30
‘Het betreft historisch onderzoek en niet het vellen van morele oordelen’
al decennia een open zenuw in onze samenleving. Dit onderzoek kan helpen door verduidelijking en verkla- ring van de gebeurtenissen, zeker wanneer daarbij ook ruim aandacht is voor het geweld dat Indonesische strijdkrachten en onafhankelijke groe- peringen toepasten, op Nederlandse militairen, op burgers en onderling.’
Helden en schurken Zelf is Valk onder de indruk van De brandende kampongs van generaal Spoor, het werk van Rémy Limpach. ‘Limpach geeft niet alleen weer wat er is gebeurd, maar ook hoe en waarom het kon gebeuren. Hij staat stil bij de motieven, de mentaliteit en het niet vervolgen van daders. Limpach rekent overigens nadrukkelijk
een ruime meerderheid van de Indiëveteranen niet tot daders. Die brede en verklarende benadering is nieuw en dat vind ik als historicus belangrijk.’ Valk ziet in geschiedkundig opzicht aan Indonesische kant nog wel iets dat om een oplossing vraagt. ‘Bij gevoelige onderwerpen is er in Indonesië geen vrije geschiedbeoefe- ning zoals die in ons land gebruikelijk is. Wat betreft de dekolonisatie bestaat daar een gesloten en sterk nationalistisch verhaal van helden en schurken. Ook hoor ik geluiden dat men in Indonesië niet zo zit te wachten op het bovenkomen van gewelddadige aspecten van het eigen recente verleden.’
Bezorgd In zijn contacten met individuele veteranen krijgt Valk niet de indruk dat het Indiëonderzoek sterk leeft bij hen. ‘Dat zou je misschien wel verwachten. Misschien komt het omdat de Indiëveteranen inmiddels hoogbejaard zijn en ze in de loop van de decennia al de nodige publicaties en discussies voorbij zagen komen.’ Bij aan Indiëveteranen gelieerde organisaties leeft het onderzoekspro- ject echter wel degelijk en heerst er bezorgdheid. ‘Daar hoor en lees je zorgen over een benadering die geen recht zou doen aan de inzet en offers van de Nederlandse militairen. Zelf ben ik daar niet bang voor vanwege de aanpak van het onderzoek en de kwaliteit van de onderzoekers. Maar als lid van de klankbordgroep is het natuurlijk mijn taak juist ook op dit punt extra scherp te blijven. Daar mag men mij aan houden.’
Historisch onderzoek Frank van Vree is directeur van het NIOD, de instelling die verantwoorde- lijk is voor de coördinatie en program- maleiding van het onderzoek. ‘Dat gebeurt in goede harmonie met onze
partners, het KITLV en het NIMH’, zegt Van Vree (zie kader). Met Loe de Jongs geschiedenis van Nederland in de Tweede Wereldoorlog en de latere rapportage over het drama in Srebrenica heeft het NIOD een traditie als het gaat om werken in een spannende politieke en maatschappe- lijke context. Dat stelt hoge eisen, waarbij Van Vree beklemtoont dat het historisch onderzoek betreft ‘en niet het vellen van allerlei morele oordelen’. Hoe staat het ervoor met het onder- zoeksproject en wordt de deadline van september 2021 gehaald? ‘De eerste deelprojecten zijn afgerond, andere zijn in volle gang. Hij gaat ervan uit dat september 2021 wordt gehaald. ‘Dat moet gewoon, temeer daar het Rijksmuseum in die periode over hetzelfde onderwerp met een grote expositie komt en de NTR nu al werkt aan een serie documentaires die in dezelfde maanden zal worden uitgezonden.’ Van Vree zegt dat de focus van het onderzoek ligt op de dynamiek van het geweld, op de oorlogvoering – ‘dat is onze opdracht’ – en dat het daarbij in eerste instantie gaat om het Nederlandse militaire optreden. ‘Maar dat kun je natuurlijk niet los zien van het grotere geheel en de opeenvolgende fases. De Tweede Wereldoorlog en de Japanse bezetting, het machtsvacuüm na de Japanse overgave en de bloedige bersiapperiode, het oude kolonialisme versus het gevecht om onafhanke- lijkheid. Het is een ingewikkeld beeld met bijvoorbeeld aan Indonesische kant niet alleen de onafhankelijkheids-
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77
