Door gebruik te maken van informatiemodellering (specifi eker: semantisch modelleren) zijn we in staat om eisteksten op zo’n manier te beschrijven dat ze begrijpelijk zijn voor computers. Daardoor wordt de computer in staat gesteld de informatie te controleren op consistentie en de informatie uit te wisselen met andere computers. We doen dit door informatie niet lan- ger in stukken tekst te beschrijven, maar ook de afzonderlij- ken stukjes informatie te expliciteren: ontleden in objecten en relaties.
Deze manier om informatie vast te leggen, wordt ondersteund door hedendaagse databasesoftware. De gebruiker zal objec- ten registreren en relaties leggen tussen objecten. Het net- werk aan objecten en relaties dat zo ontstaat, is de set aan eisen.
Expliciet Vanzelfsprekend zijn het niet alleen de intrinsieke eigenschap- pen van een ding die geëist worden. Het feit dat een verkeer- systeem onder meer moet bestaan uit acht praatpalen is ook een eis. Sommige karakteristieken van de praatpaal, bijvoor- beeld dat er een microfoon in moet zitten, zijn niet eens ‘ge- eist’, maar per defi nitie aanwezig (anders is het geen praat- paal).
Dat objecten en relaties worden opgeslagen in een database staat los van de manier waarop deze informatie gepresen- teerd wordt. Dat kan in tal van vormen. Bijvoorbeeld in 3D modellen, in tabellen, schema’s, et cetera. Mensen die speci- fi ceren, zullen dat altijd doen in software. Het verschil met de huidige situatie is dat dit geen ‘blanco vel papier’ meer is, zo- als een tekstdocument, maar specifi eke software gemaakt om expliciet te modelleren in objecten en relaties.
Bijkomend voordeel van het expliciteren van eisen is dat er geen plaats is voor ‘vaagheid’. De eis moet immers logisch zijn voor de computer en dus ook logisch voor mensen. Of- tewel: het expliciteren van eisen dwingt gebruikers eenduidi- ger en consistenter te specifi ceren. Niet alleen wordt het be- heren van informatie eenvoudiger, effi ciënter en effectiever, er ontstaan ook mogelijkheden die er met traditionele eisteksten nog niet waren. Bijvoorbeeld het geautomatiseerd vergelijken of ‘zoals gebouwd’ overeenkomt met ‘zoals geëist’.
Het expliciteren van eisen is noodzakelijk voor gebruik in een BIM, maar het is ook aan te bevelen om tot consistente en consequente eisen te komen, eisen te kunnen standaardise- ren en eisen te kunnen hergebruiken. Momenteel zijn er diver- se initiatieven voor het maken van ‘objectenbibliotheken’ waar geëxpliciteerde eisen onderdeel van kunnen zijn. Bijvoorbeeld binnen aannemers, kennisinstellingen en opdrachtgevers zo- als Rijkswaterstaat en ProRail.
Bibliotheken in de sector Bibliotheken waarin eisen zijn geëxpliciteerd, zijn overigens niets nieuws. Al jaren worden (semantische) bibliotheken ge- bruikt in onder meer de procesindustrie. Een voorbeeld is de online bibliotheek voor compressoren die wordt beheerd door de belangrijkste Amerikaanse en Europese fabrikanten (ICAAMC). In deze bibliotheek zijn allerlei relevante standaar- den opgenomen. Dat gebeurt op een manier waarin informatie zelfs taalonafhankelijk wordt uitgedrukt. De Duitse ‘pumpe’ is in deze bibliotheek exact hetzelfde object als de Nederlandse ‘pomp’. Een ontwikkeling die steeds belangrijker wordt naar- mate de wereld ‘kleiner’ wordt. Denk maar eens aan lopen- de projecten in de GWW waarin Duitsers, Fransen, Belgen en Nederlanders gezamenlijk in consortia optrekken.
Volwassen De manier waarop we informatie vastleggen in objecten en re- laties, is toepasbaar op alle mogelijk denkbare informatie. Een goede start is te beginnen met eenvoudige expliciete eisen die uitwisselbaar zijn tussen computers, ongeacht de soft- ware die gebruikt wordt. Enerzijds leidt dat tot professionali- sering van het informatiebeheer in de sector en op den duur tot een effectievere en effi ciëntere communicatie tussen be- trokken partijen. En vanzelfsprekend een heel scala aan nieu- we mogelijkheden zoals: integraal samenwerken, slimmer zoeken, hergebruiken van kennis, automatisch controleren en vroegtijdig inzicht hebben in consequenties van beslissingen (probabilistisch ramen bijvoorbeeld). Kortom: er is voldoende reden om expliciet te specifi ceren en het is een kritieke stap in het volwassen worden van BIM.