Branchenieuws Vier experts uit de industrie over de uitdagingen van de komende jaren De toekomst van de procesin


In het laatste nummer van 2018 blikken we graag vooruit naar de komende jaren. Je kunt vanalles vinden van deze tijd, maar saai is het niet. Big data, klimaat, globalisering: zomaar een paar punten waar we met z’n allen mee bezig zijn. In dit artikel geven vier experts uit de industrie hun visie op de toekomst: vanuit de economie, de arbeidsmarkt, de klimaattafels en de markt van de toeleveranciers.


KLIMAAT EN INDUSTRIE Hans Grünfeld, directeur VEMW


Op het moment van schrijven is de Tweede Kamer inmiddels uit gedebatteerd over het Voorstel op Hoofdlijnen tot het Klimaat- akkoord en is de tweede ronde voor de klimaattafels aangebroken. Vooraf bleek dat er voor de industrie werd ingezet op een behoorlijk forse reductie. Hoe staan we er op dit moment voor? “Ik denk dat voor de industrie uit de eerste debatronde vooral relevant is gebleken dat de Kamer graag een stok achter de deur wil houden voor partijen die niet van plan zijn om hun CO2


-uitstoot te reduceren. Voor het


kwantifi ceren van de prijs van de uitstoot is het ETS-systeem geschikt gebleken, on- danks dat er sceptici zijn die meenden dat de prijs te laag bleef. We zien nu dat de ETS- tarieven behoorlijk zijn gestegen: de prijs is al boven de 20 euro per ton geweest. Het voorstel voor een BTW-achtige constructie is te complex en onuitvoerbaar: daar gaan we dus niet mee verder.”


Je hebt uiteraard geen glazen bol, maar wat denk je dat het klimaatakkoord de komende jaren gaat betekenen voor de industrie? “Eén ding is heel duidelijk. De procesindus- trie zal fors moeten gaan investeren. We hebben het vaak over de energietransitie, maar er zal ook complete industrietransitie plaatsvinden. Sterker nog, zonder een suc- cesvolle industrietransitie zal er ook geen energietransitie kunnen plaatsvinden. Er zal moeten worden geïnvesteerd in elektrifi catie, in andere grondstoff en, in effi ciency, in CCS/CCU, kortom, heel veel zaken die er uiteindelijk toe moeten leiden dat bedrijven anders gaan produceren. Niet alleen de processen veranderen, maar ver- schillende processen van bedrijven waar je nu nog nooit van gehoord hebt, zullen met elkaar moeten worden verweven. Dwars- verbanden dus.”


Die samenwerkingsverbanden zien we nu steeds vaker, maar het lijkt er op dat het vooral om grote bedrijven gaat die grond- stoff en en reststromen uitwisselen. Wat nu als je een klein bedrijf hebt met beperkte investeringsmogelijkheden, maar wél met een hoog energieverbruik: besta je dan nog over tien jaar? “Ja. Kijk, energie-intensieve activiteiten zul- len in de toekomst waarschijnlijk energie- intensief blijven. Dat is simpelweg natuur- kunde. Als je moleculen van elkaar wilt scheiden, kost dat energie. Toch zijn er mogelijkheden om zulke processen ook te verduurzamen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van een andere energiedrager, door processen te veranderen, door meer circulair te werken. Dat kan ook in kleinere bedrijven. Het gaat niet om de energie- intensiteit, maar om CO2


-uitstoot.”


Er wordt de laatste tijd ineens weer over kernenergie gesproken. Kan de industrie daar iets mee? “In de eerste plaats is het belangrijk te beseff en dat op korte termijn kernenergie geen rol kan spelen, simpelweg omdat het bouwen van een centrale een jaar of vijftien kan kosten. Wel is het interessant om te kijken of er voor de periode daarna een rol is weggelegd voor kernenergie, omdat het een interessant alternatief voor wind op zee kan zijn. In de toekomst zullen we met een weersafhankelijke energievoorziening de behoefte krijgen aan fl exibiliteit. Kern- energie zou daar een rol in kunnen spelen, mits je een centrale relatief snel kunt op- en afschakelen. Je moet dan dus denken aan meerdere fl exibele eenheden, niet één grote centrale. Die kleine eenheden bestaan al wel, maar daar is nog weinig marktervaring mee.”


Is het niet aannemelijk dat we binnen vijf- tien jaar een andere energiedrager hebben gevonden, bijvoorbeeld waterstof? “Dat kan, maar dat is niet zeker. Bovendien, het is slim om je kansen te spreiden. Je moet niet alles inzetten op waterstof. Of kern- energie een alternatief is, kun je nu nog niet zeggen, maar je moet het dus ook niet nu al uitsluiten.”


Resumerend, denk je dat industrie met vertrouwen naar de toekomst kan kijken, of moeten ze zich toch achter de oren krab- ben met de op handen zijnde industrie- transitie? “Die transitie gaat absoluut plaatsvinden en dat levert kansen op. De vraag is dus eigenlijk of de industrie die kansen weet te verzilveren. Of dat in Nederland gaat lukken, dat weet ik nog niet.”


Als je moleculen van elkaar wilt scheiden, kost dat energie...


6 | nummer 7 | 2018


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64