18


Terugkeerreizen Bosnië


Nieuwe herinneringen maken zodat de oude minder pij nlij k worden. Dat is volgens luitenant-kolonel b.d. Charlie Malschaert ook een doel van de terugkeerreizen voor de Dutchbat III-veteranen. Malschaert begeleidt


drie keer per jaar een groep die opnieuw naar Bosnië gaat. Tekst Sanne van de Grift Fotografi e Lars van den Brink


Waarom zij n terugkeerreizen voor Dutchbat III een goed idee? ‘Het is een aanbeveling van de commissie-Borstlap. Deze commissie adviseerde op grond van het onderzoek Focus op Dutchbat III om veteranen van dat bataljon op kosten van Defensie een terugkeerreis te laten maken. De toenmalige minister van Defensie Ank Bij leveld omarmde de aanbevelingen, dat heeft veel betekend voor de DB III-veteranen. Zij kregen in 2021 eerherstel en het Ereteken voor Verdienste. Toen ik hoorde dat ze reisleiders zochten voor de terugkeerreizen, heb ik me opgegeven. Door wat ik tij dens die reizen meemaak, kan ik zeggen dat het absoluut een goed idee is.’


W


Heb je zelf ook in Bosnië gediend? ‘Ja, ik was in 1993 als ongewapende VN-waarnemer in Tuzla toen Dutchbat I met konvooien het gebied binnenkwam. Ik heb in Zagreb mij nen leren herkennen, haalde er mij n VN-rij bewij s en kreeg les over het weer en de invloed daarvan op het terrein.


checkpoint


Daarna werd ik als airfield monitor geplaatst in Belgrado. Wij hielden vliegtuigen op het radarscherm in de gaten. Voor mij n gevoel in het hol van de leeuw. Ik herinner me dat ik het allemaal best spannend vond. De eerste weken was ik heel schuw en ging de straat niet op. Daarna zag ik dat het meeviel qua gevaar. Op straat werd me duidelij k dat – zoals zo vaak in oorlogen – de gewone man meer last had van de embargo’s dan de Servische overheid.’


Heb je zelf een terugkeerreis gemaakt? ‘Ja, als voorwerk. Dat was mooi. Toen ik op de plek aankwam waar indertij d observatiepost Tango 2 zich bevond, had ik een emotioneel moment. Daar heeft Jeffrey Broere exact een jaar nadat mij n missie eindigde het hoogste offer gebracht. Ik voel nog hoe me dat toen raakte. Ik kende de locatie goed, want bij die observatie- post ging ik altij d even koffiedrinken. Na die ontlading vorig jaar merkte ik dat de emotie eraf was, het was afgerond.’


Hoe ziet zo’n reis eruit? ‘Je verzamelt in Schaarsbergen of Doorn en rij dt samen in een bus naar het vliegveld van Dortmund. Een groep bestaat naast de deelnemers ook altij d uit een geestelij k verzorger, een maatschappelij k werker en een tweede reisleider. In Tuzla aangekomen halen we de huurauto’s


op en eten we samen. In de dagen daarna ga je onder andere in gesprek met de vrouwen van Snaga Žene. Zij werken daar samen in een kruidentuin. Daarnaast praten we met de Moeders van Srebrenica. Deze moeders zetten zich al jaren in om de genocide blij vend onder de aandacht te brengen. In het begin kregen de Dutchbatters nog de schuld dat ze niet genoeg hadden gedaan. Nu voelen de moeders geen wrok meer ten opzichte van de veteranen. Ook de moeders hebben hun leven weer opgepakt, hebben inmiddels kleinkinderen van wie ze trots foto’s laten zien. Ook spreken we in die week Osman Avdic, een moslim die de genocide overleefde en nu politieman is. In die rol moet hij samenwerken met Serviërs. Hij leert zij n kinderen om geen haat te voelen. Verder brengen we de deelnemers terug naar de “vierkante meter” in het gebied die voor hen belangrij k is om nog een keer te zien.’


Wat brengt het jou? ‘Ik vind het een eer om het te mogen meemaken. Iedere reis leer ik iets nieuws over het verhaal en de toedracht. Het is een puzzel waarvan de stukjes steeds beter in elkaar passen. Het is waardevol om de deelnemers in gesprek te zien met de


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76