PS16 boeken
Hetpaard als spiegel vandeziel
FrankWesterman schreef een boek over het lippizanerpaard. Maar gaat het echt over dit paardenras?‘Hetdier is een metafoor voor het falendestreven
vanmensenomzichtebeteren.’ MAARTENMOLL
lippizanerpaardgevangen. Datle- zen we in het nieuwe boek vanjour- nalist/schrijverFrank Westerman. “Maar Hitler,”zegtWesterman, “heefthet lippizanerras bijnaom zeep geholpen.” Over het lippizanerpaardgaat zijn
A
nieuwe boek, Dier,bovendier.“Op mijn elfde zagikvoor het eersteen lippizaner,alwist ik niet dat het er eenwas.Ikzag op manege De Tar- pan in Deurze eenwit paardmet grote, zwarte ogen, met grijze, krul- lende, aristocratische manen. Dat wasConversano Primula, afstam- melingvan eenvan de stamvaders vanhet ras, de Napolitaanse Con- versano,geboren in 1767.Ikmaakte overdatraseenwerkstukopschool. Ik vroegdeeigenaar watdit dierzo bijzonder maakte. Hij sommeerde me het paardaan te raken. ‘Voel je het?’ vroeghij.Ikvroeg watikdan moest voelen. ‘Als je een lippizaner aanraakt,raakjegeschiedenis aan,’ zeihij.” Die geschiedenis,inhet kort:Op
dekeizerlijkestoeterijvanhetHabs- burgsehof –gelegenoplandgoed Lipica(dat nu in Slovenië ligt) op eenbergkamboven Triëst –was sinds 1580 een paardgestalte gege- vendat koningenenkeizersmoest dragen. De opperstalmeestersvan Oostenrijk-Hongarijehadden daar eenedel en zuiverras in het leven geroepen.Kracht, gratie, loyaliteit enleergierigheid–hetwasallemaal in dit ene dier samengebrachtdoor
dolfHitlerhieldniet van paarden. Frank Wester- man had niets met paar- den. Beidenwerden door de schoonheidvan het
selectie en kruising. Iets verder schrijft Westerman: ‘De lippizaner wasdeovertreffendetrapvan het paard.’ “Stel dat je je beperkt tothet ver-
haal vandelippizanerpaarden. Dat is eensprookje.Het heeftiets beto- verends,feeërieks.Die paardendie in de Spaanse Rijschool in Wenen op muziek binnenkomen, in die ba- rokkezaal met Korinthische zuilen en kroonluchters. Iedereen kent die beelden. De bestepaardenvan stal, die zichwijdenaan de klassiekerij- kunst.Ballet.Levende kroonjuwe- len. Oneindigverheven bovendres- suurpaarden, renpaarden, spring- paarden. Die sfeer. Traditie.Enhet volgendemomenthangt die zaalvol met vlaggenmet hakenkruisen en heetdeSpaanse Rijschool de Groot Duitse Rijschool.” Meer dan dertigjaar later werd
Frank Westerman opnieuwgecon- fronteerdmet het edele dier.Inau-
Eerststaaner lippizaners,dan hangtdezaalvol hakenkruisen
gustus 2007 zaghij op internetfo- to’s vanuitgemergelde lippizaner- paarden. “Gruwelfoto’s.Depaar- denstondenopeen veldjeaan de Donau, in het noordenvan Servië. Hetbleek om een kudde vermiste lippizanerstegaan die in 1991 bij het uitbreken vandeburgeroorlog
19
Dewaregezichtenvan verzetsmanJ.B.Charles
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 2010
Pastiorwasinformant
DeRoemeenseschrijver,dichterenjour- nalistOskarPastior(1927-2006)blijkt eeninformantte zijngeweestvandeSe- curitate,degeheimedienstvancommu- nistischRoemenië.DatmeldtdeSüd- deutscheZeitung.Pastiorwaseenvoor- namelijk inhetDuitsschrijvendeRoe- meenengoedevriendvandelaatsteNo- belprijswinnaar,HertaMüller.
Westermanhadnietsmetpaarden,tothijConversanoPrimula–deedelsteonderdepaarden–zag. FOTOMERLIJNDOOMERNIK
in Joegoslavië uit Kroatië verdwe- nenwas.” Die kudde galoppeerde al langer
doorhet bewustzijn vanWester- man. Hijspeeldealvoor zijn voor- laatsteboek, Ararat,met het idee over het lippizanerpaard te schrij- ven.“Tebeginnenbijdeherinnerin- gendie ik had aan de hengstCon- versano Primula, maar zekerook in verband met de toen nogvermiste kudde. Ik wist daarvan uit mijn tijd als correspondent op de Balkan. Aanvankelijk wildeikopzoek gaan naar die kudde, en ik hadook al mijn oudevrienden in Belgrado be- naderd. Datspoor liepalsnel dood. Ik ben toen bijhet beginbegonnen, hebchronologischgewerkt.Toen kwam de zweepslagvan de actuali- teit,pats boem, berichtjes in alle media. Dat wasop1augustus 2007.
Ik hebdezestien jaar langvermiste, uitgehongerdepaardenuiteindelijk in Lipik,Kroatië, gezien.”
de twintigste eeuwvaker door oor- logsgeweld ‘opdrift’warengeraakt. Hijvolgdehet spoorvan viergene- raties lippizanersenverbonddie met de gruwelen vandetwintigste eeuw. “Ditboek gaat over mensen, het is eenfabel, een waargebeurd dierenverhaal. Watzegtdeze ge- schiedenis vanhet lippizanerpaard in de twintigste eeuwoverons?” Hetfascinerende Dier,bovendier is
D
daarmee meer dan een boek over een paardenras.“Al mijn boeken gaan over maakbaarheid vanmens en maatschappij.Grote projecten
e‘ontvoerde’paardenbrach- tenWesterman op een idee. Hijkwamerachterdat ze in
die mislukken. De Europese land- bouwhervormingen vanSicco Mansholtin De graanrepubliek,wa- terbouwprojecten in de Sovjetunie in Ingenieursvan de ziel.Indit boek gaat het over maakbaarheid in de meest letterlijkezin. Veredeling.” Over dat laatsteiseen verbazing-
wekkende geschiedenis in het boek opgenomen. Middenin de Tweede Wereldoorlogwordt er tussen twee kolonels flink ruziegemaakt over een stel paarden. Alois Podhajsky, directeur vandeSpaanse Hofrij- school in Wenen en GustavRau,de opperstalmeester vanHitler, waren het oneens over verplaatsingen, verkoop en het fokken vandelippi- zaner. “Al hield hijniet vanpaar- den, HitlerbrachtindeTweedeWe- reldoorlogwel het lippizanerras bij elkaar,omdathijmetdeze reinbloe-
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60