ZATERDAG 19 JUNI 2010
wetenschap 43 Funderen op turf washeel gewoon
Soms zitten er helemaal geen palen onder een pand.Omdat hetteoud is,of omdat er even geen geld voor was. Een serie over de fundamenten vandestad.
ADTISSINK I
neen vitrine in de werkkamer vanHerman Keijer liggen wat stukjesturf.Zezijn amper een vuist groot en geen stuiver
waard. Maar de funderingsspecia- list vaningenieursbureauFugro koestertzeals schatten. Een collega trof ze ooit aan bij de inspectie vandefunderingvan een pandindeRustenburgerstraat inDe Pijp.Degedroogdeveenblokjesble- kenhet enige fundament te zijn waar het pand op rustte. De oudedijk langs de Amstel,
waar het tegenaan wasgebouwd, wasblijkbaar compact genoegom het huisjemet een verdiepingén een zolder te dragen. De gedroogde blokkenveen spreidden de krach- tennaardezachtegronddaaronder. Op de turfjes warenplankengelegd en daaropkwamen direct de tegels voor de vloer. Hetrariteitenkabinet vanKeijer
bevatmeer vreemde objecten. Ver- molmdepaalresten, palenwaarvan de punt compleet kapot is geslagen en roestigehakkelbouten waarmee heipalen en funderingsbalken wer- den verbonden. De rijkeoogstvan eendertigjarigecarrièreinhet fun- deringsonderzoek. Maar de onooglijketurfjesvormen
de topstukkenuit de verzameling. Ze verwijzennamelijk naar de oer-
vorm vanfunderen: het zogenoem- de funderen op staal. Eenterm die steevast voor veel verwarringzorgt. Bij funderen op staalworden name- lijkgeen heipalen toegepast.Er wordensomseerstbalkenuitgelegd over de grond, of de muren worden onderinwat breder uitgemetseld, maar palenkomen er niet aan te pas.Geen houten, geen betonnen en al helemaalgeen stalen palen. Datkan eigenlijk alleenals zich
aandeoppervlakte stevige, draag- krachtigezandlagen bevinden. In Amsterdamisdatnergenshetgeval.
HuisRustenburgerstraat eeuwengeledenzonder heipalengebouwd
De gebouwendie niettemin ‘op staal’ gefundeerd staan in Amster- dam, zijn meestal heeloud en heb- ben veel zakking ondergaan. Of ze zijn gebouwd op plekken waar de bodemdoor eerderebebouwingal sterk wasverdicht.Keijer kent pan- denaan oudedijken als de War- moesstraat,deNieuwendijk en de PrinsHendrikkade metwelvier ver- diepingendie op die manier stevig staan. Zolangermaar geen ingrij-
pende verbouwingenplaatsvinden. Zelfsnuwordennog weleens
bouwplannenmet funderingen op staalgerealiseerd, meldtRinus Oversteegenvan de Dienst Milieu en Bouwtoezicht vandegemeente. Op IJburg bijvoorbeeld bij de vrije kavels.Eninhet westelijk havenge- bied,waarnetalsopIJburgeenpak- ketopgespoten zandligt. “Maar wijstaan nooit te juichen
als iemand met zo’n funderings- plan komt.Deindiener maakt het zichzelf in de toekomst ergmoeilijk. Latereen verdiepingeropplaatsen of een uitbouw neerzetten, is heel lastig.” “Maar ookdemogelijkheden van
de buren worden beperkt.Want bo- demtrillingenals gevolg vanhei- werkzaamheden in de directeom- gevingkunnen een fundering op staal compleet ondermijnen.” Ook Oversteegenkent de voor-
beelden vanstabieleoude panden in de binnenstad. Maar hijkent ook veel recenterevoorbeelden waar het mindergelukkiguitpakte. Zoals in Tuindorp Oostzaan,waar voor de oorloggoedkope noodwoningen werden neergezet op een plaat on- gewapend beton. Die platen knapten de afgelopen
jarengeregeldwatleiddetotverzak- kingenenscheuren die lastigtere-
InspectievaneenAmsterdamshuisdatisgefundeerdopturf.
pareren waren. “Funderen op staal is echt voorbehoudenaan gebieden met eendraagkrachtige zandlaag aandeoppervlakte,zoals in het oosten vanhet land,” besluit Keijer. Amsterdam is volgens hem toch het
FOTOBRAMBOS
domein vandepalen. Al gaat ook dat niet altijdgoed,zoals blijktuit eenkapotgeslagenendoor bacte- riën opgevreten exemplaren in zijn rariteitenkabinet.
