929 | WEEK 4-5 22 JANUARI 2020


ZORGELIJKE VOORUITZICHTEN VAN ONDERZOEKSBUREAU PANTEIA ‘Onzekere tijden voor de binnenvaart in het verschiet’


ZOETERMEER Qua ladingvolumes is 2019 een goed jaar geweest voor de binnenvaart. Het vervoerd volume komt uit op 324 miljoen ton, 13 miljoen ton hoger (+4,0 procent) dan in 2018. Onderzoeksbureau Panteia voorziet in 2020 evenwel een kleine daling, met op de lan- ge termijn een zeer beperkte groei naar 329 miljoen ton in 2024.


Het groeicijfer van 2019 is bepaald niet maat- gevend; dat komt vooral voort uit marktherstel na een jaar van langdurige lage waterstanden. De korte en middellange termijn-vooruitzich- ten voor de binnenvaart zijn zelfs zorgelijk, stelt Panteia. “De stikstofcrisis vermindert het aantal bouwstoffen en veevoeders dat door de binnen- vaart vervoerd moet worden: de bouwstoffen zullen zich herstellen, maar dat geldt waar- schijnlijk niet voor veevoerders.


In Duitsland worden er meer kolencentrales ge- sloten, waardoor het volume aan kolen dat door de binnenvaart vervoerd moet worden met 18 procent afneemt. Als de lange periodes met lage waterstanden terug blijven komen, zal dat een blijvend drukkend effect geven op het aandeel van de binnenvaart. Panteia verwacht voor 2020 een volume van 321 miljoen ton. Dat betekent een afname van 1,1 procent ten opzichte van dit jaar, en op de langere termijn een zeer beperkte groei naar 329 miljoen ton in 2024.


Opvallend is dat in de eerste maanden van het hersteljaar het internationale containerver- voer achtergebleven is. Hierbij is de drempel om van andere modaliteiten gebruik te maken laag. Panteia voorziet bij frequentere laagwa- terperioden ook verschuivingseffecten van an- dere ladingsoorten, zoals chemicaliën en half- fabrikaten. Onderzoeker Wouter van der Geest: “De binnenvaart dient met schepen te komen die zelfs bij extreem lage waterstanden nog


vervoerszekerheid kunnen bieden, om dit drei- gende ladingverlies tegen te gaan”.


Droge lading Het droge-ladingvervoer in de binnenvaart zal de komende jaren maar zeer beperkt groeien, zo is de verwachting. Het volume ontwikkelt zich van 218 miljoen ton in 2019 naar 223 mil- joen ton in 2023 (+2,3 procent). Op korte termijn is er zelfs een daling van het volume waarneem- baar, vooral als gevolg van de stikstofcrisis.


Panteia voorziet de volgende ontwikkelingen voor de belangrijkste ladingsoorten: Het kolenvervoer van en naar Duitsland neemt sterk af tussen nu en 2024 (-16 procent). Dat is het gevolg van het sluiten van enkele grote ko- lencentrales. Het komend jaar zal er bijvoor- beeld geen steenkolenvervoer meer plaatsvin- den naar de energiecentrale in Werne. Daarmee verliest de binnenvaart ongeveer 700.000 ton aan kolenvolume. Ook wordt het zogenoemde Koleneiland in Duisburg omgebouwd tot een tri- modale containerterminal.


De PFAS- en stikstofcrisis hebben een forse im- pact op het bouwmaterialenvolume dat door de binnenvaart vervoerd gaat worden. Dat zal voor- al impact gaan hebben in de jaren 2020 en 2021. Voor komend jaar verwacht Panteia dat het bouwmaterialenvolume in de binnenvaart te- rugloopt met 5 procent en daarna stabiel blijſt. Na 2021 vindt beperkt marktherstel plaats.


PLAN DE KAMPANJE


BVB brengt nieuwe factsheets uit Vanaf deze week heeſt het BVB haar as- sortiment uitgebreid met vier nieuwe fact- sheets. Deze vervangen de uitgave Waardevol Transport, die het BVB jarenlang heeſt uit- gegeven maar te kostbaar is geworden. Bovendien zijn de meeste cijfers nu online ontsloten op www.binnenvaartcijfers.nl Maar omdat het soms toch goed en handig is iets tastbaars achter te kunnen laten, zoals aan politici of verladers na een bezoek, heeſt het BVB vier factsheets uitgebracht met elk een ander thema: Vervoer, Vloot, Vaarwegen en Vervoer. De factsheets zijn als download te vinden op de website www.bureauvoorlich- tingbinnenvaart.nl of op te vragen.


Onderzoek restafvalstromen over water Het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat zou graag zien dat er meer afval over water wordt vervoerd. Zij hebben in 2019 het BVB gevraagd om te inventariseren welke huishou- delijke restafvalstromen van gemeenten hier- voor in aanmerking komen. Hieruit bleek dat er zes trajecten vanuit Zuid-Holland, Noord- Brabant en Limburg zijn die interessant lijken voor modal shiſt. Echter, uit gesprekken kwam ook naar voren dat er nogal wat partijen (sta- keholders) betrokken zijn om zo’n eventuele modal shiſt te realiseren. Betrokken partijen zijn de gemeenten, de afvalinzamelbedrijven, de afvalverwerkers en allerlei samenwerkings- verbanden. Daarom heeſt het BVB voor het Ministerie en de Topsector Logistiek in kaart gebracht welke overwegingen de betrokkenen hebben om dit afval via het water te gaan ver- voeren en wat ervoor nodig is om dit te reali- seren. De rapportage hiervan is voor de kerst- periode opgeleverd.


