WOENSDAG 22 SEPTEMBER 2010


kunst tekenaar gebleven Infectie


als vanzelf de superlatieven. In- drukwekken is Rieus tweede natuur. Zo is voormaligpresidentGe-


A


orge Bush eenfan vanzijn werk,washij als zichzelf te zien in dewereldberoemde soap Neighbours enwerd hij in Frankrijk met veel tamtamge- ridderd. Eentourneeisindit univer-


sumvanzelfsprekend óókmeer dan eenrondreisjemet muzi- kanten.Dekoningvan dewals sleept on tour een decor van125 meter achter zichaan. Inclusief eenreplica vanhetWeense Schloss Schönbrunn, twee ijs- banen, eenbalzaal van300 vierkantemeter,gouden kroon- luchters,Weensekoetsenen 36 paarden. Dat levenvol uitroeptekens


staat plotselingstil. Eenvirus- infectie houdtRieu aan de kant. Dezeweekwerd een reeks con- certen in Groot-Brittannië en Australië afgezegd.Metgrote gevolgen: door die afzeggingen loopt zijnschuldenlast totdra- matische hoogten op. Die schuldenlastkwamon- langs uit de luchtvallen. Rieu


DemerknaamAndré Rieuenzijn viool zijn nubezitvandebank


hemdathij zijn figureninhunbewegingbevriest,waardoorereensoorttableauvivant-achtigesituatiesontstaan.’


my op het omslagvan het boek zo uitbundigtelaten springen, dat heb ik vanKhinggeleerd.” Sinds Thé in 1956 naar Nederland


kwam,keerde hijslechtsvier dagen terugnaar zijn land vanherkomst. Hijbewaartgeen goede herinnerin- genaanIndonesië,hoewelzijnwerk ervan lijktdoordrenkt: de dreiging in zijn tekeningen, de oosterse sym- boliek, de bossen die allemaal Ja- vaanse wouden zijn. Zelf ziet hijdat niet zo,weet collega-tekenaar Sieb Posthuma (1960). “Maar sinds ik het afgelopen jaar op Bali ben geweest, weet ik het zeker:aldat groen in zijn werk, die ondoordringbareplanten- wereld, dat is Indonesië.”


weinigdiepteenperspectief. Khings werk heeft dat ook, die na- iviteit en tegelijkertijddeverfijning die kenmerkend is voor de prent- kunst vandaar –dat is die oosterse invloed die door z’n werk heen fietst.Eigenlijk zijnKhings illustra- ties eenweerslagvan de ontmoe- tingvan twee werelden. In Waar is de taart? verplaatsenEuropese die- renzichdoor eenoostersland-


E


nniet alleendat.“In Azië ken- nenzevandiegeornamenteer- de miniaturen, plaatjesmet


schap.Hetistyperend voorhemdat hij zijn figureninhun bewegingbe- vriest,waardoor er eensoortta- bleau vivantachtige situatiesont- staan.Daarmeeheeft hijeenheel ei- genbeeldtaal gecreëerd. Zijn werk is zorgvuldigendoorwrocht,maar het blijftopen,nergenszijn z’n teke- ningendichtgeslibd.Wat ik bijzon- dervind,” zegt Posthuma, “is dat er


‘Nergenszijn z’ntekeningen dichtgeslibd’


nogzoveelgebeurtinzijn werk – voor iemand vanzijn leeftijd, be- doelik. Khings ontwikkelingis nooit gestopt.” Kinderboekenschrijfster


Miep


Diekmann(1925)introduceerdeThé in het kinderboekenvak. “Ik ben zijn ontdekker,” lacht ze schallend. Begin jaren zeventiggaf ze veel le- zingenopscholen.Zezagdat kinde- renvaak meerhadden met strips dan met boeken. “Zelf schreefik voor tieners,” zegt Diekmann,


