vrij’ Door: Linde van Deth
Aan zijn uitzending naar Nieuw-Guinea hield Ben Diks een onrustig gevoel over. Werken als schoen- maker ging niet meer. “Ik kon niet meer tus- sen vier muren zijn. Als ik maar onderweg was, dan ging het beter.” Hij sloot zich aan bij Circus Boltini, waar hij drie jaar mee rondreisde. Later startte hij Circus Bongo, waar hij zelf optrad als clown en messenwerper. “Ik krijg nu nog tranen in mijn ogen als ik denk aan de kinderen voor wie we optraden.” Circus Bongo bestaat nog steeds en wordt nu gerund door zijn dochter.
begin 1962 naar Nieuw-Guinea. Hij maakte deel uit van een kleine groep militairen die werd nage- stuurd. “Ik was schoenmaker. Er was toen specifiek vraag naar beroepsmensen als schoenmakers, kleermakers en kappers. We waren onderdeel van de verzorgingsgroep in Sorong.” Hij vertelt dat ze in eer- ste instantie weinig merkten van spanningen, later wel. “We groeiden erin. Zo werd er een keer een hand- granaat gegooid in een toko waar wij aan het winkelen waren. Maar ze hadden de pin er niet uitgetrok- ken, dat was ons geluk. Er kwamen steeds meer infiltranten.” Rond de datum van de onafhankelijkheid van Indonesië werd er een aanval verwacht. “Toen werd ook de wel- zijnsgroep op een berg gezet met afweergeschut. Ik had er nog nooit mee geschoten, één ander iemand gelukkig wel. Onze groep was een beetje een allegaartje. Uiteindelijk was schieten niet nodig. Ik was toen op die berg niet angstig. Ik dacht meer: wat gaat ons gebeuren? We zien wel. Ik kon het van me afzetten. Het overkomt je.”
B
Ben en Tine Diks tijdens een voorstelling van Circus Bongo. Foto: privécollectie familie Diks
Onrust Eenmaal thuis moest zijn oude werkgever hem weer aannemen. Hij werkte op verschillende plekken, maar kon niet acclimatiseren. “Het beviel me niet meer, maar ik wist niet waarom. Als ik binnenkwam, liep de transpiratie over mijn hoofd. Ik probeerde het wel, maar ze had- den niks aan me. Ik wist: dit ben ik niet. Vóór Nieuw-Guinea had ik dat niet.” De huisarts die hij steeds bezocht, kwam ook niet veel verder dan: neem maar een weekje vrij. Ben kwam zelf tot de ontdekking dat als hij onderweg was, als hij steeds
en Diks (74) kwam op in de Palmkazerne in Bus- sum. Na een opleiding en voorbereiding ging hij
ergens anders was, dat het onrustige gevoel dan verdween. “Ik wilde buiten zijn. Reizen. Toen schoot me te binnen: ik ga naar het circus.” Hij schreef een brief naar Circus Boltini en kon er aan de slag. Zijn moeder was er niet blij mee. Het voelde als een schande voor de familie. “Ze zei: ‘Kom thuis, je krijgt de mooiste kamer.’ Maar ik zei: ‘Hier voel ik me thuis.’ Alles was van me afgevallen, vooral toen we gingen reizen. Ik werd ook honderd procent opgenomen in de circus- familie.” In eerste instantie werkte hij in het onderhoud, tot er op een dag zes paarden op hol sloegen. “Ik schoot de manege in en heb die paarden tegengehouden. De domp- teur zei tegen Boltini: ‘Er staat een kerel te schilderen, die hoort in de stal.’ Toen de stalmeester ontslagen werd, ben ik dat werk gaan doen.” Hij werkte onder meer met paarden, olifanten en kamelen. In die periode ontmoette hij ook zijn vrouw Tine. “Boltini had ook een dancing, daar ontmoetten wij elkaar”, vertelt zij. “Ik had gewoon een baan. Die heb ik uiteindelijk opgezegd om ook mee te reizen. Vanzelfsprekend vonden mijn ouders het ook niet je van het. Mijn moeder vertelde Ben dat ik mee mocht, maar dat hij verantwoorde- lijk was. Maar ik vond het helemaal niks. Ik heb hem toen voorgesteld om eruit te gaan.” Ben: “In het cir- cus is er een gezegde: één vrouw trekt harder dan zeven paarden…”
Circus Bongo Ze begonnen een horecabedrijf in Bens geboorteplaats Harreveld, maar op een gegeven moment was Ben dat zat. “Ik begin gewoon een circus.” Zijn dochter Tamara vertelt dat ze zich herinnert dat ze aan tafel zaten en dat ze hoorden: papa gaat een circus beginnen. “Voor anderen klinkt dat niet zo ‘gewoon’, maar
mei 2017 51
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65
