SANDER DUIVESTEIN - SOGETI


Fake New World De foto van een zwart gat. Het is een


van de meest iconische beelden uit 2019. Nooit eerder zijn wetenschappers erin geslaagd om dit beeld vast te leggen. Bij het zien van de foto realiseren de meeste mensen zich niet hoe het beeld tot stand is gekomen. De foto is in een compositie die gesynthetiseerd is uit verschillende informatiebronnen. In april 2017 stemden acht ruimteobservatoria, verspreid over de hele wereld, hun radiotelescopen vijf dagen lang met behulp van een atoomklok op elkaar af. Tezamen vormden zij de Event Horizon Telescope (EHT), een virtuele supertelescoop ter grootte van de aarde. Gedurende die dagen werd de EHT gericht op het centrum van sterrenstelsel Messier 87 (M87). Op een afstand van 55 miljoen lichtjaar van de aarde bevindt zich daar een zwart gat dat circa 6,5 miljard keer zo zwaar is als onze zon. Zo wisten de wetenschappers vele


petabytes aan gegevens te verzamelen van de waarnemingshorizon van het zwarte gat. De gebruikte sensoren detecteren alleen radiogolven, die voor het menselijk oog niet waarneembaar zijn. De elektromagnetische informatie moest vervolgens worden omgezet in digitale informatie, alvorens deze gebruikt kon worden om met behulp van kunstmatige intelligentie (KI) een .jpeg te genereren. Het totale proces nam twee jaar aan computertijd in beslag waarbij wereldwijd 347 wetenschappers betrokken waren. Het hele project kostte zo’n 44 miljoen euro.


De foto is een belangrijke mijlpaal voor de wetenschap. Het gerenommeerde wetenschapsblad Science riep de foto zelfs uit tot ‘doorbraak van het jaar’. “Je kunt dit vergelijken met de maanlanding of de ontdekkingsreis van Columbus:


voor het eerst zien we een nieuwe wereld, eentje die totaal anders is dan wat we gewend zijn”, zei een van de bedenkers van het project, hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica Heino Falcke van de Radboud Universiteit Nijmegen. “Tot nu toe was dit alles maar fantasie of wiskundige verbeelding. Nu wordt het echt.”


Vierde mediarevolutie De foto is niet alleen een doorbraak


voor de sterrenkunde, het markeert ook het beginpunt van een nieuw soort media, zogeheten ‘synthetische media’. Dit zijn door kunstmatige intelligentie gemanipuleerde of gecreëerde media zoals afbeeldingen, geluid, tekst, video en virtuele ervaringen1


of een


combinatie van gesynthetiseerde stukjes informatie om een informatief artefact te produceren.


De wijze waarop we elkaar eeuwenlang verhalen vertellen en met elkaar delen, is dankzij de introductie van steeds nieuwe technologie voortdurend in beweging. Naast de analoge (zetletters en boekdrukpers), de elektronische (radio en televisie) en de digitale (web


imprintant 23


>


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32