WOENSDAG 22 SEPTEMBER 2010


boeken Gedichten overnacht


HetthemavandetwaalfdeGedichten- dagis ‘nacht’.RemcoCampertschrijftde Gedichtendagbundel2011, die ineen voorpoëzieongekendeoplagevanmini- maal15.000exemplarenwordtgedrukt. Gedichtendagisopdonderdag27janua- ri2011enwordtgeorganiseerddoor PoetryInternationalenStichtingLezen Vlaanderen.


PrijsvoorBlindewereld


DeNederlandseauteurEllenHeymerikx (1963)heeftdeAcademicaDebutanten- prijs2010gewonnen,endaarmee 15.000euroeneensculptuur. Blindewe- reld(NieuwAmsterdam)gaatovereen meisjedatopgroeit ineengezindatlid is vandeNoorseBroederschap,eenuiterst religieuzegroeperingdiemeenthetenig waregeloof inpachttehebben.


ederom is Siebelink er,nadein2008 ver- schenenintrigerende roman Suezkade,in


PS17


Eenauteur diedúrft W


geslaagd een bijzonderboek te schrijven. Bij iedereandere schrij- verzou de voorafgaande zin minder gekzijn dan juist bij Siebelink. Want met welk boek kwam zijn


★★★★✩


JanSiebelink:Hetlichaamvan Clara


DeBezige Bij,€19,90.


doorbraak, voorwelkboek kreeghij eengrote commerciëleprijs?Inder- daad, dat overkwam hem met Knie- len op eenbed violen uit 2005, be- paald niet zijnsterksteroman.Geen slecht boek, maar eigenlijk hele- maal niet typerend voor het échte Siebelinkproza, prozadat onrust bij de lezerveroorzaakt,dat dwarsis, dat in striktezin misschien niet eens mooi kanwordengenoemd. Hetwas zo verleidelijk geweest


dige dieren goede sier konmaken. Rauwilde, met goedkeuring van Hitler, de lippizaner een minder parmantigeneen meer militaire ge- stalte geven. Hij bezondigdezich aan de lijnenteelt,het gericht toe- passen vaninteelt.Een genetisch waagstuk,met het risico op mis- vormde paarden. Heteinde vande oorlogheeft daareen voortijdigein- de aan gemaakt.” Waarmee we bij de nazi-ideologie


en nazibiologie zijn beland. In zijn werkkamer in de Jordaan laat Wes- terman eenDuitsschoolboekuit 1939 zien. Familienkunde undRas- senbiologiefür Schüler.“Hitlerwas


Hetpaardis goedgelukt, maarwatheeft demensbereikt?


bezeten vanafkomst.Erfelijkheid speeldeopeenradicaalverschillen- de manier een cruciale rolinzowel fascisme als communisme.Endat zie je terugindelippizanerfok on- derHitlerenStalin.” Dat laatstebeschrijft Westerman


uitvoerigin Dier,bovendier.Hij ver- telt over de ontdekkingenvan Gre- gorMendel (1822-1884),de‘vader vandegenetica’ (zijn werk werd ge- lezen doorHitler),overhet fruit- vliegjespracticum op de middelba- re school, zodat je begrijpt dat twee oudersmet bruineogeneen kind met blauweogenkunnen krijgen, en de lippizanerfok die onlangs het eerste gekloonde veulen heeft voortgebracht. “De lippizaner is het genetisch


meest onderzochtepaardenras,een kleinestam verheventot dé aristo- cratische paardenfamilie.Van geen paardenras zijnzoveeldna- profielen bekend.” Volgens Westerman hebben we


het paardopeen voetstuk ge- plaatst.Hetpaardisdeedelsteover- winningvan de mens,staat ergens in Dier,bovendier.Westerman:“Het paardisgoed gelukt.Demeeste mensen vinden het een mooi dier. Heteet uit je hand, en je kunt zijn tandenflossen,zoals bij de arabie- renvan koningHassan gebeurde. We noemenhet een nobel dier.Het paardheeft eenhoofd,enbenen,en


het lippizanerpaard staat op mis- schien weldehoogste sportvan de rasveredeling. De mens heeft het paardgeschapen in zijnhuidige ge- stalte.Des te schrijnender hoe wei- nigmorelevoortgang demenselijke soortzelf heeftgemaakt.” “Ik hebgeprobeerdomdatgene


watdemens in de loopvan eeuwen aanhet paardheeft toegevoegd en toegedicht,aftepellen en tegenhet licht te houden. In de hoop op een beter zichtophet naaktedier:homo sapiens.” “Wat zegt het paardoverons,de naaktemens?Dat er ontzettendveel kanmet rassenveredeling. We kun- nen bijvoorbeeld paardenklonen. Maar watheeft het de mensge- bracht?Wat er is bereiktbij het paardstaat in schril contrast met de onverbeterlijkheid vandemenselij- ke soort. Zodradie zichzelf poogt te verbeteren, eindigtdat in moorden doodslag. Hetverlangen de samen- levinginterichten naar het voor- beeldvandestoeterijheeft bijzowel Hitlerals Stalingeleid totdemoord op miljoenen. Raszuiverheid is een stinkgevaarlijk idee. Hoed je voor hen die het weer willen proberen.”


