Herdenking Leudal
61
George Avery, D-dayveteraan
In het Limburgse Haelen vond op 14 november de inter- nationale herdenking plaats bij het in 2001 opgerichte Monument der Verdraagzaamheid. Met veteranen van zowel geallieerde als Duits/Oostenrijkse zijde.
Tekst Bram de Graaf Fotografie Gerard Wessel
Groepsfoto boven, v.l.n.r.: Ron Peters, Leo Hendrikx, André Liégeois, gouverneur Theo Bovens, Walther Rehling, Jim MacLeod en Theo Verdonschot.
‘Uit schuldgevoel’
Het gebied op de westelijke Maas- oever, ten noordwesten van Roermond, werd 75 jaar geleden na zware strijd bevrijd. Het bleef daarna lange tijd frontgebied; pas in maart 1945 werden de Duitsers op de oostoever verdreven. Meer dan zevenhonderd militairen van elf nationaliteiten kwamen hier destijds om het leven. ‘Aanvankelijk hadden we alleen Britse veteranen uitgenodigd’, vertelt Hugo Levels (59), een van de initiatiefnemers. ‘We liggen vlak bij Duitsland en merkten dat daar ook behoefte was aan herdenken. We dachten: waarom doen we dat niet samen? We hebben gepeild hoe dat zou vallen. Men was enthousiast. Tussen de veteranen ontstond meteen verzoening. Na afl oop zaten ze samen
aan het bier. Over “vijand” sprak men niet meer, maar over “tegenstander”. Er was respect.’ De organisatie wil met dit initiatief huidige en toekomstige generaties ervan doordringen dat verdraagzaamheid noodzakelijk is om de verschrikkingen van een oorlog te voorkomen. Bij de plechtigheid bij het monument waren ruim zevenhonderd mensen aanwezig. Het meest indrukwekkend was het moment waarbij de voormalige vijanden hand in hand voor het monument staan. Onder hen de Nederlander Leo Hendrikx (96), voormalige Spitfi re-piloot. ‘Persoonlijk heb ik geen nare ervaringen met de Duitsers gehad’, vertelt hij. ‘Ik werd na een noodlanding gevangen genomen en ze hebben me redelijk behandeld. De
tijd heelt daarnaast de wonden.’ Bij Hendrikx stond de Duitser Walther Rehling (96), Luftwaff e: ‘Het is belangrijk voor de toekomst van Europa dat we hier als vrienden hand in hand staan. Vrienden schieten niet op elkaar. De jeugd heeft zo een voorbeeld.’ Rehling overleefde een crash met een Dornier Do 217. Over de oorlog heeft hij, in tegenstelling tot veel landgenoten, altijd gesproken. ‘Dat was met name uit schuldgevoel. Wij domme, jonge soldaten hebben alles geloofd wat Hitler zei en dachten dat wij de goeden waren. Het besef dat ik een misdadig regime heb gevolgd, valt me nog altijd zwaar.’
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77
