Kennis Klinisch
Vraag van een collega in de koffiepauze: ‘Wat zou jij doen als je tijdens het excaveren bij diepe cariës de pulpa exponeert? Moet ik afdekken met MTA of meteen de endo starten?’ Herkenbaar? Het is een mooi voorbeeld van pulpofobie, dat veel voorkomt bij cariësbehandelaars. Voor iedereen die aan deze fobie lijdt een casus met uitleg.
TEKST EN BEELD: MARLEEN DE GROOT, TANDARTS EN STAFLID ENDODONTOLOGIE OP HET CENTRUM TANDHEELKUNDE EN MONDZORGKUNDE VAN HET UMC GRONINGEN.
Y O heer, ik exponeer! Als je een (diepe) cariëslaesie gaat reinigen, kun je tijdens grondig excaveren centraal in de pulpa terechtkomen. En als je na exponatie denkt: ‘Wat moet ik nou?’, dan was dat blijkbaar niet een ingecalculeerd onderdeel van de behan- deling. Ik heb inmiddels geleerd dat je beter kunt voor- denken dan nadenken en dat je een plan B in petto moet hebben. Die diepe caviteit was immers al te zien. Om voortaan niet meer zo verrast te worden, adviseer ik collega’s de volgende vragen vooraf te beantwoorden: DWanneer is pulpa exponeren wel en wanneer niet onderdeel van je plan?
DWat voor behandelopties zijn er als je ongepland toch exponeert?
DPulpotomie? Hoevéél pulpa amputeer je?
Y Casus In het voorjaar van 2023 kwam een patiënte bij een collega op het CTM met hevige pijn aan de 27 tijdens het gebruik van vooral koude voedingsmiddelen. Ze beschreef de pijn als scherp, stekend en zo heftig dat haar de tranen in de ogen sprongen als er per ongeluk toch iets langs die 27 kwam. De pijn verdween overigens ook weer snel als de koudeprikkel weg was. Er zat sinds 30 augustus 2022 een tweevlaks (mo)-com- posietrestauratie in die 27. De restauratie reikte tot dicht bij de pulpa en lijkt goed aan te sluiten (zie afbeelding 2). Sinds deze restauratie had de patiënte last van pijn bij eten en drinken van koude spijzen/dranken. Er was geen sprake van spontane pijnklachten. De werkdiagnose: een pijnlijke, reversibele pulpitis van de 27. Op 15 maart 2023 hebben de collega en ik met de patiën- te de situatie en de behandelmogelijkheden besproken. De prikkel die de pijn steeds opnieuw veroorzaakte, was vooral kou. Zolang de patiënte die prikkel vermeed, had ze geen pijn. Er leek klinisch geen (secundaire) cariëslaesie in de 27 te zitten (zie afbeelding 2) en de restauratie zag er klinisch ook best netjes uit. Dus ‘de’ oorzaak van deze pijnlijke reversibele pulpitis was niet eenvoudig weg te nemen. Het kan natuurlijk wel zo zijn dat ondanks dat de restauratie er klinisch en röntgenologisch goed in leek te zitten er toch iets onder of tussen zat, waardoor de pulpa chronisch geïrriteerd cq ontstoken is geraakt. Om dat te kunnen vaststellen, zou de restauratie moeten worden verwijderd. Maar dat zou het laatste duwtje kunnen geven om een pijnlijke reversibele pulpitis te doen overgaan in een pijnlijke irreversibele pulpitis. Een lastige afweging: een middel dat misschien erger is dan de kwaal, waarover we goed moesten nadenken. De patiënte herhaalde wel haar dringende hulpvraag. De pijnklachten waren er immers nog steeds én heftig. We hebben met haar overlegd om met behulp van tijdelijke maatregelen te wachten tot de klachten minder erg zouden worden door de veroorzakende prikkel (koude contacten) te vermijden. Dit met ondersteuning door een aanpassing om temperatuurverschillen enigszins te dempen, zodat
D DECEMBER 2023 NT DENTZ 53
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80