mensin staat is.“Aanhetkeizerlijke hof inWenen gold alssummumvan beschavingeen wittelippizaner- hengstopschitterendeschilderijen, en die hingenophun beurtinde mooistepaleizenaan de Donau. Aanhet eindvandetwintigsteeeuw wordt niet vervan die Donaueen massagrafvan zeventien lippiza- nerpaardenontdekt.Die zijn ge- doodindeBalkanoorlogdie ging om de vraaginhoeverreverschiljij vanmij?” Totslot keertWesterman terug


W


naar het lippizanerpaard. “Het ploegende paardisindetwintigste eeuwingehaald doordetractor,het koetspaarddoor de auto,het cava- leriepaarddoor de tank. Alleende lippizaner als pronkpaardisgeble- ven. Eenfelbegeerdshowpaard. Er levennuveertig, vijftig wittelippi- zanerhengstenindeHofburgvan Wenen terwijl de keizerlijkefamilie er al negentigjaarwegis. Ze eten uit marmeren troggen.”


FrankWesterman:Dier,bovendier Atlas,€19,90.


Siebelinkweetdelezertepakkenmetsomshoekig,somsweerfraai,maar altijdboeiendproza. FOTOGPD


esterman verteltaan de hand vanhet lot vande lippizaner waartoede


voor Siebelink om eindeloos te va- riëren op Knielen op eenbed violen, maar het sterkevan dit schrijver- schapisdat Siebelink dat nu juist niet heeft gedaan. Alsof hijwil de- monstrerendat hijéénkeer zo’n‘ge- makkelijk’ boek heeft kunnen schrijven, en nu weer gewoon zijn eigenexperimentelekant uit gaat. En ja, dat levert dit fantastische nieuwe boek op, Hetlichaam van Clara. De proloog begint meteenalmet


zo’nlekkereuitroep:‘Toch zat er vrolijkheid in de luchtdie vroege ochtend.Dezon!’Enhet is ook in de rest vanderoman niet tevergeefs zoeken naar dat opgeroepen geluk. Bijnaaan het eindeheet al dat mooiszo: ‘Het Haagselicht,door- zichtigonderinvloed vandezee, dat je nergens anders zo ziet.’ Siebelinkroept eenletterlijk schit-


terende wereld op,een Den Haag vanvroeger en nu, en dan ooknog tegelijkertijdaangeboden. HetDen Haag, kortom, vanCouperus en van–dat kunnen we inmiddelswel stellen–Siebelink zélf. Hetgedege- nereerde, naturalistischeendeca- denteDen Haag én het postmoder- ne Den Haag. HetDen Haag dat je uitsluitend in romans lijktaan te treffenendat je daaromdes te ster- kerraakt als je het weldegelijk, le- vend en wel, in het echt ziet:daar laat Siebelink zijn personagesrond- dwalen. En dat Clara–de62-jarige vrouw, hoofdpersoon vandeze nieuwe ro- man –ronddwaalt, is niets te veel gezegd. Haar moeilijkhedenbegin- nen overzichtelijk genoeg, hoe


triest dat begin ook is.Het volgende krijgt ze vandedierenarts te horen: ‘Jip is bijna twaalf.Uheeft veel ple- zier vanhemgehad. Hij is nooit ziek geweest.Het is goed dat wijals re- delijke mensenoverzijn lot kunnen beslissen.’Haar hond moet worden afgemaakt.Verwardverlaat Clara de dierenarts. En loopt dan spoedig de schrijverOscar Sprenger tegen het lijf. Hetisbepaaldeenfeesteenroman


te lezen vaneen echteschrijver, Sie- belink, die weet te heersen over zijn materiaal, die er eenzekerespeels- heid in aanbrengt,die dúrft,endie de lezerweet te pakken met soms hoekig,somsweer fraai,maar altijd boeiendproza. MetSprengerwordenCouperusén


het postmodernisme definitief deze roman ingetrokken. Sprenger wil doorClarawordengefotografeerd voor de deur vanhet voormalige huis vanCouperus.Bovendien heeft hij eenroman geschreven met de titel Clara.Onze Claraherkent


HetDenHaag vanCouperusen inmiddelsook vanSiebelink


zichzelf,zoblijkt als ze de roman leest,vanbegin toteind in datboek. Is zij zo’nlezeres die altijd alles zo fijn herkenbaar vindtofiserietsan- dersaan de hand?Erisdesterke suggestie dat we met de herinnerin- gendie Claraheeft en die uitgebreid wordenopgeschreven–herinnerin- genaan haar ongelukkige jeugd, aanhaar eigenaardige ouders, aan haar door soms bizarreseks gete- kende verleden–eigenlijk het boek vanSprengerlezen. Dieoverigensal snel nietsmeervan Clarawilweten. Siebelink verbaastopintrigerende


wijze nogveel meer met deze ro- man.Metzijn beschrijvingenvande zelfverminkingvan Clara, met zijn VanDeysseliaanse schetsenvan haar masturbatiesessiesenmet de weergave vanhaar dwangneuroti- sche gedrag. En dat allemaalindat Den Haagdat tegelijkertijdwel en niet lijkt te bestaan.


ARIE STORM


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60