Nevenwinnenprijs met kokospulptoepassing
ONNOSINKE
Mexicotezuiveren. Hetleverde hen de eersteprijs op bij eenmilieuwed- strijd en de bewonderingvan des- kundigen. Oliemaatschappij BP worstelde
T
wekenlangmet de olieramp. Daar lietendetweescholierenzichniet door afschrikken. De vijftienjarige nevenArif Duman (havo 3, Gerrit vanderVeenCollege)enAsimYesil- kanat (havo 2, Comenius Lyceum) hoorden twee maanden geleden vanhet olielek. Ze warenzoonderdeindruk, dat
zesamenmethunhuiswerkbegelei- der,Yunus Konuksever, tweede- jaarsstudent economie aan de VU, besloten eenoplossingtebeden- ken. Metzijn drieën zochten ze op in-
ArifDuman(rechts)enAsimYesilkanat. FOTOJANVANBREDA
ternet informatie over materialen die petroleum kondenabsorberen. “Wehebben houtvezelsenhaar uit- geprobeerd, maar gemalenschillen vankokosnoten blekenhet bestte werken,” verteltArif Duman. “Die kunnen zevenmaal hun eigenge- wichtopnemen.” De drie onderzoekers bedekten een mengsel vanwater en olie met
weeAmsterdamse scholie- renbedachten een methode om het doorolie vervuilde zeewaterindeGolf van
eenlaagkokospulp. Vervolgens scheiddenzedepulp en het meng- selvanwaterenoliemetbehulpvan een pers. “Het mooieisdat je de pulp daarnanog vijfkeer kunt ge- bruiken,” zegtDuman. Meteen zogeheten scheidtrechter
wisten ze de olie vanhet waterte isoleren. “Zo’n trechter is eengla- zen buismet onderineen kraantje. Hetwater is zwaarderenkomt er eerstuit,” legt Duman uit.“Olie is lichter en blijft hangen.” Duman en zijn neefzondenhun
scheiden met behulp vankokos- pulp. “Het lijkt me een geweldig idee als hetwerkt,” zegt hij. Ook Wimvan de Wiel vanShellis niet bekend met de methode. “Al zegt dat natuurlijk niet alles.” Toch is hij te spreken over het idee. “Petje af voor deze scholieren, die zo in- ventief aan de slagzijn geweest op milieugebied.” René Delfos,universitair docent
werktuigbouwkunde aandeTech- nische Universiteit Delft,heeft als enige gehoordvan het concept.
‘Wehebbenhoutvezelsenhaargeprobeerd, maargemalenkokosschillenwerktenhetbest’
idee in voor de Amsterdamse Milieu OlympiadeInespo voor middelbare scholieren. De jury wasonderdeindruken
kende het ideedeeersteprijs toe voorNederlandseinzendingen. Juryvoorzitter Rob vanHattum noemt het eenorigineelenprak- tischplan.“Hetlijkt in elkgevalop beperkteschaal toepasbaar.Boven- dienishet leuk dat ze de actualiteit als aanleidinghebben genomen.” Hoogleraarfysische scheikunde
Albert Philipse vandeUniversiteit Utrechtheeftnognooit gehoordvan de mogelijkheidolie en waterte
Sterker nog, hij gebruiktzelf kokos- pulpomolie in zijnlaboratoriumop te ruimen. “Voor kleine hoeveelhe- den is het handig, maar ik denk niet dat het op groteschaal toepasbaar is.Voor elkvat oliehebjeeenvatko- kospulpnodig. Dan moet je al snel aan tienduizenden tonnen gemalen kokosschillen denken,” zegt hij. VandeWiel wijst ook nogophet
logistiekeprobleem. Hethele pro- ceskost in zijn ogen veel tijd en moeite. “Een groteveegarm, gekop- peldaan eenschip is veel effectie- ver.Dankandeolie in een keerwor- den opgeveegdenopgezogen.”
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76 |
Page 77 |
Page 78 |
Page 79 |
Page 80 |
Page 81 |
Page 82 |
Page 83 |
Page 84 |
Page 85 |
Page 86 |
Page 87 |
Page 88 |
Page 89 |
Page 90 |
Page 91 |
Page 92 |
Page 93 |
Page 94 |
Page 95 |
Page 96 |
Page 97 |
Page 98 |
Page 99 |
Page 100 |
Page 101 |
Page 102 |
Page 103 |
Page 104 |
Page 105 |
Page 106 |
Page 107 |
Page 108 |
Page 109 |
Page 110 |
Page 111 |
Page 112 |
Page 113 |
Page 114 |
Page 115 |
Page 116 |
Page 117 |
Page 118 |
Page 119 |
Page 120 |
Page 121 |
Page 122 |
Page 123 |
Page 124 |
Page 125 |
Page 126 |
Page 127 |
Page 128 |
Page 129 |
Page 130 |
Page 131 |
Page 132 |
Page 133 |
Page 134 |
Page 135 |
Page 136 |
Page 137 |
Page 138 |
Page 139 |
Page 140 |
Page 141 |
Page 142 |
Page 143 |
Page 144 |
Page 145 |
Page 146 |
Page 147 |
Page 148 |
Page 149 |
Page 150 |
Page 151 |
Page 152