919 | WEEK 36-37 04 SEPTEMBER 2019


EX-BOOTVLUCHTELINGEN VERTELLEN AAN BOORD HUN VERHAAL ‘Ik kon sterven, maar ook een toekomst krijgen’


AMSTERDAM Rederij Lampedusa is een bij- zonder Amsterdams rondvaartbedrijf, dat werkt met voormalige bootvluchtelingen en vaart ook zelf met vluchtelingenboten. Hier het verhaal van Moe Al-Masri, een van de schippers.


HEERE HEERESMA JR.


Moe Al-Masri (1991) kwam in 2015 als Syrische vluchteling naar Nederland en werkt als schipper en verhalenverteller bij Rederij Lampedusa, die met rondvaarten het ver- haal van de immigratiegolf in Amsterdam wil vertellen. De vloot bestaat uit drie vluch- telingenboten die van het Italiaanse eiland Lampedusa zijn gehaald.


Moe, die een opleiding business administration in hospitality management volgt, leerde varen op een van de boten van Rederij Lampedusa, de Hedir, een blauw geschilderd bootje van maar 6,5 meter. “De schipper van wie ik leer- de varen, liet het je zoveel mogelijk zelf uitzoe- ken. Als je blauwe verf aan de bruggen ziet, dan komt die van mij”. Moe’s enige nautische erva- ring was de overtocht op een overvolle rubber- boot van Turkije naar Lesbos. In 2011 brak in Syrië de volksopstand tegen de dictatoriale president Bashir Al-Assad uit. Als 19-jarige jongen in Damascus dreigde Moe voor het leger van Assad te worden opgeroepen. “Ik wilde niet vechten voor iemand als Assad. Voor niemand, trouwens. Ik ben een pacifist. Daarbij is mijn familie soennitisch en dat be- tekende dat ik naar het front zou worden ge- stuurd. Ik had twee opties: andere mensen do- den - en dat wilde ik absoluut niet - of gedood worden. En dat wilde ik ook niet”. Een derde optie was vluchten, en in 2012 vluchtte Moe dan ook naar Libanon. Zijn fami- lie kwam hem achterna, maar in Libanon voel- den ze zich niet veilig voor de sji’itische mili- tie Hezbollah, bondgenoot van Assad. In 2013 trokken ze door naar Jordanië. Daar wachtte Moe een leven van nietsdoen: “We hadden geen rechten in Jordanië en konden elk mo- ment naar Syrië worden uitgezet. Ik kon niet werken of studeren, voelde me nutteloos”.


Grachten Moe raakte in een depressie, at amper meer met zijn familie en zat op zijn kamertje films te kijken. “Op zich goed, want zo verbeterde mijn Engels”. In 2015 besloot hij naar Europa te vluchten en asiel aan te vragen. Wat betekende Europa voor hem? “Amsterdam! Op mijn vijfde zag ik een film, Hammam in Amsterdam. Een Egyptische co- medy over een Arabische jongen die bij zijn


oom in Amsterdam gaat wonen. De meeste in- druk maakten de grachten van Amsterdam. Door Damascus loopt de rivier Barada, maar ik heb er nooit water doorheen zien stromen”. Voor Moe werd Amsterdam synoniem met de Westerse wereld. “Als iemand Kopenhagen, Berlijn, Washington of Oostenrijk zei, zag ik beelden van Amsterdam uit die film”. De eni- ge manier om Europa te bereiken, was vanaf Turkije naar een van de Griekse eilanden te va- ren. Dat betekende mensensmokkelaars beta- len en een gevaarlijke oversteek maken in een klein bootje. Was dat niet onverantwoordelijk? “Het meest verantwoordelijke wat ik kon doen, was onvoorzichtig zijn met mijn leven. Ik was mijn land en mijn volk al kwijt, ik had niks meer te verliezen. Ik moest onvoorzichtig zijn om een toekomst te hebben. Ik kon ster- ven, maar ook een toekomst krijgen”.


Rubberboot Moe vloog van Jordanië naar Istanboel en toog naar de kustplaats Izmir. Op het centra- le Basmanehplein hoefde hij alleen maar zijn hand op te steken om met mensensmokke- laars in contact te komen. Er bleek een geolied systeem te bestaan, met zelfs een soort ‘niet goed, geld terug’-garantie. De overtocht naar Lesbos kostte 1100 dollar en 50 lira voor het bemiddelende kantoortje.


Drie dagen later, op 25 juli 2015, ging hij met 87 andere vluchtelingen, onder wie elf kinde- ren, aan boord van een kleine rubberboot met buitenboordmotor. De volwassenen zaten op de rubberen rand, één been buiten-, één been binnenboord. Kinderen en bejaarden zaten in het midden. Sommigen droegen een red- dingsvest van 80 dollar, die van Moe kostte er vijf. Eén van de vluchtelingen zou de boot be- sturen. Omdat die bij aanhouding als men- sensmokkelaar zou worden vervolgd, hoefde hij de echte smokkelaars maar 300 dollar te betalen.


