jaar juist is toegenomen, van 9 naar 12 procent, alle hulp ten spijt.” In totaal, zo beklemtoont hij, gaat het om honderdduizen- den die niet goed kunnen lezen en schreven. “In Nieuw-West wonen diverse culturele gemeenschappen. Zo’n gemeenschap heeft vaak een sleutelfiguur, die je moet zien te overtuigen van het belang van taaltrajecten. Daar kan een hef- boomwerking van uitgaan. Maar het zou ook helpen als vakbon- den, ziekenhuizen en andere publieke instellingen het pro- bleem op de kaart zetten.”


De onderzoekers pleiten vooral voor meer samenwerking. “Er wordt al veel gedaan maar het zou mooi zijn als alle organisaties die zich met taalvaardigheid bezighouden, van roc’s die taallessen geven tot buurthuizen die con- versatielessen organiseren, een sterke keten vormen. Als er een duurzame samenwerking ontstaat die laaggeletterde


mensen opspoort en ze door allerlei taalcursussen op een hoger niveau brengt, hun taalvaardigheid toetst en ze uiteindelijk aan werk helpt. Op dat gebied is er nog veel te winnen.”


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36