919 | WEEK 36-37 04 SEPTEMBER 2019


DUITSE BINNENVAART HALF ZO DUUR ALS TRUCKTRANSPORT


Vervoer kost meer dan de gebruiker betaalt


DÜSSELDORF Eind augustus zorgde een rap- port over maatschappelijke kosten die in Duitsland aan transport zijn verbonden voor consternatie. Zogenoemde ‘externe kos- ten’ zijn kosten die de gebruiker niet di- rect voor zijn rekening neemt, zoals ge- koppeld aan milieuschade, ongevallen en gezondheidsrisico.


JUDITH STALPERS


Het personenvervoer, en dan vooral de perso- nenwagen, veroorzaakt het leeuwendeel (94,5 procent) van de totale ‘onzichtbare’ kosten van 149 miljard euro op jaarbasis. Binnen de sector goederenverkeer worden weg-, spoor- en binnenvaartverkeersdragers met elkaar vergeleken. Het wegtransport heeſt met 4,46 cent per tonkilometer (tkm) dubbel zo hoge externe kosten als de binnenvaart (2,19 cent per tkm). Het best scoort het goederenvervoer over het spoor met 2,04 cent per tkm. Het rapport zorgde in Duitsland voor veel me- dia-aandacht. Want in alle discussies rond mi- lieuvervuiling, mobiliteit en kostenplaatjes verwijst men wel naar verborgen kosten. Maar welke kosten zijn dat nu precies; hoe worden ze berekend; en bovenal, wie draait dan wel voor die kosten op? Daarover geeſt dit rapport uitsluitsel voor de Duitse markt. Het beslaat de cijfers over het jaar 2017. Het is opgesteld door het Zwitserse onderzoekbureau Infras uit Zürich in opdracht van de Allianz pro Schiene, de belangenorga- nisatie voor het spoor in Duitsland. De inhoud van de analyses vatten de onderzoekers in vier grafiekjes samen. Er worden standaards en meetmethoden gebruikt die door de EU en het Duitse ministerie van milieu zijn gedefinieerd. Zie voor details het originele rapport dat via de link onderaan is in te zien. Om te beginnen het totale plaatje. De totale externe kosten van verkeer zijn berekend op 149 miljard euro waarvan 141 miljard door het wegtransport wordt veroorzaakt. (zie staat- je). Het spoor heeſt verborgen kosten van 5,7 miljard euro, binnenlands luchtverkeer 1,3


miljard euro en de binnenvaart 1,1 miljard euro.


‘Schokkend’ Een tweede taartgrafiek laat zien welke cate- gorieën de meeste kosten veroorzaken. En dat is met 41 procent ver bovenaan de kosten die uit verkeersongelukken ontstaan. Dit was het gegeven dat een schokeffect in Duitsland had. Want ineens kon iedereen zien dat niet de ver- oorzaker betaalt, maar dat iedere burger voor een groot deel meedeelt in de kosten via zijn premiebijdrage aan de zorgverzekeraar. Het zijn namelijk de zorgverzekeraars die deze pakweg 60 miljard euro dragen aan zieken- huiskosten e.d. De premiebetalers dekken de gevolgen van het – meestal onverantwoor- delijk – gedrag (vermoeidheid, te hard rijden, rechts inhalen) van chauffeurs. De andere ca- tegorieën als klimaat, secondaire processen, of natuur en landschap zijn kosten die ofwel via belastinggeld worden gedekt, of (denk aan ziektekosten vanwege luchtvervuiling) ook via de zorgverzekeraar. Om hoeveel geld gaat het dan per verkeers- modaliteit? Hier scheiden de analisten het verkeer in personen- en goederenverkeer. Dan rekenen ze om hoe hoog de externe kos- ten per personenkilometer (pkm) of tonnen- kilometer (tkm) zijn. Daaruit blijkt dat in het personenverkeer reizen met het vliegtuig (op binnenlandse vluchten) veruit de hoogste ex- terne kosten heeſt, met 12,77 eurocent per pkm. Daarop volgen de auto (10,8 c/pkm) en de trein (3,2 c/pkm). De bus is de gunstigste fi- nanciële variant met 2,97 c/pkm).


