Kennis Klinisch


handelen. Oftewel: de outline en de glazuurdentinegrens van de cariës laesie compleet reinigen en centraal alleen het zacht(st)e weefsel of alleen de biofilm verwijderen waarbij dan centraal carieus geïnfecteerd dentine in situ wordt gelaten. Bij irreversibele pulpitis denken we dat het ontstoken pulpaweefsel op weg is naar pulpadood. De enige manier om een stop in deze cascade van pulpitis via irreversibele pulpitis naar pulpanecrose te krijgen, is om het ontstoken pulpaweefsel te verwijderen, en/maar het reversibel ont- stoken of gezond pulpaweefsel te laten zitten. Dit rest- weefsel heeft immers genoeg herstellend vermogen om te genezen. Bij irreversibele pulpitis is daarom het doel het wegnemen van de prikkel die de pulpitis heeft veroorzaakt en nog onderhoudt, tezamen met wegnemen van het irre- versibel ontstoken pulpaweefsel. Dus door pulpa-invasief te handelen³, 10. Als je dat van tevoren hebt bedacht, weet je dat je dus alle carieuze dentine moet verwijderen: op de outline en de glazuurdentinegrens én centraal. Ook het ontstoken pulpa- weefsel moet dan dus worden verwijderd. Er gaat hoe dan ook bewust geëxponeerd worden. Sterker nog: bij irrever- sibele pulpitis ga je recht op het doel af: het verwijderen van het irreversibel ontstoken pulpaweefsel. De ontstane pulpawond dek je daarna af met een daarvoor geschikt wondverbandmateriaal (een biokeramisch materiaal, zoals MTA of Biodentine) en het element wordt vervolgens voor- zien van een adhesief gelegde restauratie. Bij parodontitis apicalis is er een indicatie voor een wortelkanaalbehandeling. Als er dan ook nog ergens een cariëslaesie zit, reinig je die eerst geheel en is er geen enkele reden om terughoudend te zijn om eventueel exponeren te voorkomen. In dit artikel ga ik hier niet verder op in. De vraag was namelijk: wat te doen als er tijdens het excaveren per ongeluk wordt geëxponeerd. Het verschil in behandeling is dat je bij een reversibele pulpitis níet wil exponeren, maar bij een irreversibele pulpitis of parodontitis apicalis wél.


Y Wat is het plan? Zorg dat je bij je cariësdiagnostiek en indicatiestelling ook meteen pulpadiagnostiek doet. Laat de pulpadiagnostiek niet pas aan de orde komen als je al in de pulpa zit. Dus: voor- denken in plaats van nadenken! De cariëslaesie kun je enigszins beoordelen op een bitewing en dan vooral qua omvang4. Het is natuurlijk een tweedimen- sionale weergave van een driedimensionaal defect, maar het is lange tijd standaard geweest om te zeggen: tussen 1,1 en 0,5 millimeter van de pulpa heb je het nog over reversibele pulpi- tis, is de cariëslaesie de pulpa tot 0,5 mm of minder genaderd, dan moet er sprake zijn van irreversibele pulpitis. Echter, bij sommige diepe laesies waarbij je vanwege de zeer dichte na- bijheid van de pulpa irreversibele pulpitis zou verwachten, kan toch sprake zijn van reversibele pulpitis. En andersom: er kan ook al irreversibele pulpitis optreden bij cariëslaesies die niet zo diep zitten5. De reactie van de pulpa op cariësprocessen hangt af van veel factoren (o.a. de hoeveelheid en virulentie van de bacteriën6). Dus je hebt wel wat aan een foto, maar die foto mag nooit je pulpadiagnostiek bepalen.


Y Doe de pulpadiagnostiek klinisch Mensen die last hebben van een reversibele pulpitis zeggen tijdens de anamnese meestal dat ze geen echte pijnklachten hebben, maar alleen ‘pijntjes’ met koud/warm/zoetigheid. Zo’n pijntje verdwijnt meestal ook meteen na het wegnemen van de prikkel die het pijntje veroorzaakte. Klachten als langdurige pijn na een bepaalde stimulus (koffie/ thee of juist iets kouds of zoets) die na wegnemen daarvan dus nog blijven nazeuren, wijzen niet echt meer op een licht, herstelbaar ontstekinkje in het pulpaweefsel. Als er nog meer opmerkingen in de anamnese naar voren komen dan lijkt de fase van reversibele pulpitis wel echt voorbij7. Bijvoorbeeld: Dspontane pijn; Ddat er af en toe pijnstillers nodig zijn om de pijn te bestrijden of


Ddat er vroeger vooral pijn was met temperatuurwisselingen in de mond en nu niet meer (dat de kies nu juist alleen wat gevoelig is met bijten).


D DECEMBER 2023 NT DENTZ 55


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76  |  Page 77  |  Page 78  |  Page 79  |  Page 80