“maar de omslagenvan mijn verha- lenwaren óf te karikaturaal óf te mooi, zoalsdie vanHansBorrebach die ook Joop terHeul illustreerde. Daar krijgen tienerseen minder- waardigheidscomplexvan, dacht ik, zo methunpukkels en gedoe.” “Ik kende de strips vanKhing. Zijn meisjesfigurenwaren realistisch, zoalsjongerenzíjn. Ik wastoen be- zigmet een verhaal over eenkind dat opgroeit bij hippieouders, Total loss,weetjewel.Toen zeiiktegen mijn uitgeverdat ik Khingals illus- trator wilde. Vanwegedemanier waarop hij contact tussenmensen verbeeldde,hè: beweeglijkenhel- dermaarzonder dat het zoetigwerd. Mijnuitgeverhadnognooitvanhem gehoord,maarik kreegmijn zin.” “Later heeftKhingnog veel van


mijn boek geïllustreerd,ook mijn peuterversjes in Wielewiele stap. Daarin tekende hij watikvoor die leeftijdniet met woordenkon zeg- gen. Dubbel goud wonnen we er- mee, ik de Griffel, hijhet Penseel.” “Ach,hij waszo’n verlegenjon-


gen, hij had die prijs nooit ver- wacht. Andere tekenaarshebben welgeprobeerdhem te imiteren, maar zoalshij eenkindjedetrapaf liet lopen, zo met die enormebewe-


ILLUSTRATIESTHÉTJONG-KHING


gingerin, dat kondenzeniet.” Zijn tweedeGouden Penseelkreeg


Thé voor zijn lijntekeningeninEls Pelgroms KleineSofie en Lange Wapper.Dederde wasvoor Het woordenboekvan VosenHaas,een boek voor beginnendelezersvan de Vlaamse schrijfster Sylvia Vanden Heede. “Toen de uitgeverij bij mijn eerste


VosenHaas-boek voorstelde Thé Tjong-Khingals illustratortevragen wasikverguld,” verteltVanden Heede (1961).“Ik wasdestijds een onbekende schrijverterwijlKhing al tekende toen ik nogindeluiers lag. Die gaat het nooit doen, dacht ik, maar totmijn grotevreugde zei hijja. Totdat moment werktehij veel in zwart-wit.Onze boeken ver- scheneninkleur.Zijn lijnvoering werd soberder, de plaatjes‘platter’, meerals in zijnstrips.Met zijnteke- ningenvoegt hij veel toe, hijvertelt zijneigen verhaal dat niet in de tekst beschreven staat.” Khingiszijn eigenweg blijvenvol-


gen, vindtVandenHeede. “Hijis geen picturale, naar abstractie nei- gende platen gaan maken, zoals hier in Vlaanderen op zekermo- mentinzwangkwam.Khingisaltijd eentekenaar gebleven.”


bleek voor miljoeneninderode cijferstestaan. Terwijl hij kort daarvoordoor het Amerikaanse vakbladBillboardwasaange- wezen als ‘de bestverdienende mannelijke artiestwereldwijd’ met eenjaaromzetvan zo’n 40 miljoen. Probleem: daar stondbijna 60 miljoen aan uit- gaventegenover. Deboodschapvan de bank


washelder.Rieu diende de merknaamAndré Rieu en alle huidigeentoekomstige be- drijfsmiddelen, zijn instrumen- ten(waarondereen Stradivari- us uit 1732) en zijn inventaris te verpanden. Daarnaast moest hij ook zijn vastgoedbezittingenin hypotheekgeven. Rieu zit aandegrond.Enniet


zo’n beetjeook. Toch gloorteen sprankje hoop.Zijn fans beslo- ten, na eenartikel inDeTele- graaf,een noodfonds voorhem op te richten.Deochtendkrant melddevol vuur dat lezers hon- derd euroaan de Limburgerwil- lendoneren. Dat is mooi. Maar hetwachten


is op eenmediamagnaatofeen schatrijke theaterproducent die de helehandeloverneemt.


r.ockhuysen@parool.nl


ndré Rieusleven heeft veel vaneen droom. Als de violistenorkestlei- derergens komt,volgen


PS3


Ronald Ockhuysen


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60