042 Scandinavië
Finse warmte
Sinds 2012 woont en werkt hij in Fins Lapland. En dus heeft arts/schrijver Thijs Feuth zich de mores rond de sauna aardig eigen gemaakt. Voor Arts en Auto beschrijft hij zijn ervaringen met dit typisch Finse fenomeen waar vriendschappen worden beklonken, relatieproblemen opgelost en ooit zelfs baby’s werden geboren.
D
Tip van de auteur Een aardige fi lm over de sauna is de Finse documentairefi lm Steam of Life uit 2010 van Joonas Berghäll en Mika Hotakainen.
oor het beslagen glas van de saunadeur zie ik Eeva’s contouren als ze zich afdroogt. Mijn Finse vrouw vindt één saunabeurt en één duik in het meer meestal wel voldoende. Ik niet. Ik giet een
klein beetje Sandels-bier uit mijn warm geworden blikje in de kauha, de houten saunaschep waar- mee je water over de hete stenen giet, en sluit mijn ogen als de damp zich aankondigt met een luid gesis. Een paar tellen voelt de stoom aan als een geseling, maar dat verandert verrassend snel in een behaaglijke warmte. De geur van mout op de gloeiende stenen – de truc met dat scheutje bier – doet me denken aan vroeger, aan de lucht waarvan ons huis tweemaal per week doordron- gen was wanneer mijn moeder brood bakte. Ik open mijn ogen en staar naar de groeiende
druppels op mijn huid. De vlammen werpen fl ik- kerend licht op de betegelde vloer en al het kleine krijgt betekenis bij de lome vermoeidheid die zich van me meester maakt.
Ondergronds De sauna is meer dan driemaal zo oud als het christendom en nog veel heiliger ook, schreef ik in mijn roman Achter de rug van God. Zevenduizend jaar geleden bouwden ze hier in Finland al onder- grondse rooksauna’s om de barre winters te door- staan. Niet alleen om erin op te warmen, maar ook om het lichaam te wassen. De sauna was tot halverwege de vorige eeuw zelfs de aangewezen plek om te bevallen. Sommige van mijn oudere patiënten gaan er prat op dat ze in de sauna gebo-
ren zijn. Hoewel de sauna die functie inmiddels niet meer heeft, neemt hij in het dagelijks leven van de doorsnee Fin nog steeds een belangrijke plaats in. Vrijwel elk huis heeft een sauna, en voor fl atappartementen is er meestal een gedeelde sauna die bewoners kunnen reserveren. En als er geen meertje voorhanden is, volstaat een douche. Veel Finnen gaan eenmaal per week, zoals Eeva en ik, maar er zijn er ook die dagelijks gaan. En dat is gezond volgens een groot prospectief Fins cohortonderzoek, dat aantoonde dat mensen die minstens vier keer per week de sauna bezoe- ken, door de bank genomen ouder worden en minder te maken krijgen met cardiovasculaire aandoeningen dan mensen die slechts eenmaal per week gaan. Dat lijkt het gevolg te zijn van een bloeddrukverlagend effect. Wel is voorzichtigheid geboden voor kleine kinderen en mensen met ernstige ziekten.
Behalve voor alledaags gebruik warmen de Finnen de sauna ook op bij bezoek van vrienden of familie. Bij bruiloften en andere feesten komt de sauna er eveneens vaak aan te pas. Zo ook bij onze eigen bruiloft, ruim een jaar geleden. Het was zomer en dus werden er berkentwijgen geplukt die men – bijeengebonden tot een bos, een vihta
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100
