30
Kat-en-muisspel Een opmerkelijke operatie vindt plaats in 1988. Met Stapel als commandant zet de
Hr.Ms. Zwaardvis op een avond in oktober koers naar het oosten van de Middellandse Zee voor een inlichtingenoperatie. Volgens intel van de inlichtingendienst is er een nucleaire onderzeeboot van de Sovjet- Unie in de buurt. Diezelfde avond komt er een signaal binnen bij de commandocentrale van de Zwaardvis. De aanvalsploeg wordt op post geroepen en ze blijken een Echo II op het spoor te zijn, een ruim 115 meter lange onderzeeboot met twee kern- reactoren aan boord die de boot een topsnelheid van 22 knopen kan geven. Deze Sovjetsub, met dik honderd man aan boord, zit ergens binnen een afstand van 30 zeemijl (55,6 km), een behoorlijke afstand. Aan de hand van diverse peilingen wordt bepaald waar de Echo II ongeveer is en welke richting hij op vaart. Dat is oostwaarts. Stapel stuurt aan op onderscheppings- koers. De Zwaardvis gaat diep en de boot zet aan tot hoge vaart. Het water stroomt langs de sonars van de onderzeeboot die daardoor niks kan horen. Tweeduizend ton doof staal knalt door de Middellandse Zee op weg naar de Echo II. Stapel wil de Sovjetsub tot op honderden meters naderen. Als de vaart wordt verminderd is Echo II weer te horen. Niet één lijntje, maar véél geluiden uit het binnenste van de Echo II. In de commandocentrale van de Zwaardvis weet men dat ze dichtbij zijn. Op 500 tot 800 meter afstand volgt de Zwaardvis de Echo II. Het is doodstil in de Zwaardvis en ademloos wordt in de centrale het gedrag van
de Echo II bestudeerd. Dat gaat lang goed, maar het geluid van de Sovjetonderzeeboot wordt zwakker en zwakker, tot ze de Echo II kwijt zijn. ‘Bovendien raakten onze batterijen leeg, waardoor ik genoodzaakt was om afstand te maken om met de diesels de baterijen op te laden’, zegt Stapel. ‘We vermoedden echter dat de Echo II naar een bepaalde onderzeese berg zou gaan om aan de hand van de ondieptes in de kaart hun positie te kunnen bepalen.’
Ontdekking Na het opladen van de batterijen, duikt de Zwaardvis weer de diepte in en sprint op maximale snelheid richting de onderzeese berg waar de Echo II wordt verwacht. Na aankomst wordt de boot stilgelegd en na een uur verschijnen plotseling een paar puntjes op de beeldkast van de Zwaardvis. De vreugde is groot. Even later arriveert de bijna zesduizend ton zware Sovjetsub nietsvermoedend bij de onderzeese berg. Drie keer raakt de Zwaardvis
OV Henk Stapel ER
Henk Stapel (68) diende van 1969 tot 2005 bij de Koninklijke Marine. Tot 1989 bij de Onderzeedienst. In 1990 werd hij als 1e offi cier op het fregat
Hr.Ms. Pieter Florisz ingezet tijdens de Golfoorlog, na de inval van het Iraakse leger in Koeweit. Die missie leverde hem de veteranenstatus op. Daarna was hij onder andere commandant van het fregat
Hr.Ms. Willem van de Zaan, directeur van een NAVO-analyse- centrum in Engeland en comman- dant van de Nederlands-Belgische Operationele School. Na zijn afscheid werd Stapel directeur van het Nationaal Reddingmuseum in Den Helder.
Page 1 |
Page 2 |
Page 3 |
Page 4 |
Page 5 |
Page 6 |
Page 7 |
Page 8 |
Page 9 |
Page 10 |
Page 11 |
Page 12 |
Page 13 |
Page 14 |
Page 15 |
Page 16 |
Page 17 |
Page 18 |
Page 19 |
Page 20 |
Page 21 |
Page 22 |
Page 23 |
Page 24 |
Page 25 |
Page 26 |
Page 27 |
Page 28 |
Page 29 |
Page 30 |
Page 31 |
Page 32 |
Page 33 |
Page 34 |
Page 35 |
Page 36 |
Page 37 |
Page 38 |
Page 39 |
Page 40 |
Page 41 |
Page 42 |
Page 43 |
Page 44 |
Page 45 |
Page 46 |
Page 47 |
Page 48 |
Page 49 |
Page 50 |
Page 51 |
Page 52 |
Page 53 |
Page 54 |
Page 55 |
Page 56 |
Page 57 |
Page 58 |
Page 59 |
Page 60 |
Page 61 |
Page 62 |
Page 63 |
Page 64 |
Page 65 |
Page 66 |
Page 67 |
Page 68 |
Page 69 |
Page 70 |
Page 71 |
Page 72 |
Page 73 |
Page 74 |
Page 75 |
Page 76