Kort samengevat vinden de partijen een duur- zame vervoerswijze erg belangrijk. Maar, men wil er (nog) niet extra voor betalen. De vraag is dan ook hoe binnenvaart ingezet kan wor- den in de logistieke afvalketen, zonder dat dit duurder gaat uitvallen. Hiervoor zijn een aantal denkrichtingen aangegeven. Denk bijvoorbeeld aan het anders inrichten van de transportketen, door bijvoorbeeld de afval overslagstations te verplaatsen naar een havenlocatie. Dit scheelt veel voortransport. Daarnaast zou de binnen- vaartpendel ook opengesteld moeten worden voor vervoerders van bedrijfsafval, om zo meer volume te realiseren. Het is ook belangrijk dat er wordt nagedacht over een slimme wijze van financiering van de benodigde investeringen, bijvoorbeeld in kadefaciliteiten, maar ook in af- valcontainers. Deze zouden ook makkelijk uit- wisselbaar moeten zijn met andere gemeenten.


Al met al lijkt een provinciale of landelijke aan- pak noodzakelijk om meer afval over water te vervoeren, hetgeen nu (nog) niet gebeurt. Nu zijn individuele gemeenten of samenwerkings- verbanden tussen gemeenten aan zet. Het BVB houdt zich aanbevolen een rol te spelen in de verdere uitwerking, mocht dit de wens zijn.


Jongerenwerving Aankomende tijd staan er diverse evenementen op de planning om de binnenvaart weer onder de aandacht te brengen bij aanstormend talent voor de binnenvaart. Op de diverse nautische opleidingen vinden weer de open dagen plaats. In Vlissingen zal de VR-bril van het BVB ingezet worden, alsmede voorlichtingsmateriaal. Op de andere scholen, zoals IJmuiden en Harlingen, heeſt het BVB diverse folder- en postermateri- aal beschikbaar gesteld om de bezoekers meer


Bureau Voorlichting Binnenvaart • Tel: 010 - 4 12 91 51 • Vasteland 78, 3011 BN Rotterdam www.bureauvoorlichtingbinnenvaart.nl • info@bureauvoorlichtingbinnenvaart.nl


mee te geven over de binnenvaart. Tot slot staat op 10 februari het On Stage Beroepenfeest Alblasserwaard op de planning in Sliedrecht. Het BVB zal hierbij aanwezig zijn met het beroep


‘matroos/kapitein in de binnenvaart’. Dit jaar staat het BVB bij nog drie beroepenfeesten om een beroep in de binnenvaart onder de aan- dacht te brengen.


In het agribulk-segment zijn de vooruitzichten eveneens somber. De fosfaatregelgeving zette al druk op de veestapel en die wordt op langere termijn verder versterkt door de stikstofmaatre- gelen. De onderzoekers verwachten dat het vo- lume aan veevoeders tussen 2019 en 2024 met 7 procent afneemt: “Hierbij vindt de daling en- kel plaats in het binnenlandse vervoer; wij ver- wachten een beperkte toename van het vervoer van veevoeders naar België en Duitsland”.


Containers Tegenover de dalingen in de veevoederindustrie staan stijgingen van het containervervoer. Het groeipad is echter minder steil dan voorgaande jaren. Het netwerk van inland terminals is min of meer voltooid – enkel in Deventer wordt nog een terminal ontwikkeld – en dat beperkt de ex- tra impulsen.


De groei van de wereldhandel lijkt zich maar beperkt te vertalen in meer volume voor de binnenvaart: het wegvervoer groeit harder. Desondanks neemt het volume aan containers via de binnenvaart naar verwachting toe met 16 procent in de komende vijf jaar.


Een andere opvallende constatering is dat de vervoersprestatie van de binnenvaart naar 2024 toe slechts met 0,1 procent toeneemt, en zelfs met 1,3 procent afneemt in het komende jaar. Dat komt doordat vooral het vervoer over lan- gere afstanden terugloopt in volume. Hierbij


gaat het met name om het kolenvervoer naar Duitsland en het vervoer van bouwmaterialen over de rivieren naar de Randstad. Tot slot valt ook op dat kleine schepen markt- aandeel blijven verliezen. Dit is een langjari- ge trend die zich komende jaren versterkt gaat doorzetten. Kleinere schepen worden extra zwaar getroffen door afnemende volumes in de bouwmaterialen- en agribulkmarkt, terwijl daar geen groeisegment als het containervervoer tegenover gezet kan worden. In totaal leveren kleinere schepen richting 2024 negen procent van het volume in, terwijl bij de grotere sche- pen een volumegroei van 11 procent verwacht wordt.


Meer chemie Voor de tankvaartsector wordt op de lange ter- mijn geen grote ladinggroei voorzien: “Het volu- me in 2019 zal naar verwachting 106 miljoen ton aan vloeibare bulk bevatten; dit stijgt komend jaar naar 107 miljoen en vervolgens in 2021 naar 109 miljoen. Daarna zet een daling in naar uit- eindelijk weer 106 miljoen ton in 2024”. De drijfveren achter deze ontwikkeling zijn de energietransitie in de mobiliteitssector, waar een toenemend aantal elektrische voertuigen verwacht wordt - ten koste van voertuigen op benzine en diesel. “Anderzijds zien we wel groei in het vervoer van chemische producten per schip. Grosse modo geldt dat het verlies aan mi- nerale producten gecompenseerd wordt door een groei van chemicaliën”. Opvallend is boven- dien dat er weliswaar geen volumegroei ver- wacht wordt (-0,1 procent), maar wel een groei van de vervoersprestatie (+0,7 procent). Dat be- tekent dat tankschepen gemiddeld langere af- standen gaan afleggen.


Het binnenvaartonderzoek van Panteia is gefi- nancierd door de Topsector Logistiek en het mi- nisterie van Infrastructuur en Waterstaat.


11


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34