Bij maanlicht, windstil weer en een kalme zee werd de Turkse kust verlaten. Het doel was het rode licht op de verkeerstoren van het vliegveld van Mitilini. Doordat de boot achter- over helde, kon de schipper het licht niet zien. Opvarenden riepen koersaanwijzingen, maar de schipper kon nauwelijks zijn koers houden. Iets naar rechts was een volle cirkel rechtsom, links idem dito. Het lawaai van de motor en het geschreeuw werden hem teveel.


Gashendel Toen ze een flink eind uit de kust waren viel


15


Moe op de Alhadj Djumaa, een van de drie boten van Rederij Lampedusa. “Als je blauwe verf aan de bruggen ziet, dan komt die van mij”.


hij flauw en de motor, omdat hij de gashen- del had losgelaten, stil. Paniek. Vrouwen die koranverzen begonnen te jammeren. “We ga- ven hem water, deden stukjes koek onder zijn tong, omdat we aan suikerziekte dachten”, vertelt Moe. Het startkoord van de motor zat vast en niemand wist hoe een buitenboord- motor werkte. De radiostilte werd verbro- ken en de smokkelaars werden gebeld. Die hadden geen beter advies dan hard aan het koord trekken. “Gelukkig was er een jongen aan boord uit noordoost-Syrië, waar ze nog veel elektriciteit met generators opwekken. Hij is in zee gesprongen en naar de achterkant gezwommen en heeſt het startkoord losge- kregen”. Een man uit de Syrische kustplaats Latakia bood zich als nieuwe schipper aan, op voorwaarde dat niemand aan de autoritei- ten zou vertellen dat hij de schipper was. Er voltrok zich een scène uit de film Spartacus.


Foto Heere Heeresma jr.


‘Ik ben de schipper!’ riep iemand. ‘Ik ben de schipper!’ riep een ander. Tegen het ochtendkrieken kwam de kust van Lesbos in zicht. “Het eerste wat we zagen, was een oranje vlek op de gele rotsen: een red- dingsvest. We waren zó gelukkig”. Toen viel de motor opnieuw uit; de brandstof was op. Opeens verscheen een klein bootje met een plaatselijke Griek. Hij wilde de buitenboord- motor hebben en bood in ruil wat brandstof aan om de kust te bereiken. Even later stond Moe op Europese grond. “De jongen die de motor had gerepareerd, sneed met een mes meteen de boot kapot, an- ders kon de Griekse politie ons terugslepen naar Turkse wateren”. De eerste etappe naar Amsterdam – of Mokum, zoals Moe nu al zegt – zat erop.


www.rederijlampedusa.nl


Rotterdamse straatvoetballer opent 42ste


ROTTERDAM Op vrijdag 6 september gaan de Wereldhavendagen van start. De offici- ele opening van het grootste jaarlijkse ma- ritieme evenement van Nederland vindt plaats op vrijdagochtend om 10.00 uur op de Wilhelminakade, pal naast het World Port Center. De openingsceremonie wordt verzorgd door de beroemdste Rotterdamse straatvoetballer, balvirtuoos en YouTube- persoonlijkheid Souffiane Touzani.


Het thema van de 42ste editie van de Wereldhavendagen is ‘MariTeam’, en dus staat ook de opening in het teken van team- work. Onder aanvoering van Touzani’s straatvoetbalteam ‘Los Barrenderos’ zullen drie teams, afkomstig van drie Rotterdamse middelbare scholen, zo goed mogelijk een maritieme quiz met vragen en uitdagingen


Wereldhavendagen


moeten volbrengen. De vragen worden ge- steld door drie speciale genodigden: Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam; de commandant der zeestrijdkrachten Rob Kramer; en Allard Castelein, CEO van de Port of Rotterdam.


Bezoekers die de opening willen bijwonen, kunnen plaatsnemen op de grote tribune die op de parkeerplaats aan de Wilhelminakade is geplaatst, tussen de Cruise Terminal en het World Port Center. Na de opening kunnen bezoekers terecht bij tal van ac- tiviteiten aan de kades, demonstraties op het water en de vele excursies van de Wereldhavendagen. De meeste programmaonderdelen zijn gra- tis, voor de excursies moeten wel kaarten worden gekocht.


Touzani was bij de opening vorig jaar ook al van de partij.


Archieffoto Anne Reitsma


Page 1  |  Page 2  |  Page 3  |  Page 4  |  Page 5  |  Page 6  |  Page 7  |  Page 8  |  Page 9  |  Page 10  |  Page 11  |  Page 12  |  Page 13  |  Page 14  |  Page 15  |  Page 16  |  Page 17  |  Page 18  |  Page 19  |  Page 20  |  Page 21  |  Page 22  |  Page 23  |  Page 24  |  Page 25  |  Page 26  |  Page 27  |  Page 28  |  Page 29  |  Page 30  |  Page 31  |  Page 32  |  Page 33  |  Page 34  |  Page 35  |  Page 36  |  Page 37  |  Page 38  |  Page 39  |  Page 40  |  Page 41  |  Page 42  |  Page 43  |  Page 44  |  Page 45  |  Page 46