1017 | WEEK 24-25 14 JUNI 2023
OMBOUW H2 BARGE 1 EN 2 BETEKENT VEEL VOOR WERKENDAM Projectleider Thijs van der Schaaf: ‘We trekken alles uit de regio’
WERKENDAM Onlangs was de ‘maidentrip’ van de H2 Barge 1 van Future Proof Shipping (FPS), volledig aangedreven door waterstof, uitgebreid in het nieuws. “Op dit moment wordt het schip geladen in Alblasserdam”, weet de projectleider van Holland Shipyards Group: Thijs van der Schaaf. Hij is van a tot z betrokken bij de ontwikkeling van dit schip én bij die van FPS Waal. Dit twee- de schip gaat op 14 augustus naar de werf in Werkendam, waar het eveneens wordt omgebouwd tot waterstofschip. De bouw van deze schepen betekent veel voor Werkendam en omgeving. “We trekken alles uit de regio”, aldus de projectleider.
op 14 augustus naar de werf in Werkendam gaat, wordt daar alle dieseltechniek uit het schip gehaald. In plaats daarvan krijgt het schip elektromotoren, waarna de compleet nieuwe sectie erin kan. Van der Schaaf: “Deze sectie bestaat uit brandstofcellen, batterijen, schakelborden en een koelsysteem. FPS Waal blijſt naar verwachting in Werkendam tot het eerste kwartaal van 2024, waarna het schip wordt opgeleverd. De techniek aan boord van de H2 Barge 1 kon niet zomaar gekopieerd worden, want we zien nu al veel verbeterin- gen. Zo wordt het sluipverbruik aan pompen en ventilatoren op het FPS Waal drastisch minder. Ook de bediening wordt eenvoudiger. Daarnaast is het koelconcept radicaal anders.”
SANNE VERHOEFF
Holland Shipyards Group heeſt werven in Vlissingen, Hardinxveld-Giessendam en Vlissingen. De unieke waterstofschepen wor- den in Werkendam omgebouwd en er zijn dan ook veel bedrijven uit de regio betrokken. “We zijn bijvoorbeeld wel een paar keer per week bij Kieboom Werkendam B.V. te vinden voor allerlei scheepsbenodigdheden, zoals tien- tallen boutjes en klemmetjes.” In totaal zijn er zo’n tien Werkendamse bedrijven te vin- den op de ‘Equipment and makers list’. Het is volgens de projectleider sowieso heel bijzon- der dat een schip zo lang bij de werf ligt. Het volgende schip is naar verwachting een stuk sneller klaar, in vijf maanden.
De H2 Barge 1 is het eerste vrachtschip ter wereld dat commercieel 100 procent op wa- terstof kan varen door heel Europa. Andere waterstofschepen hebben immers nog ver- brandingsmotoren als hulp-/hoofdvoort- stuwing, laden walstroom, varen vooral op batterijen, varen alleen experimenteel zon- der geldig certificaat op waterstof of hebben nog geen tankvoorzieningen om echt te kun- nen varen. “Het enige dat uit deze schepen komt is warme, natte lucht van zo’n 60 gra- den Celsius. Heerlijk. Ik denk dat je in de win- ter wel witte stoomwolkjes zult zien”, aldus de projectleider.
Geen kopie Als het tweede schip
Projectleider Thijs van der Schaaf. Foto Sanne Verhoeff
Groen hart De opdracht voor de ombouw van de contai- nerschepen FPS Maas en Waal is niet zomaar bij Holland Shipyards Group terecht geko- men. De werf staat volgens de projectleider bekend om zijn ‘groene hart’. “Daarnaast zijn wij niet bang om risico’s te nemen, en we zijn innovatief. We hebben inmiddels al vele bin- nenvaartschepen gebouwd. FPS heeſt gedurfd om dit traject met ons aan
te gaan.
Het is een moeilijk tra- ject geweest, want er bestond nog hele- maal geen regelgeving voor het toepassen van H2 in de maritie- me omgeving. Daarom heb- ben we samen met Lloyds Register een risk-based- design pro- ces gevolgd. Vele specifica- ties moesten in sa- menspraak met de classificatie- bureaus uitge- vonden worden. We zijn bijvoor- beeld enorm lang op zoek geweest naar een
terugslagklep voor de waterstof. Die bestond gewoon niet en moest dus speciaal ontwik- keld en getest worden. Alleen het vinden/ma- ken van de juiste klep duurde al negen maan- den”, vertelt Van der Schaaf om aan te geven hoe ingewikkeld het proces is geweest.
