Triatleet Maar in de praktijk gebeurt dus vaak het te- genovergestelde: een medewerker probeert zijn werk goed uit te voeren vanuit een oprecht verantwoordelijkheidsgevoel. “Hij schroeft dus dat hek er uit, of klimt er over heen en wordt vervolgens gesanctioneerd voor iets waar hij eigenlijk alleen maar zijn baas mee wilde ‘pleasen’. In plaats van je me- dewerker op z’n falie te geven, kan je jezelf beter afvragen of de veiligheidsmaatregel wel zo slim is. Maar daar houdt niemand zich mee bezig.” “Dit zijn geen uitzonderlijke voorbeelden. Elke machine heeft zijn atleet”, gaat Tour- nois verder. “De mensen die al duizenden uren met een machine hebben gewerkt en dan ineens van de veiligheidskundige die zwembandjes moeten gaan dragen. Zonder uitleg, zonder inspraak.”


AI Een hekwerk, zo meent Tournois, is een re- actief systeem. Het buffert de energie, nadat er iets heeft plaatsgevonden. “Als je er voor zorgt dat die robot geen gekke bewegingen kan maken, heb je dat hek niet nodig, maar werkt een lichtscherm, scanner of camera (een systeem waarbij de robot in een veilige modus gaat, zodra iets of iemand op een bepaalde afstand is genaderd) beter. Je moet je ook realiseren dat moderne robots niet meer dezelfde apparaten zijn als de ro- bots uit de oude wereld. Die laatsten deden uitsluitend wat een computer ze vertelde te doen. Moderne robots nemen zelf be- slissingen op basis van de input uit allerlei sensoren. AI dus.” Maar natuurlijk zijn er ook situaties waar bijvoorbeeld risico’s bestaan dat de robot een plaat staal los kan laten, dan is wellicht een hek de enige oplossing.”


Onderschatten en overschatten Maar de meeste ongevallen gebeuren toch door menselijke fouten en niet zozeer door- dat artificieel intelligente robots een foute inschatting maken? “Dat zeg ik ook niet”, zegt Tournois. “De neiging tot het onder- schatten van gevaren en het overschatten van menselijke capaciteiten komt nu juist tot uitdrukking op het moment dat die me- dewerker over dat hek klimt om even een dingetje te repareren. Dat is hetzelfde dat jij in je auto op een 80 kilometer weg 120 rijdt, omdat je denkt dat die snelheidsbeperking


niet voor jou geldt. Zo gevaarlijk is die weg niet en bovendien kan jij veel beter sturen dan de gemiddelde automobilist. Onder- schatten van de gevaren en overschatten van je eigen kunnen. Net als in die fabriek.”


Op het moment dat die medewerker over het hek is geklommen, valt feitelijk alle bescher- ming weg. “Dat hek is feitelijk een dom en re- actief systeem. Is de medewerker er eenmaal overheen geklommen, is er niets dat hem in de buurt van die robot detecteert. Had je een lichtscherm gebruikt, was die medewerker wél gedetecteerd. Dat is dus een preventief systeem.”


Reactief vs preventief Een simpele oplossing zou dus kunnen zijn om die reactieve maatregelen te vervangen door preventieve maatregelen. “Maar in de veiligheidswereld wordt liever voor een hek dan voor een intelligente oplossing ge- kozen”, weet Tournois. “Men denkt dat zo’n lichtscherm niet werkt, omdat het proces dan elke keer verstoord wordt als er iemand te dichtbij komt. Dat is natuurlijk onzin. Een operator zal nooit zijn eigen proces willen verstoren. Door simpelweg een paar lijnen op de grond te trekken, snapt iedereen al heel snel waar hij wel en niet kan lopen, maar behoudt de operator de autonomie om, als het nodig is, naar de robot toe te lopen om iets aan te passen of te repareren, zonder dat hij gevaar loopt. Het gevolg: een operator die niet gefrustreerd is en wel gemotiveerd is. Kijk, die triatleet in het zwembad had na een paar zinnen uitleg met alle plezier die zwembandjes gedragen, omdat hij had inge- stemd met het feit dat een goed voorbeeld belangrijk is. Na die uitleg had hij zich ineens deelgenoot gevoeld van ‘de goede partij’. Een uitleg van nog geen minuut kan dus een totaal andere uitkomst tot gevolg hebben.”


Compliancy Als het zo simpel is, zou je je kunnen afvra- gen waarom veiligheidsmensen niet die extra minuut besteden aan het uitleggen van een veiligheidsmaatregel. “Het leven wordt steeds complexer”, meent Tournois. “Als je kijkt naar waar een operationeel directeur tegenwoordig rekening mee moet houden, word je daar gek van. Binnen organisaties is het dus niet vreemd dat er een vorm van top- down compliancy geldt: je moet doen wat


In de veiligheidswereld wordt liever voor een hek dan voor een intelligente oplossing gekozen...


36 | nummer 7 | 2018


degene die boven je staat zegt en anders vlieg je er uit. Vergis je niet, in bedrijven van 10.000 man, krijg je ze niet zomaar even om de tafel om de veiligheidsmaatregelen toe te lichten.”


Tool Wat werkt er dan wel? Tournois ontwikkelde een ‘veiligheidsdesign frustratieschaal’, een meetinstrument waarmee de tegenslagen en mate van frustratie als gevolg van de veiligheidsmaatregelen worden geïnven- tariseerd. “De bedoeling is dat je straks met die tool betrouwbaar kunt voorspellen wat de kans is dat een medewerker risicogedrag gaat vertonen. De echte harde cijfers zijn nog niet gevalideerd, dus die kan ik nog niet geven. Wel kan ik zeggen dat we bepaalde


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64