door de patiënt lijkt al gauw irrationeel
De WGBO zegt: alleen medisch behan- delen indien de patiënt toestemt. Dat geldt ook voor schizofrene patiënten. Ieder is wilsbekwaam, tenzij een arts het tegendeel vaststelt. Iemand tegen zijn wil behandelen, kan alleen wanneer een arts de patiënt op basis van zorgvuldig onderzoek – hopelijk in overleg met een psychiater en een vertegenwoordiger van de patiënt – wilsonbekwaam verklaart om te beslissen over behandeling. Boven- dien moet ernstig gezondheidsnadeel optreden bij niet behandelen. Dat laatste is in deze casus evident. De wils(on)be- kwaamheid is hier echter onduidelijk. Bij die beoordeling van wilsonbe-
kwaamheid ligt het gevaar op de loer dat de ervaringswerelden van arts
en (psychiatrische) patiënt kunnen verschillen. Voor de oncoloog lijkt behandelen vanzelfsprekend: diagnose non-Hodgkin; weliswaar een zware be- handeling met veel bijwerkingen, maar bij een man van 40 jaar met redelijke kans op genezing. Een weigering door de patiënt lijkt al gauw irrationeel. Tel daarbij zijn schizofrenie op en je komt gemakkelijk tot het oordeel: wilson- bekwaam. Stel echter dat de patiënt best begrijpt dat niet behandelen tot de dood leidt, maar dat hij de belasting van de zware behandeling optelt bij de ziektelast die hij toch al heeft. En dat hij daarom weloverwogen de behande- ling té zwaar acht. Zulke verschillende invalshoeken zijn denkbaar en moeten
zorgvuldig besproken worden om te voorkomen dat iemand tegen zijn wil een loodzware behandeling krijgt opgelegd. Overigens, zelfs als behandeling ge-
wenst en gerechtvaardigd is, desnoods te- gen de wens van de patiënt in, dan nog is dat niet altijd mogelijk. Bij non-Hodgkin patiënten op hoge leeftijd bijvoorbeeld is behandeling niet altijd uitvoerbaar. Zoiets kan (om andere redenen) ook het geval zijn bij een psychiatrisch patiënt.
Filosoof/ethicus Lieke van der Scheer is verbonden aan de Universiteit Twente. Zij schrijft deze beschouwing afwisselend met Arko Oderwald, medisch filosoof/ethicus.
Jurist dat het uiterste van een arts vergt
te bevatten. Een aantal aanbevelingen in de Handreiking aan de behandelaar is hier van belang, zoals het geven van uitleg om te voorkomen dat een patiënt zich laat leiden door zijn angsten en het advies om alert te zijn op innerlijke inconsistentie van de overwegingen van de patiënt. Meestal wijst deze op wils- onbekwaamheid. De grootste uitdaging voor de arts is dat hij zich bij de toetsing van het besluitvormingsproces van de patiënt niet laat beïnvloeden door de uitkomst ervan. Komt de arts, na eventueel overleg met
collega’s, tot de conclusie dat zijn patiënt wilsbekwaam is om een beslissing over zijn behandeling te nemen én blijft de patiënt bij zijn wens tot beëindiging van
de behandeling, dan moet de arts dit respecteren. In de beschrijving van de casus staat
niet of de patiënt een mentor of curator heeft. Is deze er niet, dan doet de arts er goed aan – zeker in geval van (twijfel over de) wilsonbekwaamheid van de pa- tiënt – de benoeming van een mentor te initiëren. Concludeert de mentor ook tot wilsonbekwaamheid van de patiënt, dan neemt hij als diens wettelijk vertegen- woordiger een beslissing, uiteraard na afstemming met de patiënt. De arts mag deze beslissing naast zich neerleggen, als het volgen hiervan in strijd zou zijn met de zorg van een goed hulpverlener (zijn professionele verantwoordelijkheid). Mocht de arts besluiten tot voortzet-
ting van de kuren, dan staat de wet (WGBO) hem toe dit te doen ondanks het verzet van patiënt. Dit mag alleen bij behandelingen van ingrijpende aard, die nodig zijn om kennelijk ernstig nadeel voor een patiënt weg te nemen. Kortom een dilemma dat het uiterste
van een arts vergt. *Deze handreiking is door een werkgroep
van deskundigen opgesteld in opdracht van de toenmalige minister van Justitie en de staatssecretaris van VWS; de laatste versie is van januari 2007.
rijksoverheid.nl
Annemarie Smilde is seniorspecialist Recht in gezondheidszorg bij VvAA.
ArtsenAuto oktober 2013
033
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100
