WOENSDAG 22 SEPTEMBER 2010


kunst


PS7


zodatdeze hier bijnaperfect mee nagemaaktworden. Geuren zijnniet alleenperfect na


te maken, je kunt ze ook manipule- ren, volgensDeCupere. Datdeedhij bij de tegenhangervan de fris geu- rende Smile Room,de Smoke Room. Dewandenvan deze ruimte, eenta- feleneenstoel zijnbekleedmetdui- zendensigaretten. “Ik hebdegeur gedempt. Als de Smoke Room puur en alleen de geur vansigaretten zou hebben, zou iedereen direct weglo- pen. Als de geur te heftigis, zwak ik hem af en somsmaak ik de geur net watsterker om de impact te vergro- ten.” Niet alleen in de installatiekunst


spelen geuren een rol, ookinde theaterwereldwordt gebruik ge- maakt vangeuren. ScenograafJan Versweyveld probeertdetheaterbe- zoekereen totaalervaringtegeven met zijndecors. Zo bracht hij in Het begeren onder de olmen (1990) van


‘Hetsysteem omgeuren waartenemen iszeeractief’


Ivovan Hove echtekoeiennaar het theater.“De fysiekeaanwezigheid vandie dierenophet podium,hun geluid en geur contrasteerden met de moorddadige passie vandeper- sonages,”zei hijdaarover in De Theatermaker.Scenografie gebeurt in het hoofdvan de toeschouwer, volgens Versweyveld. “Waarjede tekst,deacteurs en de ruimtesa- menbrengt,daar ontstaat de span- ning.” Ook in het stuk Liefhebber (1992)


hetStedelijkdelaatstehandaanNurseryPeace,datruiktnaareucalyptus. FOTOGERTJANVANROOIJ/COURTESYGALERIEFONSWELTERS


sponsoren. ‘Tandpastaisomdetan- dentepoetsen, niet voor kunst.’ Eenanderbijkomend probleem: de geur vervliegt op denduur.”


Daarom laat de kunstenaar veel geuren voor zijn installaties synthe- tischvervaardigen. Datkan tegen- woordigheel gemakkelijk door de


uitvindingvan de ‘synthetische neus’ vanwetenschapper George Dodd.‘De neus’ onderscheidtde exactesamenstellingvan eengeur,


vanGerardjanRijnderswerdhetpu- bliekgetrakteerdopdedoordrin- gende geur vanspek die op het po- diumwerden gebakken. En in het ontzettend populairelocatietheater doenmakersgeregeld een beroep op de zintuigenvan het publiek. RainerMaria vanDeWarme Winkel en productiehuis D’amor (2008) vond plaats in eenoude koeienstal in hartje winter,zodat het publiek zichomringd wist door de ijskou en de geur vankoeienstront. Doordat beeldend kunstenaars


zichsteeds meer bezighouden met installatiekunst,zal de rolvan geur in de kunst toenemen, denkt Ver- beek. “Maar vergis je niet: kunste- naarsgebruiken al langergeuren.” Omdat het theoretischkadervoor olfactievekunst ontbrak, isVerbeek er zelf onderzoeknaar gaan doen. “Sommige kunstenaarsmakenwer- kenzondervisueel verlengstuk,zo- als ClaraUrsitti met het kunstwerk Bill.Jekunt de geur pasthuisbren- genals jedetitelleest.Zowordjedi- rect met je neusopdefeiten ge- drukt:wijhebbengeleerdlichaams- geur onaangenaamte vinden,maar we zijnniet eens in staat de geur te herkennen.”


steltGarmt Dijksterhuis tijdens een debatovergeur indekunst bijArmi- nius.Dijksterhuis is hoogleraaren werkzaam bij Unilever. Hij onder- zoekt dagelijks de perceptie van geuren bijvoedingentoiletartike- len.“Geurenkunnensterkeemoties oproepen. Daarentegen is het lastig omte praten over geur.Inonze her- seneniseen slechteverbindingtus- sen taal en geur.Hoeveel woorden kennen weleigenlijk in de Neder- landse taal die direct betrekking hebben op geur?Alleen het woord ‘muf’.” “Voor smaak zijn welheel veel


‘H


woorden,” zegt Verbeek. Zijvindt dat er eennieuwvocabulaireont- wikkeldmoet worden om over geur te kunnen praten. “Kijk bijvoor- beeld naar de vinologie.Wekunnen zeggen dat een wijn ‘rond’ is en een kenner weet watermee wordt be- doeld.Dergelijke taal kunnen we ook gebruiken om geuren te om- schrijven. Hetbegint allemaal met educatie.” Hetbewustzijngroeit als het gaat


omhet gebruik vangeur.Niet alleen indekunstwereld,maarookinmar- keting.ZoverspreidtAlbertHeijnde geur vanversgebakkenbroodomde consument totkoopgedragte verlei- den. Verbeek: “Ik verwacht dat geu- renook op andere gebieden hun rol zullen opeisen. Als kunstenaarser- gens mee bezig zijn, volgteen paar jaar later de rest vandewereld.”


Doit,smellit,23september,19.00uur in het auditorium vanhet Stedelijk Museum.Bijnauitverkocht.


etsysteemomgeurenwaar te nemeniszeer actief en moeilijk uit te schakelen,”


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60