Als projectleider is het onder andere zijn taak om ervoor te zorgen dat alle losse eindjes aan elkaar geknoopt worden. Van der Schaaf stu- deerde dertig jaar geleden af aan de TU Delſt en heeſt daarna altijd bij scheepswerven ge- werkt. Ook voor hem is het een bijzonder pro- ject om bij betrokken te zijn. “Het betekent: nieuwe paden maken, contact leggen met be- trokken bedrijven en blijven zoeken naar inte- ressante mogelijkheden. Het is een lastig tra- ject, maar toch heb ik altijd vertrouwen gehad in een goede afloop. Toen ik de brandstofcel- len op de proefstand zag staan, zag ik dat al- les goed werkte. Er zijn ook zoveel professio- nele bedrijven betrokken.”
Bemanning Voor de bemanning is het wel even anders om te varen met een waterstofschip. FPS heeſt speciaal voor het varen op zo’n schip een op- leiding ontwikkeld. Waterstof is een gevaar- lijk goedje, nog brandbaarder dan LNG. Er is een speciale ontheffing verkregen bij CCNR voor het varen met waterstof als brandstof. Naast het feit dat waterstof heel brandbaar is, zijn de H2-moleculen erg klein, waardoor de kans op lekken groot is. Ook heeſt waterstof en enorm volume, daarom wordt het gecom- primeerd en staat het dus onder hoge druk. Van der Schaaf: “De bemanning moet zich dus heel bewust zijn van al deze zaken. Ze moe- ten antistatische kleding dragen in bepaalde ruimtes en geen mobiele telefoon gebruiken om vonken te voorkomen. Daarnaast moeten ze waterstof aan- en loskoppelen en dat is best een ingewikkelde procedure. Het is tevens een elektrisch schip en dat betekent dat
er veel meer sensoren nodig zijn. Er zijn veel schermen op de brug ingericht met veel infor- matie over de status van alle componenten. In een speciale cursusruimte zijn mensen op- geleid om met zo’n schip te kunnen en mogen varen. Eenmaal aan boord wordt het allemaal al snel logisch.”
Volgens de projectleider is het varen met een compleet elektrisch schip sowieso een bij- zondere ervaring, het is immers heel stil. “Ik was bij de allereerste proefvaart en de schip- per liep steeds naar buiten om in het kielzog te kijken om zo te zien of er wel iets gebeurde. Hij had er helemaal geen gevoel bij, je voelt ook helemaal geen trillingen.” Momenteel wordt ook voor het tweede schip de beman- ning opgeleid en geselecteerd.
Holland Shipyards Group is de enige werf waar twee waterstofschepen gecontracteerd zijn. “Voor FPS en voor ons smaakt het zeker naar meer.” Het project wordt uitgevoerd met subsidie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (uit: Regeling nationale EZ- subsidies). Voor H2 Barge 1 is subsidie verkre- gen voor het waterstofsysteem, voor het FPS Waal voor het koelsysteem.
De toekomst Van der Schaaf ziet een mooie toekomst voor de waterstofschepen. “De politiek wil heel graag, de rederij ook. De ontwikkeling is wel afhankelijk van de technische detailontwikke- ling, denk bijvoorbeeld aan de opslag van wa- terstoſtanks. Het is nu een kwestie van door- pakken, verder gaan met ontwikkelen. Dan komt het vanzelf. Zo is het ook bij de wind- molens gegaan. Je hebt wel front- runners als FPS nodig.”
39
Techniekplein Havendag maakt kinderen bekend met en enthousiast voor techniek
en Gerrit Pruijssen van De Scheepsbouwers in Werkendam. Karin Struijk van Werkendam Maritime Industries is de motor achter alle ac- tiviteiten op het Techniekplein, in 2016 orga- niseerde ze voor de eerst alles op en rond het Techniekplein. Vooral haar contacten met het onderwijs in de regio komen daarbij goed van pas.
