025
helpen. Maar wat is te veel of te weinig bemoeienis? Al sinds decennia zijn er alternatie-
Ethicus Lieke van der Scheer
Winnen vertrouwen blijkt vaak de
cruciale voorwaarde
zorghart valt dat moeilijk te verteren. Dan willen we niet vasthouden aan het adagium van niet-inmenging, maar
ve visies op hulpverlening bedacht. De kern daarvan is een alternatieve opvatting van autonomie: als positieve vrijheid (Berlin, 1969). Het idee is dat mensen ondersteund moeten worden in hun vaardigheid bij de uitoefening van hun autonomie. Een bemoeizorgteam zal daarom
proberen aan te sluiten bij het beeld dat de man zelf heeft over hoe hij zijn rust kan behouden of vergroten. Winnen van vertrouwen blijkt vaak de crucia le voor- waarde om mensen die zorg weigeren toch te helpen weer grip op hun leven te krijgen. Wat niet werkt is primaire inzet op
‘gezonde, rationele’ doelen om iemand te overtuigen weer een ‘normaal’ leven te gaan leiden. Al in 2012 liet onderzoek positieve effecten van bemoeizorg zien
(Roeg et al, 2012). Cliënten verbeterden op alle gebieden: de kwaliteit van leven nam toe, de ernst van de problematiek nam af, de relatie (binding) hulpver- lener-cliënt verbeterde en de proble- men met doorverwijzen namen af. De grootste effecten had bemoeizorg op de kwaliteit van leven. Genoeg reden voor de dochter en de
huisarts om bemoeizorg in te schake- len. We zullen echter ook onder ogen moeten zien dat bemoeizorg vaak een kwestie van een lange adem is. En ook dat resultaten tegen kunnen vallen of zelfs uitblijven.
Lieke van der Scheer is filosoof/ethicus
de handreiking. In deze casus zal de huisarts onder meer op basis van de informatie van de dochter, (anonieme) consultatie van een deskundige colle- ga en voor zover mogelijk een gesprek met de patiënt, een inschatting moeten maken. Oordeelt de huisarts hier dat een mel-
ding voor bemoeizorg is geïndiceerd, dan is het aan hem te beoordelen of hij informatie over de patiënt mag delen. Aannemende dat de patiënt hiervoor geen toestemming geeft, dan bevindt de huisarts zich in een situatie van conflict van plichten (zorgplicht en zwijgplicht). Volgens de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens mag een arts bij een conflict van plichten alleen zijn beroepsgeheim doorbreken als hij hier- mee een ernstig nadeel voor de patiënt of een andere persoon kan voorkómen. Aan deze voorwaarde wordt in situaties van bemoeizorg, zoals in dit praktijk- geval, vaak niet voldaan. Toch is het ook dan volgens genoemde handreiking onder omstandigheden toegestaan om het beroepsgeheim te doorbreken, na-
Jurist Annemarie Smilde
De huisarts bevindt zich in een situatie van conflict van plichten
melijk met een beroep op goed hulpver- lenerschap. Ook in de tuchtrechtspraak wordt bij bemoeizorg goed hulpverle- nerschap als een doorbrekingsgrond erkend. Als een arts tot informatiever- strekking besluit, dan beperkt hij zich
volgens de handreiking tot buitenkantin- formatie (gedrag). Daarnaast gelden de algemene zorgvuldigheidseisen, zoals het registreren van de overwegingen in het dossier en – zodra mogelijk – het inlichten van de patiënt. Concludeert de huisarts dat niet
voldaan wordt aan de voorwaarden voor een melding, dan noteert hij de onder- bouwing hiervan in het dossier. Daar- naast doet hij er goed aan de dochter, met inachtneming van zijn beroepsge- heim, te laten weten dat hij (nog) geen stappen kan ondernemen, maar haar vader blijft monitoren. Het staat de dochter vrij om zelf contact te zoeken met het meldpunt voor bemoeizorg.
* In 2021 is nog een nieuwe versie van de Handreiking van de GGD GHOR verschenen. Hierbij was de KNMG geen partij. Omdat het in deze casus gaat over een arts, gaat deze beschouwing uit van de Handreiking van 2014.
Annemarie Smilde is senior specialist gezondheidsrecht bij VvAA
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84
