54


de bevoorrading verzorgde, of deze kampong Teminaboean, de plek waar de Japanners zich verzameld hadden, wilde bombarderen en beschieten. Kapitein Gillespie, sergeant Brickner, twee specialisten van de Royal Austalian Air Force en twee mannen van het KNIL, de korporaals Soemanti en Marlisse, gingen met tien kano’s op zoek naar de B-25H. Rapmund bleef, te- gen zijn zin, met de overige teamleden achter om een eventuele aanval van de Japanners op te vangen. Dat dit nodig was, bleek een dag later, toen drie kano’s met zo’n 35 Japanse soldaten aan boord bij kampong Baroe aankwamen. Om niet in een onvoorspelbaar vuurgevecht terecht te komen, liet Rapmund de Papoea- roeiers van de kano’s in hun eigen taal (die de Japanners niet verstonden) toeroepen overboord te duiken. Zodra ze dat deden, openden de Amerikanen en KNIL’ers het vuur en doodden zo de meeste Japanners. Vier man werd gevangen genomen en later naar Biak afgevoerd.


Rijsttafel Na een kleine week kwam de groep van Gillespie terug met de bemanning van de B-25H. Behalve een fl inke jaap in Whipland’s been, waren ze er goed aan toe. De mannen hadden onder leiding van boordschutter chief Tantaquidgeon, een volbloed stamhoofd van de Mohegan-indianen, een geïmproviseerd kamp gebouwd. Samen met de crew zakte het team de rivier af. Voordat Barnett, Whipland, Wright en Tantaquidgeon terugvlogen naar Biak, aten ze met hun redders en lokale Papoea’s een rijsttafel. Een groepsfoto met de crew, Gillespie en Rapmund vereeuwigde de bijzondere redding. Het was maar weinig bemanningen in de luchtstrijd boven Nieuw-Guinea ge- geven gered te worden. Ze vonden vaak de dood in de uitgestrekte jungles en gebergte, of in de door haaien en zout-


waterkrokodillen vergeven kustwateren – als ze niet al eerder werden onthoofd door de Japanners. Louis Rapmund zou later naam ma- ken met gewaagde reddingsacties in Nieuw-Guinea. Voor die acties plus de redding van de B-25-bemanning werd hij in april 1945 onderscheiden met de Bronzen Leeuw. In oktober 1945 werd hij vermoord tijdens de bersiapperiode op Java.


In het spoor van Rapmund Een klein team trekt 75 jaar later in het spoor van Rapmund de Kais-rivier op om deze B-25 terug te vinden. Luchtvaarthistorici Fred Pelder en Bas Kreuger, fotograaf en Afghanistan- veteraan kapitein Fred Warmer en de voormalige commando’s Rob Hoogendoorn en Max Ammer van Papua Diving gaan in januari 2019 op pad. Hun boot voorzien van twee 30pk- motoren doet slechts twee dagen over dezelfde tocht waar de Papoea-roeiers twee weken over deden. Onderweg stopt de groep bij de kampongs. In elk dorp worden ze doorverwezen naar het volgende, tot ze kampong Bawane


bereiken waar men weet te vertellen dat hun dorp ooit iets noordelijker lag. Samen met zes Papoea’s varen ze een paar kilometer door en maken een kamp nabij de resten van een dorpje. De volgende dag trekken ze het moeras in. Tot de knieën, soms tot de heupen waden ze door de bagger, geteisterd door muskieten en bloedzuigers. Na uren zich een weg banend hebben ze anderhalve kilometer afgelegd. Maar nog geen zicht op het wrak. Het toestel ligt in een meertje aan de rand van het moeras en is weggezonken en voor het expeditieteam onbereikbaar. Het plan is om in september 2019 terug te keren, nu met extra materiaal en duikuitrus- ting, om zo het wrak aan een onderzoek te onderwerpen. Het vliegtuig is in 75 jaar onberoerd gebleven en ligt geconserveerd in een zoetwatermoeras en moet daardoor nog in een redelijk goede staat verkeren. Na gesprekken met de lokale Papoea’s blijken die op de meegebrachte his- torische foto’s van de bemanning en hun redders uit 1944 het afgebeelde


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76