Kosten binnenvaart Het meest interessant is te weten hoe het transport per binnenschip scoort in vergelij- king met zijn concurrenten op de weg en op het spoor. Relatief goed, maar het spoor pres- teert iets beter. Het spoor kost 2,04 c/tkm, ter- wijl de binnenvaart net iets meer kost, name- lijk 2,19 c/tkm. De truck ligt met 4,46 c/tkm dubbel zo hoog. Vergelijken we spoor en binnenvaart naar


Terug van vakantie Zo, terug van vakantie. En we zijn weer afge- koeld. Nog leuke dingen gedaan of meege- maakt? Niet zomaar opper ik deze vraag hier. Want eigenlijk heb ik zelf als anekdote wel wat reuring meegemaakt in een Egyptisch haventje aan de Rode Zee. Daarbij had ons - door de stormachtige wind - afgedreven houten charterschip met duikende passa- giers en draaiende schroef de meertouwen van twee andere schepen stukgevaren. Het had zo mooi moeten gaan, naar de vaste lig- plaats aan een touwtje voorop en achteruit ‘inparkeren’.


Het tumultueuze doorsnijden van de meer- lijnen ging uiteraard helemaal per ongeluk, maar het was alsof er daarmee iets ontplof- te in de hoofden en harten van alle betrok- ken kapiteins uit de buurt. Die anders zo stoïcijns ogende gezagvoerders op leeſtijd hingen ineens wild roepend en gebarend uit hun stuurhutten. Eigenlijk raakte de hele ha- venbevolking meteen in rep en roer. Jonge


bemanningsleden van diverse schepen start- ten de motoren, wierpen allerlei hulptouwen uit, hielden de toch wel forse schepen met mankracht in bedwang of sprongen pardoes het water in, om te redden wat er te redden viel.


Aan de wal verscheen ook de eigenlijke kapi- tein van ons schip, die zich met een roeiboot- je aan boord vervoegde. Want achteraf bleef bij ons niet een vaste stuurman, maar een bij- geschoolde kok aan het roer te staan. Die was ook ineens helemaal verdwenen, toen de ka- pitein eenmaal het roer overnam en alsnog een geslaagde draai- en afmeermanoeuvre ondernam. En het bleef zeker ook die avond nog lang onrustig in de hoofden en harten van de kapiteins. Maar de dag erna stond onze verdwenen kok alweer aan het stuur- wiel, op gehoorafstand bijgestaan door de eigenlijke kapitein. De wind was gaan liggen alsof er niets gebeurd was. Mooi om te zien dat vertrouwen iets is dat niet ineens hoeſt te zijn verdwenen.


7


kostencategorieën, dan zijn er wel grote ver- schillen. Het lawaai en de schade aan natuur en landschap zijn op het spoor de grote exter- ne kostenposten. Bij de binnenvaart zijn dat de klimaatschaden (emissies) en luchtvervui- lers (fijnstof). Beide verkeersmiddelen (trein en schip) scoren extreem laag qua ongevallen. Dat is natuurlijk een gevolg van het geringe aantal passagiers dat bij een goederenongeval op het spoor of op het water betrokken is. Alle drie de verkeersmiddelen (truck, trein en schip) hebben een – bijna even – grote kos- tenpost wat betreſt de secondaire proceskos- ten (externe kosten verbonden aan gebruik- te energiebron, productie van voertuig en infrastructuur). De vergelijkingen maken duidelijk welk ver- keersmiddel in welke categorie zijn hoogste externe kosten heeſt. Daaruit valt de conclusie te trekken waar die sector het grootste resul- taat voor verbetering kan halen. De binnen- vaart heeſt in het totale plaatje een kleine voe- tafdruk (0,8 procent). Kijk je binnen de sector,


dan zijn vrijwel alle externe kosten toe te wij- zen aan het gebruik van fossiele brandstoffen, zowel primair op het schip als in de secondaire procesdelen.


Externe kosten in de EU In juni dit jaar verscheen een vergelijkbaar onderzoek over alle EU-staten, in opdracht van het directoraat-generaal voor mobili- teit en transport (DG Move) van de Europese Commissie. Het onderzoek stond onder lei- ding van onderzoekbureau CE Delſt in nauwe samenwerking met het Zwitserse Infras en het Britse Ricardo-AEA. Hieruit is een handboek ontstaan met een gedetailleerde analyse van de kosten per verkeersmodus en per land.





Lezers van de e-paper vinden hier de link naar het originele rapport.


Veth Propulsion is de thrusterleverancier die al decennia lang garant staat voor kwaliteit, service en innovatie. Uw vaarprofiel en specifieke wensen zijn uitgangspunt voor onze totaaloplossingen op het gebied van roerpropellers, boegschroeven, dieselmotoren en generatorsets. Samen bouwen, geïnspireerd door water, geïnspireerd door u.


360o VETH_Adv Scheepvaartkrant 260x94 (Apr16).indd 1


www.veth.net P.O. Box 53 | 3350 AB Papendrecht | The Netherlands | T +3178 615 22 66 | E info@veth.net 14-04-16 11:13


THE POWER TO TURN YOUR WORLD


AVERECHTS


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46