Onderzeedienst


29


Oud-commandant onderzeeër Henk Stapel


Spioneren in de Koude Oorlog


Na de Koude Oorlog is er steeds meer bekend over de spionageactiviteiten van Nederlandse onderzeeboten. Oud-commandant Henk Stapel: ‘Wij waren in staat om de communicatie van de Sovjetsub Echo II op te vangen.’


Tekst Johan Kroes Illustratie Roelof Wijtsma Fotografi e Mark van der Zouw S


Stapel is zestien als hij weet dat hij onderzeebootcommandant wil worden. Zijn vader is scheepsbouwer en ziet hem liever naar de Technische Universiteit in Delft gaan om in zijn voetsporen te treden, maar Stapel heeft andere interesses. ‘Ik had belangstelling voor oceanografie, maar dat kon je in die tijd alleen maar postdoctoraal studeren’, vertelt hij. ‘Op een gegeven moment nam mijn vader mij mee naar de werf waar twee onderzeeboten werden gebouwd. Daar zag ik ze bezig met het smeden van de drukvaste ringen


voor de Zwaardvis en de Tijgerhaai. Dat was het moment dat ik besloot om bij de Onderzeedienst te gaan. Het was helemaal niet zo’n gebruike- lijke keuze, want de krijgsmacht was niet populair in die tijd. In 1969 ben ik aan het Koninklijk Instituut voor de Marine begonnen.’ Stapel voltooit in 1972 zijn opleiding, het jaar ook dat Hr.Ms. Tijgerhaai en Hr.Ms. Zwaardvis te water worden gelaten. Nederland beschikt dan over een vloot van geavanceerde onder- zeeboten. De nieuwe schepen oefenen regelmatig in het tot zinken brengen van vijandelijke vaartuigen, maar dat behoort dit niet tot hun voornaamste taak. De Koude Oorlog is in volle gang en als lid van de NAVO draagt Nederland zijn steentje bij aan dit militaire bondgenootschap. Met hun grote bereik en geavanceerde detec- tieapparatuur lenen de Nederlandse onderzeeboten zich uitstekend voor verkenningsmissies. Tussen 1965 en 1991 voert de Nederlandse onderzee- vloot regelmatig inlichtingenoperaties uit. De vlooteenheden van de Sovjet-


Tweeduizend ton doof staal knalt door de Middellandse Zee heen


Unie in de Middellandse Zee zijn de belangrijkste doelwitten. Die hebben meerdere ankerplaatsen ingericht langs de Noord-Afrikaanse kust en zouden eventueel een bedreiging voor de Westerse landen kunnen vormen. De dieselelektrisch aange- dreven boten van de Nederlandse marine opereren veel effectiever in ondiep water dan de grote nucleaire onderzeeboten van de Britten en de Amerikanen. Vandaar dat Nederland de taak krijgt toegewezen om deze ankerplaatsen in de gaten te houden.


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46  |  Page 47  |  Page 48  |  Page 49  |  Page 50  |  Page 51  |  Page 52  |  Page 53  |  Page 54  |  Page 55  |  Page 56  |  Page 57  |  Page 58  |  Page 59  |  Page 60  |  Page 61  |  Page 62  |  Page 63  |  Page 64  |  Page 65  |  Page 66  |  Page 67  |  Page 68  |  Page 69  |  Page 70  |  Page 71  |  Page 72  |  Page 73  |  Page 74  |  Page 75  |  Page 76