WERKENDAM Eén van de leukste onderdelen van het Techniekplein op de Werkendamse Havendag is de botenbouwwedstrijd. Basisschoolkinderen kunnen met de lesbrief van Gilde Vakcollege Techniek uit Gorinchem zelf op school aan de slag om een bootje te ontwerpen en te bouwen. Tijdens de havendag worden de bootjes te water gelaten om te zien wie het snelst vier meter kan varen in een gro- te waterbak.
Snelheid is niet het enige - het gaat ook om creativiteit en techniek bij de ontwerpen. De inzendingen worden beoordeeld door een jury bestaande uit wethouder Wendy van Ooijen, ’t Gilde schooldirecteur Krijn Redert
“We willen kinderen vooral op een leuke manier kennis laten maken met techniek, maar ook met alles rond de haven. Alle basisscholen in Altena zijn aangeschreven en inmiddels hebben vier scholen zich ingeschreven. Ze krijgen een les- brief, maar ook een gereedschapskist van Gilde Vakcollege Techniek om de bootjes te bouwen.” Alle kinderen van de deelnemende scholen mo- gen vrijdagmorgen hun bootje te water laten, met aansluitend de finale.
Tijdens de Havendagen is zowel vrijdag als za- terdag nog veel meer te zien en te doen op het Techniekplein, dat te vinden is bij het bedrijf Transito aan de Beatrixhaven. “Samen met Gilde Vakcollege Techniek hebben we een heel techniekparcours uitgezet, kinderen kunnen daar solderen, timmeren, metselen of kennis- maken met elektro.”
Op de vorige havendag was het plein heel po- pulair bij de Werkendamse jeugd. Vanuit het on- derwijs is deze keer ook het I-Lab uit Gorinchem te gast, zij bieden een workshop robotica aan, kinderen mogen dan oefenen in het program- meren van robotjes. Het Da Vinci College ver- zorgt lessen in virtueel lassen en Hkmobile komt met virtueel schilderen. Deelnemers krijgen een VR-bril en zien de resultaten op beeldscherm.
Het Scheepvaart en Transportcollege (STC) uit Rotterdam brengt een binnenvaartsimulator mee, zodat bezoekers kunnen ervaren hoe het is om aan het roer te staan van een binnenvaart- schip. Van het zelfde STC meert de Ab Initio af in de Biesboschhaven. Het hypermoderne op- leidingsschip werd vorig jaar bij Concordia Damen en CCM3 in Werkendam afgebouwd. Ab Initio, de scheepsnaam betekent ‘Vanaf het be- gin’, heeſt een zogenaamd fieldlab aan boord waar leerlingen onderzoek doen naar bijvoor- beeld autonoom varen. De jeugd kan natuurlijk ook gewoon kennis maken met de binnenvaart aan boord van het opleidingsschip, dat ook pro- gramma’s biedt voor basisschoolkinderen. Nieuw op het Techniekplein is de SpaceBuzz; een trailer met een heuse raket. Een ideetje van astronaut Andre Kuipers, om kinderen zo kennis
te laten maken met de ruimtevaart. “Met virtual reality met een VR-bril maken de kids een ruim- tereis. Het doel van André Kuipers is dat de kin- deren ook ambassadeur van de aarde worden, zodat ze goed voor de aarde gaan zorgen. André Kuipers was zelf enorm onder de indruk om de aarde vanuit de ruimte te zien en te constateren dat de aarde maar een heel klein bolletje in een grote ruimte is.” De komst van de SpaceBuzz wordt mogelijk gemaakt door sponsoring door Holland Shipyards Group. Vrijdag mogen basis- schoolkinderen uit groep zeven de SpaceBuzz bezoeken, zaterdag kan iedereen aansluiten. Maar vol is vol, zo laat Karin Struijk weten. Volgens Struijk is het nog een hele puzzel om het programma voor het Techniekplein op te zetten, naast alle andere activiteiten. “Maar de Havendagen zijn een mooie kans om kinderen kennis te laten maken met techniek, dat doen we ook het hele jaar door met werksafari’s.” Jong kennis maken met techniek kan jonge- ren verleiden een baan te zoeken in de ha- ven in Werkendam, zo is de overtuiging van Struijk. Bij de bedrijven zijn altijd vacatures, deze zijn tijdens de Havendag te vinden op de speciale banenmarkt op vrijdagmiddag van 13.00 tot 17.00 uur en zaterdag van 10.00 tot 14.00 uur.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56
