Geschiedenis uniform


31


Militaire uniformen zijn door de tijd heen sterk veranderd. Vroeger hadden soldaten felgekleurde uniformen, behangen met tressen, goudgalon en wuivende pluimen. Niet alleen voor de herkenbaarheid, maar ook om de vijand te imponeren. Tegenwoordig is een ‘battle dress’ vooral onopvallend en functioneel. Tekst Paul van Brakel (conservator NMM)


En toen was er ... het uniform


(tromgeroffel)


Met een uniform ben je voor iedereen herkenbaar. Het is duidelijk dat je een bepaalde taak hebt en het geeft aan waartoe je hoort en welke bevoegdhe- den je hebt. De Romeinen voerden als een van de eersten een standaarduitrusting in voor soldaten. Schilden, zwaarden, speren en de militaire kleding (de tunica) werden uniform. Soldaten waren zo in de chaos van een veldslag beter herkenbaar. Legers in verschillende landen waren vroeger nog niet zo centraal georgani- seerd als tegenwoordig. Zeker in het huidige Nederland, waarin ieder gewest


M


(tegenwoordig als provincie te herken- nen) nog lang apart werd bestuurd. Er werd veel gebruikgemaakt van huur- legers. Dat was geen basis voor een nationaal leger.


Mi-partstijl Tussen 1300 en 1400 droegen militairen broeken in verschillende kleuren: de ene broekspijp in een andere kleur dan de andere (de zogenaamde mi-partstijl). Dat was eigenlijk heel praktisch; je kon hierin de kleurcombinaties weergeven van jouw stad of het hof waarvoor je diende. Deze periode is vooral bekend van de harnassen. Maar die waren duur, bewerkelijk en alleen voor de elite betaalbaar, dus niet voor de manschappen.


Splittenmode Rond 1500 wordt er nog steeds veel gebruikgemaakt van huurlegers, de zogenoemde landsknechten. Het verhaal gaat rond dat de huurlingen bij een overwinning de buitgemaakte


tenten gebruikten om hun eigen kapot- te kleding te verstellen. Het zeil werd in repen gesneden en op hun kleding aangebracht. Dit is het begin van wat de splittenmode wordt genoemd, wat typerend is voor de landsknechten. Een mooi voorbeeld hiervan zien we te- genwoordig nog terug bij de Zwitserse Garde in het Vaticaan. De kleurrijke uniformen bestaan uit verschillende loszittende stroken stof, je kunt er door- heen kijken. Deze Zwitsers, ook zoea- ven genoemd, zijn ooit ingezet om de pauselijk bestuurde gebieden in Italië veilig te stellen. In de huidige tijd heeft de Zwitserse Garde nog steeds de taak om de veiligheid binnen het Vaticaan te waarborgen, al dan niet in het voor ons bekende kleurrijke ceremonieel. Het Nationaal Militair Museum is vrijwel de enige collectie buiten het Vaticaan die een uniform van de Zwitserse Garde in bezit heeft.


checkpoint


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76